دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
پژوهشهای تولید گیاهی
2322-2050
2322-2778
24
3
2017
11
22
اثر آب شور رقیقشده بر برخی خصوصیات رویشی و فیزیولوژیکی نهال انار رقم ملس یزدی
1
11
FA
ولی
سلطانی
کارشناس
valisoltani1355@gmail.com
اعظم
جعفری
عضو هیئت علمی- دانشگاه اردکان
ajafari@ardakan.ac.ir
کاظم
کمالی
عضو هیئت علمی- دانشگاه یزد
kamali100in@yahoo.com
محمدرضا
وظیفه شناس
عضو هیئت علمی- مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی یزد
asman2000@gmail.com
10.22069/jopp.2017.11193.2038
سابقه و هدف: انار (Punica granatum)، از محصولات باغی با خواص دارویی فراوان میباشد که با شرایط اقلیمی گرم و خشک سازگار است. هرچند این درخت میوه مقاوم به کمآبی بوده، اما آبیاری منظم در افزایش مقدار و کیفیت محصول آن نقش مهمی دارد. با توجه به کاهش منابع آبی غیرشور، افزایش منابع آبی شور، پساب تصفیه خانهها با شوری کم، میتوانند برای رقیق-کردن آب شور استفاده شوند. بدین منظور پژوهشی جهت بررسی اثر آب شور رقیقشده توسط پساب بر نهال یک سالۀ انار در مرکز ملی تحقیقات شوری انجام گرفت.<br /> مواد و روشها: این پژوهش با هدف بررسی تاثیر استفاده از این دو منبع آبی نامتعارف(آب شور و پساب) در آبیاری نهال یک سالۀ انار ، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 8 تیمار آبی در 3 تکرار به انجام گردید. سه ماه بعد از استقرار قلمه ها، دو نوع آب آبیاری در4 سطح شوری (شاهد=2/1، 4، 7 و 10 دسیزیمنس بر متر) با رقیقکردن آب شور توسط آب شهر (آب شور رقیق شده با آب غیرشور) و هم چنین رقیقکردن آب شور توسط پساب (آب شور رقیق شده با پساب) تهیه شد و در اردیبشتماه اعمال گردید. پس از 4 ماه اعمال تیمار در انتهای آزمایش ارتفاع، اندازۀ تاج نهال، سطح برگ، تعداد برگ، سبزینگی، دما، نشت یونی، پرولین، قند محلول و محتوای نسبی آب برگ اندازهگیری شد و دادهها با استفاده از نرمافزار SAS تجزیه و مقایسۀ میانگینها با روش LSD انجام گرفت.<br /> یافتهها: نتایج نشان داد (در سطح اطمینان 5 درصد) که آب شور رقیق شده با پساب در مقایسه با آب شور رقیقشده با آب غیرشور تأثیر معنی داری بر ارتفاع، اندازۀ تاج نهال، سطح برگ، تعداد برگ و قند محلول نداشت. با افزایش سطح شوری آب آبیاری، در شرایط آزمایش، ارتفاع، اندازۀ تاج نهال، سطح برگ، تعداد برگ و قند محلول به ترتیب، 9/2، 3/6، 5/8، 10 و 2/1 درصد، بطور معنیداری کاهش یافت. سبزینگی، دما، نشت یونی و پرولین به ترتیب 3، 6/3، 8/11 و 5 درصد تحت تأثیر معنیدار شوری افزایش یافت. با افزایش سطح شوری آب آبیاری تا 4 دسیزیمنس بر متر سطح برگ کاهش معنیداری (3/15 درصد) نسبت به شاهد داشت اما در سطوح شوری بالاتر این کاهش کمتر بود (2/8 و 5 درصد). محتوای نسبی آب برگ (81%) نیز تحت تأثیر معنی دار افزایش سطح شوری و رقیقکردن آب شور با پساب قرار نگرفت. <br /> نتیجهگیری: پساب تصفیهخانۀ یزد بر رشد رویشی انار اثر منفی نداشت، بنابراین میتوان از آن برای رقیقسازی آب شور تا سطح 4 دسیزیمنس بر متر استفاده نمود و این دو منبع آبی نامتعارف برای آبیاری قلمههای انار در خزانه قابل توصیه است.
