TY - JOUR ID - 1804 TI - بهینه‌سازی تیمارهای سترون‌سازی جهت کشت درون شیشه‌ای دو گونه مختلف درخت توس (‏Betula sp‏)‏ JO - پژوهش‌های تولید گیاهی JA - JOPP LA - fa SN - 2322-2050 AU - نظری, جمیله AU - پیام نور, وحیده AU - علیزاده, مهدی AU - قاسمی بزدی, کمال AD - دانشجوی دانشگاه منابع طبیعی گرگان در رشته جنگلشناسی و اکولوژی جنگل AD - استادیار دانشکده علومجنگل. دانشگاه منابع طبیعی گرگان AD - استادیار دانشکده تولید گیاهی. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان AD - استادیار موسسه پنبه کشور Y1 - 2013 PY - 2013 VL - 20 IS - 3 SP - 159 EP - 168 KW - سترون‌سازی KW - بذور KW - ‏Betula litwinowii KW - ‏Betula pendula KW - کشت درون‌شیشه‌ای DO - N2 - توس (‌Betula sp‌) از گونه‌های رو به انقراض ایران بوده و زادآوری طبیعی آن در جنگل‌های شمال کشور بسیار اندک می‌باشد. ‌مشکلات مربوط به زادآوری و جوانه زنی طبیعی بذر آن و آلودگی‌های همراه بذور اهمیت استفاده ‌از کشت‌های درون شیشه را در جهت حفظ، بقا و اصلاح آن‌ها دو چندان کرده است. بدین منظور کشت بافت دو گونه از جنس ‌توس از طریق ریزنمونه بذری مدنظر قرار گرفت. بذور گونه ‌litwinowii‌ ‌B.‌‌ از منطقه جنگلی سنگده استان مازندران و ‌B. ‌pendula‌ از ارتفاعات جنگل سیاه‌مرزکوه استان گلستان به طور تصادفی از 10 پایه درختی جمع‌آوری شدند و تحت 7 تیمار ‌سترون‌سازی مختلف قرار گرفتند. این تحقیق با آزمایش فاکتوریل دو عامله در‌ ‌قالب طرح کاملا تصادفی با سه‌ ‌تکرار 10 تایی ‌اجرا گردید. تیمارهای سترون‌سازی از نظر آماری در سطح یک درصد تفاوت معنی‌دار نشان دادند. بهترین نتیجه از به‌کارگیری ‌تیمار تلفیقی 24 ساعت قارچ‌کش دیفنوکونازول 3 درصد همراه با آب گرم 55 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه و کلریدجیوه ‌‌1/0 درصد به مدت 10 دقیقه حاصل شد که با اعمال این تیمار، 100-95 درصد بذور هر دو گونه عاری از هر گونه آلودگی ‌باکتریایی و قارچی بودند. بذور استریل شده در محیط‌ ‌کشت‌ ‌پایهMS ‌‌ و ‌B5‌‌ کشت شدند. در نهایت بذور گونه ‌B. litwinowii‌ ‌‌3/17 درصد و ‌B. pendula‌ نیز 14 درصد جوانه‌زنی داشته و ریشه‌دار شدند. از گیاه‌چه‌های حاصل می‌توان جهت ریزازدیادی ‌این گونه‌ها که در مناطق صعب العبور پراکنش داشته و جمع‌آوری بذور آن‌ها با مشکلاتی مواجه است استفاده کرد. ‌ UR - https://jopp.gau.ac.ir/article_1804.html L1 - https://jopp.gau.ac.ir/article_1804_af2c8e29339c0fd315666d01c5719689.pdf ER -