تعیین عصاره‌گیر مناسب پتاسیم در یک خاک لسی با رس غالب ایلایت و تأثیر ازتوباکتر و ورمی‌کمپوست بر غلظت و میزان پتاسیم قابل جذب و عملکرد گندم دیم

نوع مقاله : پژوهشی

چکیده

اثر ازتوباکتر کروکوکوم (سویه Ago11) و کود آلی ورمی‌کمپوست و اثر توام آنها بر عملکرد و رشد گندم رقم زاگرس به‌صورت دیم در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی در مزرعه بررسی شد. میزان عملکرد ماده خشک گیاه و اجزای عملکرد در مرحله برداشت، میزان تنفس میکروبی و شمارش باکتری ازتوباکتر در خاک و درصد رطوبت خاک به روش وزنی در 5 مرحله رشد گیاه گندم مورد بررسی قرار گرفت. در خاک ازت نیتراته و آمونیومی، پتاسیم، فسفر، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، مس، منگنز، کادمیم در دو مرحله رشد گیاه گندم یعنی مراحل قبل خوشه‌دهی و برداشت گندم اندازه‌گیری شدند. ازت کل، پتاسیم، فسفر، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، مس و منگنز، برای بافت گیاه در دو مرحله و در نمونه ورمی‌کمپوست مصرفی اندازه‌گیری شدند. حداکثر عملکرد خشک در مرحله قبل خوشه‌دهی و نیز دانه و کاه و کلش در مرحله برداشت گندم از طریق افزایش تعداد خوشه در واحد سطح با تیمارهای حاوی ازتوباکتر حاصل شد. ازتوباکتر با افزایش تراکم ریشه در ریزوسفر موجب افزایش قابلیت استفاده از پتاسیم و افزایش عملکرد گردید. ورمی‌کمپوست نیز موجب افزایش عملکرد دانه نسبت به تیمار شاهد گردید. علاوه‌بر همبستگی بسیار پایین با جذب پتاسیم توسط گیاه در این خاک با رس غالب ایلایت، مقادیر بالایی از پتاسیم با استات آمونیوم عصاره‌گیری و پتاسیم قابل استفاده خاک بسیار بالا برآورد می‌شود که اغواکننده است. همبستگی بسیار بالایی بین جذب پتاسیم و عملکرد گندم و پتاسیم عصاره‌گیری شده با تترافنیل‌بران سدیم به‌دست آمد که بیانگر تناسب این عصاره‌گیر در این خاک است. هیچ‌یک از تیمارها از جمله تیمارهای اختلاط ورمی‌کمپوست با خاک تأثیری بر افزایش رطوبت خاک نداشتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A suitable soil plant available potassium extractant for a loess soil with illite dominance in clay fraction and the effects of Azotobacter and vermicompost on wheat yield, potassium uptake and tissue concentration

چکیده [English]

The effects of an Azotobacter Chrococum isolate (strain Ag11) and vermicompost and their combined effects on a rain-fed winter wheat (var. Zagros) nutrient uptake and growth and soil water content were investigated with a farm trial.  The dry matter yield was determined in 5 occasions. Gravimetric soil water content, soil microbial respiration and the number of Azotobacter were determined at same occasions. Grain yield and yield components were measured at harvest. Soil nitrate and ammonium, potassium, phosphorous, calcium, magnesium, iron, zinc, copper, manganese and cadmium were determined before heading and at harvest. Total nitrogen, potassium, phosphorous, calcium, magnesium, iron, zinc, copper and manganese were also determined for plant tissues before heading and at harvest and also for a representative vermicompost sample. Treatments with Azotobacter inoculation improved dry matter yield before heading, spikes per square meter, grain yield and straw. Azotbacter increased root density and potassium availability in rhizosphere. Vermicompost also increased grain yield. In addition to a low correlation with potassium uptake a high quantity of potassium is extracted by ammonium acetate relative to preset sufficiency levels which are misleading. Maximum correlation with potassium uptake and yield were obtained by extraction with sodium tetra phenyl boron. Soil water contents were not affected by any treatment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Azotobacter
  • Vermicompost
  • Plant available soil potassium
  • Soil potassium extractants
  • Wheat