واژههای کلیدی: انار,رقم,پساب,پرولین,شوری
https://jopp.gau.ac.ir/article_3916.html
https://jopp.gau.ac.ir/article_3916_3f4f74cb93bafb45f0a0b29bea62474c.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
پژوهشهای تولید گیاهی
2322-2050
2322-2778
24
3
2017
11
22
تخمین دماهای کاردینال جوانهزنی بذرگلمغربی (Oenothera biennis L.) با استفاده از مدلهای رگرسیون غیرخطی
11
24
FA
منوچهر
شهبازی
مدیر گروه باغبانی
manouchehr.shahbazi@yahoo.com
قربانعلی
نعمت زاده
ریئس پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری طبرستان
gh.nematzadeh@sanru.ac.ir
احد
یامچی
عضو هیئت علمی
yam12001@yahoo.com
ناصر
باقرانی
عضو هیئت علمی
bagherani@yahoo.com
10.22069/jopp.2017.11322.2051
چکیده<br /> سابقه و هدف: گلمغربی (Oenothera biennis L.) گیاه دارویی مناطق معتدله بوده و بذرهای آن حاوی 30-20 درصد روغن میباشد. جوانهزنی و استقرار گیاهچه از عوامل تعیینکننده عملکرد و زمان رسیدگی در گیاهان میباشند. توابع دمایی مختلفی برای توصیف واکنش جوانهزنی به دما وجود دارد که از میان آنها سه تابع دوتکهای، بتا و دندانمانند بیشتر از بقیه مورد استفاده قرارمیگیرند. اگرچه تاکنون مطالعات زیادی در زمینه تعیین دماهای کاردینال جوانهزنی و تعیین زمان حرارتی موردنیاز برای سبزشدن تحت تأثیر دما انجام شده است؛ اما اطلاعات زیادی در این زمینه، در مورد گیاه دارویی گلمغربی در ایران وجود ندارد. ازاینرو، پژوهش حاضر بهمنظور ارزیابی مدلهای رگرسیون غیرخطی برای توصیف سرعت جوانهزنی بذرهای گلمغربی نسبت به دما و برآورد دماهای کاردینال جوانهزنی بذرهای این گیاه صورت گرفته است.<br /> مواد و روشها: این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی در هشت دمای ثابت 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتیگراد با چهار تکرار در آزمایشگاه شرکت آریا تیناژن گرگان انجام شد. تعداد 100 عدد بذر گلمغربی در پتریدیشهای 9 سانتیمتری حاوی دو لایه کاغذصافی واتمن شماره یک قرار داده شد و با پنج میلیلیتر آب مقطر مرطوب شدند. تعداد بذرهای جوانهزده هر 12 ساعت شمارش گردید. برای محاسبه حداکثر سرعت جوانهزنی، منحنی پیشرفت جوانهزنی تجمعی در مقابل زمان ترسیم و زمان لازم برای 50 درصد جوانهزنی با استفاده از معادله سیگموئیدی سه پارامتری برآورد گردید. برای تعیین دماهای کاردینال، دادههای مربوط به حداکثر سرعت جوانهزنی بهعنوان تابع متغیر در برابر درجهحرارت رسم و با استفاده از معادلههای درجهدو، بتا چهارپارامتری، دوتکهای و دندانمانند برازش داده شد. معیارهای انتخاب مدل برتر شامل جذر میانگین مربعات خطا (RMSE)، میانگین مطلق خطا (MAE)، ضریب تبیین تصحیحشده (adjusted R2) و معیار اطلاعات آکائیک و آکائیک تصحیحشده ( AIC و AICc) بودند.<br /> یافتهها: نتایج نشان داد که تأثیر دما بر درصد جوانهزنی و زمان رسیدن به 50 درصد جوانهزنی (سرعت جوانهزنی) درسطح پنج درصد معنیدار شد. مقایسه آمارههای جذر میانگین مربعات خطا، ضریب تبیین تصحیحشده و معیار اطلاعات آکائیک تصحیحشده نشان داد که استفاده از تابع دندانمانند جهت توصیف واکنش جوانهزنی بذر گلمغربی در مقابل دما مناسبتر است. برایناساس، دماهای پایه، دامنه دماهای مطلوب و سقف موردنیاز برای جوانهزنی بذرهای گلمغربی بهترتیب 7/4، 3/24 تا 7/34 و 2/41 درجه سانتیگراد برآورد گردید. تخمین دماهای پایه و سقف بین مدلها متفاوت نبود؛ ولی دمای مطلوب در مدل دوتکهای بیش از سایرین برآورد شد.<br /> نتیجهگیری: جوانهزنی بذرهای گلمغربی از تابع دندانمانند تبعیت میکند و این نشان میدهد که بذرهای قادر هستند در بازه وسیعی از دماها قدرت جوانهزنی خود را حفظ نماید. در شرایط زراعی، کشت گلمغربی در پاییز و بهار امکانپذیر است و این موضوع با رفتار اکولوژیکی این گیاه در طبیعت نیز مطابقت دارد.<br /> کلمات کلیدی: مدل، کمیسازی، دمای پایه
مدل,کمیسازی,دمای پایه
https://jopp.gau.ac.ir/article_3917.html
https://jopp.gau.ac.ir/article_3917_0202211ffd2e699934415b972bb5e118.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
پژوهشهای تولید گیاهی
2322-2050
2322-2778
24
3
2017
11
22
ارزیابی همزیستی سه گونهی قارچ میکوریزا بر ویژگیهای بیوشیمیایی چمنهای اگروپیرون (Agropyron elongatum) و پوآی چندساله (Poa pratensis) تحت تنش خشکی
27
46
FA
حامد
اشراف
دانشجوی دانشگاه گیلان
hamed.ash1358@yahoo.co.uk
هدایت
زکی زاده
دانشگاه گیلان - دانشکده علوم کشاورزی - گروه علوم باغبانی
zakizadeh55@yahoo.com
سید محمد رضا
احتشامی
گروه زراعت دانشگاه گیلان
smrehteshami@yahoo.com
محمد حسن
بیگلویی
گروه مهندسی آب دانشگاه گیلان
biglou@guilan.ac.ir
10.22069/jopp.2017.11446.2058
سابقه و هدف: چمنها مهمترین گیاهان پوششی با قدرت پا خوری بالا هستند که به ندرت میتوان جایگزینی برای آنها در فضای سبز پیدا کرد. محدودیت منابع آب آبیاری یکی از چالشهای اصلی در مدیریت چمنها بخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک است. یکی از راههای کاهش اثرات سوء تنش خشکی، همزیستی قارچ میکوریزا با ریشهی گیاه است.<br /> مواد و روشها: به منظور ارزیابی اثر همزیستی سه گونه قارچ میکوریزا (clarum Glomus، Glomus fasiculatum، mosseae Glomus و بدون کاربرد قارچ) و تنش خشکی (با سه سطح رطوبتی 80 ، 55 و 30 درصد ظرفیت زراعی) بر ویژگیهای بیوشیمیایی چمنهای پوآی چندساله (Poa pratensis) و اگروپیرون (Agropyron elongatum)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی طی سالهای 94- 1393 در گلخانهی تحقیقاتی دانشکدهی علوم کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد. چمنها 60 روز پس از کاشت تحت تنش خشکی قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل فعالیت آنزیمهای آسکوربات پراکسیداز، پراکسیداز، کاتالاز و میزان مالوندیآلدهید، پرولین و پروتئین کل برگ و درصد کلنیسازی ریشه بود.<br /> یافتهها: نتایج نشان داد که بیشترین درصد کلنیسازی ریشه را چمن اگروپیرون با گونهی گلوموس موسهآ و کمترین درصد را پوآی چندساله با گونهی گلوموس کلاروم داشتند. تنش خشکی درصد کلنیسازی گونهی گلوموس موسهآ را با هر دو گونهی چمن کاهش ولی درصد کلنیسازی گونههای گلوموس کلاروم و گلوموس فسیکولاتوم را با ریشهی چمن اگروپیرون و پوآی چندساله افزایش داد. تنش خشکی سبب افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان، میزان پرولین، مالوندیآلدهید و پروتئین کل برگ چمنهای مورد آزمایش گردید. قارچ میکوریزا بویژه در شرایط تنش خشکی فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان میزان پرولین و پروتئین را افزایش ولی میزان مالون-دیآلدهید را کاهش داد. بین گونههای قارچ و گونههای چمن به لحاظ تاثیر بر صفات ذکر شده اختلاف معنیدار مشاهده گردید، به-طوریکه در چمن اگروپیرون، گونه گلوموس موسهآ و در چمن پوآی چندساله، گونه گلوموس کلاروم سبب بیشترین فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز گردیدند. در بالاترین سطح تنش خشکی چمنهای همزیست با گلوموس موسهآ بیشترین فعالیت پراکسیداز را داشتند ولی در تنش ملایم، بیشترین فعالیت آنزیم پراکسیداز در برگ چمنهای همزیست با قارچ گلوموس فسیکولاتوم مشاهده شد. در شرایط تنش ملایم چمنهای اگروپیرون همزیست با قارچ گلوموس موسهآ بیشترین فعالیت کاتالاز را دارا بودند درحالیکه در بالاترین سطح تنش بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز در برگ چمنهای همزیست با قارچ گلوموس فسیکولاتوم مشاهده گردید ولی در چمن پوآی-چندساله در هر دو شرایط تنش شدید و ملایم بیشترین فعالیت کاتالاز مربوط به چمنهایی بود که با قارچ میکوریزا تلقیح نشده بودند. گونهی گلوموس موسهآ سبب گردید که میزان پرولین برگ چمن در بالاترین سطح تنش خشکی (30 درصد ظرفیت زراعی) بیش از 130 درصد نسبت به شرایط بدون قارچ افزایش ولی میزان مالوندیآلدهید بیش از 32 درصد کاهش یابد و در تنش متوسط این نسبت به ترتیب70 درصد افزایش و 25 درصد کاهش بود.<br /> نتیجهگیری: تاثیر گونههای قارچ میکوریزا بر فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان در برگ چمنهای مورد مطالعه تحت تنش خشکی متفاوت بود ولی در مجموع میکوریزا توانست با افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان و میزان پرولین، سبب کاهش میزان پراکسیداسیون لیپید غشاء سلولهای برگ چمنهای مورد مطالعه گردد. که از این نظر گونهی گلوموس موسهآ موثرتر بود.
آسکوربات پراکسیداز,پرولین,پروتئین,کاتالاز,مالوندیآلدهید
https://jopp.gau.ac.ir/article_3918.html
https://jopp.gau.ac.ir/article_3918_6ae7b601f264221c1f2477e1ea6dcd64.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
پژوهشهای تولید گیاهی
2322-2050
2322-2778
24
3
2017
11
22
اثر دما، رطوبت و مدت دوره استراحت پیاز بر رشد رویشی و زایشی گل مریم (.Polianthes tuberosa L)
47
56
FA
علیرضا
لادن مقدم
گروه باغبانی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران
alirezaladanmoghaddam@gmail.com
10.22069/jopp.2017.11732.2077
سابقه و هدف: شرایط انبارداری در دوره استراحت پیاز ممکن است رشد رویشی و زایشی گیاه را تحت تأثیر قرار دهد. نتایج مطالعات گذشته نشان می دهد که دمای بین 20 تا 25 درجه سانتی گراد در دوره های 4 تا 8 هفته ای شرایط مطلوبی برای انبارداری پیاز گل مریم (.Polianthes tuberosa L) است، اما در خصوص میزان رطوبت مناسب و اثر تعاملی آن با عوامل دما و مدت دوره استراحت پیاز اطلاعات جامعی در دسترس نیست. براین اساس، هدف پژوهش حاضر به تعیین اثر عوامل دما، رطوبت و مدت دوره استراحت پیاز بر رشد رویشی و زایشی گل مریم رقم دابل اختصاص یافت.<br /> <br /> مواد و روش ها: طرح پژوهش از نوع فاکتوریل سه عاملی 3 دما (15، 20 و 25 درجه سانتی گراد)، 2 رطوبت (50 و 75 درصد) و 2 دوره استراحت (4 و 8 هفته) بود که در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار روی گل مریم رقم دابل در سال 1394 اجرا شد و شاخص های رشد رویشی و زایشی متشکل از زمان جوانه زنی، زمان ظهور ساقه گل دهنده، زمان باز شدن اولین گلچه، زمان برداشت، درصد جوانه زنی، تعداد برگ، تعداد، قطر و طول ساقه گل دهنده، تعداد گلچه، قطر اولین گلچه و طول گل آذین اندازه گیری شد. داده های حاصله با استفاده از تحلیل واریانس عاملی و آزمون چند دامنه دانکن در سطح اطمینان 95 درصد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.<br /> <br /> یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که اثر اصلی دما بر تمامی شاخص های رشد رویشی و زایشی اعم از زمان جوانه زنی، زمان ظهور ساقه گل دهنده، زمان باز شدن اولین گلچه، زمان برداشت، درصد جوانه زنی، تعداد برگ، تعداد، قطر و طول ساقه گل دهنده، تعداد گلچه، قطر اولین گلچه و طول گل آذین از لحاظ آماری معنادار بود، اما اثر اصلی رطوبت تنها بر تعداد و قطر ساقه گل دهنده و اثر اصلی دوره استراحت بر زمان جوانه زنی، درصد جوانه زنی، تعداد برگ، تعداد، قطر و طول ساقه گل دهنده، قطر اولین گلچه و طول گل آذین از لحاظ آماری معنی دار بود. همچنین، اثر متقابل دما، رطوبت و دوره استراحت بر تمامی شاخص های رشد رویشی و زایشی از لحاظ آماری معنی دار بود. آزمون های تعقبی نشان داد که شاخص های رشد رویشی و زایشی در تیمار دمای 25 درجه سانتی گراد با رطوبت 75 درصد به مدت 4 و 8 هفته نسبت به سایر تیمارها در سطوح بهتری قرار دارند، اما تیمار 8 هفته شرایط کلی مطلوب تری در مقایسه با تیمار 4 هفته ایجاد می کند.<br /> <br /> نتیجه گیری کلی: دمای 25 درجه سانتی گراد با رطوبت 75 درصد به مدت 8 هفته شرایط مطلوبی برای تسریع جوانه زنی و گلدهی و افزایش رشد رویشی و زایشی ایجاد می کند که برای انبارداری پیاز گل مریم پیشنهاد می شود.
جوانه زنی,دما,رطوبت,رقم دابل,گلدهی
https://jopp.gau.ac.ir/article_3919.html
https://jopp.gau.ac.ir/article_3919_d7b6b827446668699acd64ec7a67586a.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
پژوهشهای تولید گیاهی
2322-2050
2322-2778
24
3
2017
11
22
اثر سدیمنیتروپروساید بر برخی ویژگیهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه دارویی مرزه (Satureja khuzestanica) تحت رژیمهای کم آبیاری
55
70
FA
حسین
گرگینی شبانکاره
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
h.shabankareh92@gmail.com
سارا
خراسانی نژاد
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
skhorasaninejad@gmail.com
10.22069/jopp.2017.11747.2079
سابقه و هدف: خشکی از مهمترین عوامل محدودکننده رشد گیاهان در سرتاسر جهان و شایعترین تنش محیطی است. امروزه کاربرد تنظیمکنندههای رشد بهمنظور کاهش اثرات منفی ناشی از تنشهای مختلف مطرح شده است. سدیمنیتروپروساید از جمله این مواد میباشد که موجب مقاومت گیاه به تنشهای محیطی زیستی (زنده) و غیرزیستی (غیرزنده) میشود. مرزه گیاهی یکساله از خانواده نعناعیان میباشد. بدلیل خواص آنتیاکسیدانی بالا و وجود ترکیبات پلی فنلی فراوان در این گیاه ارزشمند، آزمایشی با هدف بررسی اثر رژیمهای آبیاری و کاربرد سدیمنیتروپروساید ( SNP) بر برخی ویژگیهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه دارویی مرزه انجام شد.<br /> مواد و روشها: این آزمایش در سال زراعی 95-94 با آرایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای تصادفی، در سه تکرار بهصورت گلدانی انجام شد. تیمارهای آزمایش در چهار سطح رژیمهای آبیاری شامل مقادیر 40، 60، 80 و 100 درصد ظرفیت زراعی و سه سطح سدیمنیتروپروساید شامل صفر، 50 و 100 میلیمولار لحاظ گردید. صفات مورد ارزیابی عبارت از پرولین، محتوای نسبی آب برگ، درصد اسانس، فعالیت آنتیاکسیدانی، فنل کل، کلروفیل a، b و کل بودند. پس از عملیات کاشت، برداشت و اندازهگیری عملکرد رشد، کلروفیل بهروش آرنون، پرولین بهروش بیتز، فنل کل بهوسیله و روش فولینسیوکالتو و اسانس به کمک دستگاه کلونجر و روش تقطیر با آب اندازهگیری شد. <br /> یافتهها: افزایش سطوح رژیم آبیاری سبب کاهش معنیدار کلروفیل a، b و کل گردید. همچنین اثر رژیم آبیاری در بالاترین سطح منجربه کاهش 8/18 درصدی محتوای نسبی آب برگ نسبت به شاهد گردید. میزان پرولین، درصد اسانس، فعالیت آنتیاکسیدانی و فنل کل در اثر رژیم آبیاری افزایش یافت و در کمترین مقدار آبیاری در ظرفیت زراعی (40 درصد ظرفیت زراعی) با 41/1، 63/0، 07/20 و 02/0 درصد افزایش بهترتیب برای میزان پرولین، درصد اسانس، فعالیت آنتیاکسیدانی و فنل کل، به حداکثر خود رسیدند. تیمار SNP نیز بر تمامی صفات مورد بررسی اثر معنیداری داشت و این تأثیر در 100 میلیمولار به حداکثر خود رسید. اثر متقابل رژیم آبیاری و SNP بهجز برای صفات وزن تازه و خشک گیاه و فنل کل برای سایر صفات مورد بررسی معنیدار بود. در شرایط رژیم آبیاری، محلولپاشی با 100 میلیمولار SNP موجب افزایش 23/1، 24/0 و 48/4 درصدی بهترتیب در صفات پرولین، درصد اسانس و فعالیت آنتیاکسیدانی نسبت به عدم محلولپاشی گردید. <br /> نتیجهگیری: نتایج این مطالعه نشان داد که اعمال رژیمهای آبیاری بهطور معنیداری میزان کلروفیل a، b و کل و درصد محتوای آب نسبی برگ گیاه را کاهش داد. در مقابل میزان پرولین، درصد اسانس، فعالیت آنتیاکسیدانی و فنل کل افزایش یافت. با این حال تیمار سدیمنیتروپروساید از گیاهان مرزه در برابر تنش خشکی محافظت کرد و باعث کاهش خسارات ناشی از تنش خشکی گردید. بهطورکلی نتایج این مطالعه نشان داد میتوان اعمال سدیمنیتروپروساید را بهصورت محلولپاشی جهت کاهش اثرات سوء رژیمهای آبیاری توصیه کرد.
پرولین,تنش کمآبی,فعالیت آنتیاکسیدانی,فنل کل,محلولپاشی
https://jopp.gau.ac.ir/article_3920.html
https://jopp.gau.ac.ir/article_3920_a664accb72e40f3e37cbe9ada873425a.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
پژوهشهای تولید گیاهی
2322-2050
2322-2778
24
3
2017
11
22
اثرات تنش کمآبی در واکنش به زئولیت، ورمیکمپوست و کود نیتروژن بر تعدادی از صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شنبلیله
71
87
FA
سید علی محمد
مدرس ثانوی
استاد گروه زراعت دانشگاه تربیت مدرس
modaresa@modares.ac.ir
ابوالفضل
باغبانی آرانی
دانشجوی دکترای رشته زراعت داشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
a.baghbani@modares.ac.ir
مسعود
مشهدی اکبر بوجار
عضو هیات علمی گروه زیست شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
mboojar@yahoo.com
علی
مختصی بیدگلی
0000-0002-3330-1198
عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
mokhtassi@modares.ac.ir
10.22069/jopp.2016.11905.2088
سابقه و هدف: تنش کمآبی از مهمترین عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار میرود. علاوه بر تغییرات فیزیولوژیک ناشی از بروز تنش، خسارت فزاینده عوامل اکسنده نیز موجب محدودیت رشد و تولید میگردد. گیاهان در مقابله با تنش کمآبی به تجمع اسمولیتهایی مثل پرولین، گلایسین بتائین و قندهای محلول و افزایش ترکیبات آنتیاکسیدانتی (آنزیمی مثل سوپر اکسید دسموتاز، کاتالاز و غیر آنزیمی مثل کارتنوئیدها و آنتوسیانینها) میپردازند. بهمنظور بررسی اثرات تنش کمآبی، کود نیتروژن و زئولیت بر برخی صفات فیزیولوژیک، عملکرد بیولوژیک و تریگونلین شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) این پژوهش انجام شد.<br /> مواد و روشها: آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سالهای 1393 و 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل پنج رژیم آبیاری (بدون تنش در مرحله رویشی و زایشی با مقدار آب قابل استفاده گیاه در سطح 60% ظرفیت زراعی؛ تنش خفیف و آبیاری در سطح 40% ظرفیت زراعی بهترتیب در مراحل رویشی و زایشی؛ تنش شدید و آبیاری در سطح 20% ظرفیت زراعی بهترتیب در مراحل رویشی و زایشی) به عنوان عامل اصلی و ترکیب فاکتوریلی از سه تیمار کودی بر اساس نیتروژن مورد نیاز گیاه (شاهد، ورمیکمپوست به میزان 7/2 تن در هکتار و اوره به میزان 11 کیلوگرم در هکتار) و دو مقدار زئولیت (صفر و نه تن در هکتار) به عنوان عامل فرعی بودند. در این آزمایش صفات فیزیولوژیک گیاه شنبلیله اندازهگیری شد. <br /> یافتهها: نتایج نشان داد که اثر رژیم آبیاری بر تمام صفات مورد مطالعه معنیدار گردید، و تنش کمآبی (40% و 20% ظرفیت زراعی) در هر دو سال باعث افزایش میزان تجمع پرولین، گلایسین بتائین، کربوهیدرات محلول، مالون دی آلدهید، آنزیم سوپر اکسیددسموتاز، کاتالاز، کارتنوئید، آنتوسیانین برگ و همچنین باعث کاهش سبزینگی برگ (اسپاد)، عملکرد بیولوژیک و تریگونلین دانه شنبلیله گردید. بالا رفتن فعالیت دو آنزیم سوپر اکسیددسموتاز، کاتالاز و کارتنوئید و آنتوسیانین به نوعی بیانگر فعال شدن هر دو سیستم آنزیمی و غیرآنزیمی آنتیاکسیدانتی در شنبلیله جهت مقابله با تولید رادیکالهای آزاد اکسیژن در تنش کمآبی میباشد. همچنین افزایش میزان ترکیبات پرولین، گلایسین بتائین و کربوهیدرات محلول در برگها در جهت تنظیم اسمزی و ایجاد شرایط مناسب برای جذب آب از محیط خاک موثر میباشد. با افزایش شدت تنش (20% ظرفیت زراعی) از میزان کربوهیدرات محلول برگ، عملکرد بیولوژیک و تریگونلین کاستهشد. در هر دو سال به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار عملکرد بیولوژیک و عملکرد تریگونلین در تیمار بدون تنش کمآبی با کود ورمیکمپوست و تیمار تنش شدید کمآبی (20% ظرفیت زراعی) در مرحله زایشی بدون مصرف کود بهدست آمد. همچنین در هر دو سال از نظر عملکرد تریگونلین اختلاف آماری معنیداری بین تیمار تنش خفیف کمآبی در مرحله رویشی (40% ظرفیت زراعی) با تیمار شاهد (بدون تنش کمآبی) مشاهده نشد.<br /> نتیجهگیری: هر چند با کاهش آب مصرفی از عملکرد بیولوژیک و تریگونلین گیاه شنبلیله کاسته شد، اما در سال 1394 با بکارگیری کود ورمیکمپوست به ترتیب 14 و 44 درصد از بروز اثرات سوء تنش کمآبی شدید در مرحله زایشی(20% ظرفیت زراعی) بر عملکرد بیولوژیک و تریگونلین تولیدی این گیاه کاست، بهطوریکه کمترین مقدار مالون دیآلدهید (بهعنوان شاخص پراکسیداسیون غشا و آسیب به غشا) با ( 8 میکرو مول بر گرم) و بیشترین ظرفیت کل آنتیاکسیدانی با (6/4 میلیگرم)، عملکرد بیولوژیک و تریگونلین را تیمار شاهد (60% ظرفیت زراعی) تولید نمود.
اوره,تنش کمآبی,زئولیت,عملکرد تریگونلین,ورمیکمپوست
https://jopp.gau.ac.ir/article_3921.html
https://jopp.gau.ac.ir/article_3921_2e7879f2534bb2da02498697fe54d763.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
پژوهشهای تولید گیاهی
2322-2050
2322-2778
24
3
2017
11
22
بررسی تنوع ژنتیکی برخی ارقام پابلند گل داوودی (Chrysanthemum morifolium Ramat.) برپایه صفات ریخت شناختی در شرایط خرم آباد
95
107
FA
شیرین
تقی پور
دانشجوی کارشناسیارشد گروه علوم باغبانی، داشگاه لرستان
sh.tagipor@yahoo.com
عبداله
احتشام نیا
0000-0002-7291-9572
استادیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه لرستان
ab.ehteshamnia@gmail.com
10.22069/jopp.2017.12504.2125
سابقه و هدف: علیرغم تحقیقات گستردهای که در زمینه اصلاح گیاهان زینتی با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیک، بیوشیمیایی و مولکولی انجام شده است، اما در مورد گل داوودی تنها چند گزارش در زمینه بررسی تنوع ژنتیکی با نشانگرهای مورفولوژیک و مولکولی ارائه شده است. بنابراین نیاز به شناسایی بیشتر ژرمپلاسم گل داوودی بهویژه در ارقام و نمونههای موجود در ایران حائز اهمیت است. این مطالعه بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی 15 رقم گل داوودی بر اساس صفات ریختشناختی و انتخاب ارقام سازگار با منطقه خرمآباد انجام شد.<br /> مواد و روش: این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان به اجرا درآمد. صفات کمی شامل ارتفاع ساقه، طول دمبرگ، طول برگ، عرض برگ، تعداد شاخههای جانبی گیاه، نسبت طول به عرض برگ، قطر غنچه، قطر دیسک، تاریخ گلدهی، تعداد گلچه زبانه، قطر شاخه، تعداد گل، نسبت طول برگ به طول دمبرگ و غیره با توجه به دیسکریپتور مربوطه اندازهگیری شدند. تمامی صفات در مرحله باز شدن کامل اولین گل اندازهگیری و جهت ارزیابی ویژگیهای برگ از 10 برگ بالغ میانی در هر بوته استفاده شد.<br /> یافتهها: بر اساس تجزیه واریانس دادهها اکثر صفات مورد بررسی در ارقام دارای تفاوت معنیدار (01/0 (P≤ بودند. نتایج همبستگی نشان داد که بین صفت تعداد گل در بوته با صفات تعداد شاخه فرعی، قطر شاخه اصلی و گستردگی بوته همبستگی مثبت و معنی-داری وجود دارد. همچنین بالاترین همبستگی منفی و معنیدار (82/0-=r) بین نسبت طول به عرض برگ و سطح برگ مشاهده گردید. بر پایهی نتایج بهدست آمده از تجزیه به مولفهها، شش مولفه اصلی و مستقل با مقادیر ویژه بزرگتر از یک در مجموع توانستند 5/82 درصد از واریانس کل را توجیه کنند. مولفه اول، 4/27 درصد از واریانس کل را توجیه نمود. تجزیه خوشهای ارقام در فاصله اقلیدسی 24/63-، به دو گروه اصلی تقسیمبندی شدند. ارقام ʼدیلاʻ، ʼافشانʻ، ʼالیکاʻو ʼیاسمینʻ در گروه اول از لحاظ صفات برگی بیشترین تشابه را با هم داشتند. ارقام ʼاورانʻ، ʼتابان3ʻو نادیا2ʻ با بیشترین ارتفاع شاخه از بقیه ارقام متمابز شدند.<br /> نتیجهگیری کلی: بر اساس نتایج در بین صفات مورد مطالعه اندازه برگ، طول دمبرگ و شاخه، تعداد انشعاب و تعداد گل در بوته مهمترین صفات برای تشخیص تنوع ارقام داوودی بودند. با به کارگیری برخی از ارقام متعلق به کلاستر اول با تعداد گل زیاد و ارقام موجود در کلاستر دوم با ارتفاع شاخه بیشتر به عنوان والد میتوان چرخه جدیدی از بهنژادی گل داوودی را آغاز نمود.
تجزیه خوشهای,صفات مورفولوژیک,گل داوودی
https://jopp.gau.ac.ir/article_3924.html
https://jopp.gau.ac.ir/article_3924_4b7542399eac264d022531cce56068bc.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
پژوهشهای تولید گیاهی
2322-2050
2322-2778
24
3
2017
11
22
ارزیابی تحمل به تنش کم آبی در تعدادی از تودههای سیاهدانه
103
116
FA
الهام
مردانلو
دانشگاه یاسوج
emardanloo@yahoo.com
مسعود(اشکبوس)
دهداری
عضو هیت علمی دانشگاه یاسوج
adehdari2000@yahoo.com
اسد
معصومی اصل
دانشگاه یاسوج
masoumiasl@yu.ac.ir
امین
میرشکاری
دانشگاه یاسوج
a_mirshekari@yu.ac.ir
10.22069/jopp.2017.12679.2142
سابقه و هدف: سیاهدانه یکی از گیاهان دارویی مهم و ارزشمندی است که علاوه بر خودرو بودن این گیاه، به سبب کاربرد فراوان آن در صنایع داروسازی، در نقاط مختلف ایران به میزان فراوانی کشت میشود اما عوامل محدودکننده محیطی میتوانند تأثیر نامطلوبی بر رشد و تولید آن داشته باشند. خشکی یکی از مهمترین بازدارندههای تولید گیاهان در بسیاری از مناطق خشک و نیمهخشک دنیا و ایران است. تولید و پتانسیل سیاهدانه نیز تحت تاثیر تنش کمآبی قرار میگیرد. به همین دلیل این مطالعه با هدف بررسی واکنش عملکرد و اجزای عملکرد ده توده سیاهدانه به تنش کمآبی اجرا گردید.<br /> مواد و روشها: پژوهش حاضر در سال زراعی 1392 در شهرستان آباده واقع در استان فارس در قالب اسپلیت پلات با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عامل اصلی در دو سطح شامل تنش کمآبی و عدم تنش کمآبی و عامل فرعی ده توده سیاهدانه بودند. تنش کم آبی از مرحله گیاهچهای تا آخر فصل رشد اعمال گردید. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از: ارتفاع بوته، تعداد شاخههای فرعی، تعداد فولیکول در بوته، تعداد دانه در فولیکول، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد روغن، میزان پرولین، قندهای محلول و میزان پتاسیم. آمار توصیفی برای کلیه صفات و شاخص تحمل به تنش برای عملکردهای دانه و روغن محاسبه شدند. <br /> یافتهها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر آبیاری برای کلیه صفات معنی دار گردید و اثر ژنوتیپ برای صفات تعداد فولیکول در بوته، عملکرد بذر، درصد روغن، میزان پرولین و قندهای محلول غیر معنی دار و برای بقیه صفات معنی دار بود. برهمکنش آبیاری و ژنوتیپ نیز برای اکثر صفات بهجزء برای عملکرد دانه، عملکرد روغن و میزان پرولین معنی دار بود. در شرایط تنش کم آبی توده اراک از نظر صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در فولیکول، تعداد دانه در بوته و میزان پتاسیم، بالاترین مقادیر را داشت. گروهبندی تودهها براساس نمودار سه بعدی شاخص تحمل به تنش و عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش نشان داد که توده اراک در شرایط تنش از نظر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و توده هند از نظر عملکرد روغن نسبت به سایر ارقام برتر بودند. نتایج حاصل از شدت تنش نشان داد که صفات پرولین و تعداد شاخههای فرعی با مقدار 59/0 بیشترین تأثیر را از تنش کم آبی پذیرفتند. <br /> نتیجهگیری: براساس نتایج حاصل از این مطالعه تمام ویژگیهای مورفوفیزیولوژی اندازهگیری شده سیاهدانه تحت تاثیر کمآبی قرار گرفتند. تنوع کافی از نظر برخی ویژگیهای مهم مثل درصد روغن و تحمل به کمآبی در بین ژنوتیپهای سیاهدانه وجود دارد. از اینرو میتوان با توجه به نتایج این مطالعه اقدام به کشت ژنوتیپهای متحمل به کمآبی در مناطقی که احتمال کمآبی وجود دارد نمود و در برنامههای اصلاحی جهت بهبود تحمل به کمآبی از آنها استفاده نمود.
تنوع ژنتیکی,درصد روغن,شاخص تحمل به تنش,عملکرد
https://jopp.gau.ac.ir/article_3922.html
https://jopp.gau.ac.ir/article_3922_b5fcd66dc98e05936dca11b3d7bfa5f5.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
پژوهشهای تولید گیاهی
2322-2050
2322-2778
24
3
2017
11
22
بررسی تنوع ژنتیکی با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی درگونه های مختلف خرگوشک (Verbascum sp.) در استان آذربایجان غربی
123
142
FA
سونیا
امینی
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
soniya.amini.1372@gmail.com
عباس
حسنی
عضو هیات علمی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
a.hassani@urmia.ac.ir
ابوالفضل
علیرضالو
0000-0002-5882-8981
دانشگاه ارومیه، دانشکده کشاورزی، گروه علوم باغبانی
a.alirezalu@urmia.ac.ir
رامین
ملکی
گروه پژوهشی کروماتوگرافی، جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی، ارومیه
malekichem@gmail.com
10.22069/jopp.2017.12512.2128
سابقه و هدف: گل ماهور یا خرگوشک (Verbascum sp.) گیاهی علفی، دوساله، دارویی و متعلق به تیره گل میمون (Scrophulariaceae) میباشد. از گلهای این گیاه به عنوان یک داروی گیاهی باارزش برای درمان التهاب، آسم، سرفه و همچنین درمان ناراحتیهای دستگاه تنفسی استفاده میشود. در این تحقیق تنوع ژنتیکی گونههای مختلف خرگوشک جمعآوری شده از مناطق مختلف استان آذربایجان غربی بر اساس برخی نشانگرهای مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی در راستای اهلیسازی این گیاه ارزشمند مورد بررسی قرار گرفت.<br /> مواد و روشها: مناطق مختلف استان آذربایجان غربی به عنوان خاستگاه بسیاری از گونههای دارویی خرگوشک در ایران، برای جمع-آوری نمونههای گیاهی و انجام آزمایشات انتخاب شد. به منظور ارزیابی تنوع مورفولوژیکی گونههای مختلف خرگوشک در فصل گلدهی کامل گیاه، 12 صفت کیفی و همچنین 20 صفت کمی مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از شناسایی گونهها، عصارهگیری از نمونه-های گل و برگ به روش اولتراسونیک انجام گرفت. تنوع فیتوشیمیایی گونههای مختلف خرگوشک نیز بر اساس محتوای فنل کل (روش فولین سیوکالتو) و فعالیت آنتیاکسیدانی (روش DPPH)، به طور جداگانه در اندامهای گل و برگ ارزیابی گردید. <br /> یافتهها: بر اساس ارزیابی نمونههای جمعآوریشده از مناطق مختلف، 9 گونه V. erianthum)، V. songaricum، V. speciosum، V. szovitsianum، V. stachydiforme، V. sinuatum، V. haussknechtianum، V. cheirantifolium و (V. saccatum شناسایی گردید. نتایج نشان داد که نوع گونه تأثیر معنیداری در سطح احتمال 1 درصد بر صفات ارتفاع گیاه، طول گلآذین، تعداد گل در هر دسته، تعداد ساقه گلدهنده، طول برگهای قاعدهای، طول و عرض کپسول دارد. همچنین بین گونههای مورد مطالعه از نظر نسبت طول به عرض برگهای ساقهای و طول کاسه گل تفاوت معنیداری در سطح احتمال 5 درصد وجود داشت. بررسی نتایج دادههای فیتوشیمیایی نیز نشان داد که نوع گونه و اندام تأثیر معنیداری در سطح احتمال 1 درصد بر میزان فنل کل و فعالیت آنتیاکسیدانی گیاه دارویی خرگوشک داشت. بیشترین میزان فنل کل (83/32 میلیگرم اسید گالیک بر گرم وزن خشک) و فعالیت آنتیاکسیدانی (02/85 درصد) در برگهای گونه V. sinuatum مشاهده شد. همچنین بر اساس تجزیه به مؤلفههای اصلی و دندروگرام صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی برای گونههای خرگوشک، گونههای مورد مطالعه به چهار گروه اصلی تقسیم شدند. در گروه اول گونه V. sinuatum قرار گرفت که دارای بالاترین میزان فنل کل و فعالیت آنتیاکسیدانی برگ، ارتفاع گیاه، تعداد گل در هر دسته، تعداد انشعابات شاخه گلدهنده و عرض برگهای قاعدهای بود. سایر گونهها V. szovitsianum) و (V. haussknechtianum، V. stachydiforme، (V. songaricum، V. saccatum و (V. speciosum و V. erianthum) و (V. cheirantifolium به ترتیب در گروههای دوم، سوم و چهارم قرار گرفتند.<br /> نتیجهگیری: یافتههای این تحقیق نشان داد که تنوع وسیعی از گونههای خرگوشک در استان آذربایجان غربی وجود دارد. گونه V. sinuatum دارای خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی منحصر بهفردی است که میتوان از آن در جهت برنامههای اصلاحی و تولید اقتصادی استفاده نمود.
تنوع ژنتیکی,خرگوشک,گیاهان دارویی,مواد ثانویه,مورفولوژی
https://jopp.gau.ac.ir/article_3923.html
https://jopp.gau.ac.ir/article_3923_d8dc74c35cc976aebeb39bd145e223af.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
پژوهشهای تولید گیاهی
2322-2050
2322-2778
24
3
2017
11
22
اثر تراکم کاشت بر برخی صفات نعناع فلفلی (.Mentha piperita L) در شرایط گلخانه
137
141
FA
معصومه
امانی
دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان
m_amani6930@yahoo.com
جمالعلی
الفتی
استادیار علوم باغبانی دانشگاه گیلان
jamalaliolfati@gmail.com
10.22069/jopp.2017.11994.2096
�بود صفات این محصول ا�<span style="font-family: BLotus; font-size: 11pt; color: #231f20; font-style: normal; font-variant: normal;">نعناع فلفلی با نام علمی . <span style="font-size: 11pt; color: #231f20; font-style: normal; font-variant: normal;">Mentha piperita L<span style="font-family: BLotus; font-size: 11pt; color: #231f20; font-style: normal; font-variant: normal;">گیاهی علفی و چندساله متعلق به خانواده نعناییان میباشد<span style="font-family: TimesNewRomanPSMT; font-size: 11pt; color: #231f20; font-style: normal; font-variant: normal;">. <span style="font-family: BLotus; font-size: 11pt; color: #231f20; font-style: normal; font-variant: normal;">به <span style="font-family: BLotus; font-size: 11pt; color: #231f20; font-style: normal; font-variant: normal;">طور کلی یکی از عوامل بسیار مهم در کشت محصولات کشاورزی رعایت و انتخاب فاصله کاشت مناسب برای هر محصول<br /><span style="font-family: BLotus; font-size: 11pt; color: #231f20; font-style: normal; font-variant: normal;">میباشد. تراکم کشت یک عامل مهم در تعیین خرداقلیم در مزارع نعناع است. بهینه کردن این عامل میتواند منجربه عملکرد<br /><span style="font-family: BLotus; font-size: 11pt; color: #231f20; font-style: normal; font-variant: normal;">بالاتر نعناع گردد. هدف از این پژوهش بررسی میزان تاثیر عامل تراکم کاشت بر برخی از مهمترین صفات گیاه نعناع فلفلی در<br /><span style="font-family: BLotus; font-size: 11pt; color: #231f20; font-style: normal; font-variant: normal;">شرایط کشت گلخانهای و معرفی تراکم کاشت مناسب جهت ب�</span></span></span></span></span></span></span></span></span>
واژگان کلیدی: بازده اسانس,تراکم کشت,صفات ظاهری,نعناع فلفلی
https://jopp.gau.ac.ir/article_3925.html
https://jopp.gau.ac.ir/article_3925_c8f03e35c9056e6a307656c7e00c2a39.pdf