بررسی تنوع ریخت شناختی بعضی از ژنوتیپ‌‌های زیتون منطقه گرگان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

2 دانشگاعلوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، گرگان، ایران

چکیده

سابقه و هدف: ژنوتیپهای محلی و گونه‌‌های وحشی به عنوان ذخایر ژنتیکی گیاهان در هر کشور، ثروت ملی تلقی شده وباید در جهت حفظ و جلوگیری از انقراض آنها کوشش فراوانی به خرج داد. با توجه به اینکه ایران یکی از خاستگاه‌‌های زیتون در جهان است، شناسایی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی زیتون کشور، شناسایی باغ‌‌های قدیمی و سازماندهی ژنوتیپ‌‌های موجود از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار می‌‌باشد.
مواد و روش‌‌ها: در این پژوهش، ‌‌‌‌مشخصات 32 ژنوتیپ با استفاده از شاخص‌‌های ریخت‌‌شناختی و مطابق با روش‌‌های استاندارد شورای بین‌‌المللی زیتون، که مورد تأیید موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال نیز می‌‌باشد، صورت گرفت. این دستورالعمل شامل 33 صفت ریخت‌‌شناختی در مورد برگ، هسته و میوه است. در این میان 11 صفت کمی و 22 صفت کیفی مطالعه شدند. صفات با اندازه‌‌گیری شاخص مورد نظر در 30 میوه و هسته و 15 برگ تعیین شدند و سپس تجزیه خوشه‌‌ای، گروه‌بندی، تحلیل عاملی و تجزیه به مؤلفه اصلی در آنها انجام شد.
یافته‌‌ها: نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ‌‌های مورد مطالعه از نظر وزن، طول، قطر و نسبت طول به قطر میوه و درصد گوشت و وزن، طول، قطر و نسبت طول به قطر هسته اختلاف معنی‌‌داری در سطح احتمال 1/0 درصد وجود داشت. بیشترین وزن میوه به ژنوتیپ I7 (88/3 گرم) و بیشترین طول میوه به ژنوتیپ‌‌های B13 (28/25 میلی‌‌متر) و F1 (15/25 میلی‌‌متر) تعلق داشتند. بیشترین قطر میوه در ژنوتیپ I7 (84/16 میلی‌‌متر) مشاهده شد. بیشترین وزن هسته مربوط به ژنوتیپ G4 (95/0 گرم) و بیشترین طول هسته مربوط به ژنوتیپ F1 (55/21 میلی‌‌متر) بود. ژنوتیپ F12 بیشترین طول برگ (66/65 میلی‌‌متر) را داشت که البته اختلاف معنی‌‌داری با ژنوتیپ D2، F9، D10، A12 و A10 نداشت. ژنوتیپ F12 بیشترین عرض برگ (77/14 میلی‌‌متر) را نشان داد. در بررسی صفات کیفی میوه اکثر ژنوتیپ‌‌ها دارای شکل متقارن و حدود یک سوم ژنوتیپ‌‌ها تا حدی قرینه بودند، این درحالی بود که شکل نامتقارن در بین ژنوتیپ‌‌ها وجود نداشت. تجزیه همبستگی نشان داد که بین اکثر صفات اندازه‌گیری شده همبستگی معنی‌‌داری وجود داشت. طبق نتایج بیشترین همبستگی بین وزن هسته و قطر هسته (86/0= r) مشاهده شد. در تجزیه خوشه‌‌ای، 32 ژنوتیپ مورد مطالعه در فاصله 68/0 به شش خوشه اصلی تقسیم شدند. بر اساس تحلیل عاملی داده‌‌های تحقیق حاضر دارای چهار عامل اصلی بودند که در مجموع حدود 91 درصد از واریانس کل را توجیه کرد. تجزیه به مؤلفه اصلی، وجود تنوع ریخت‌‌شناختی بین ژنوتیپ‌‌های مورد مطالعه را تأیید کرد.
نتیجه‌‌گیری: طبق نتایج این بررسی، بین ژنوتیپ‌‌های زیتون واقع در مجموعه هاشم‌‌آباد گرگان تنوع ریخت‌‌شناختی و به طبع آن تنوع ژنتیکی بالایی وجود داشت و می‌‌توان از آنها به عنوان ژنوتیپ‌‌های امیدبخش در برنامه‌‌های تکثیر، بهنژادی و توسعه باغات تجاری زیتون و همچنین انتخاب رقم در استان گلستان بهره گرفت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of morphological diversity in some olive genotypes of Gorgan region

نویسندگان [English]

  • Somayeh Ebrahimnia 1
  • Esmaeil Seifi 2
  • Khodayar Hemmati 1
  • Hosein fereidooni 3
1 Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
3 Center of Agricultural Sciences and Natural Resources of Golestan, Gorgan, Iran
چکیده [English]

Background and objectives: Local genotypes and wild species are regarded as national genetic resources of plants in each country and much effort should be made to preserve and prevent their extinction. Given that Iran is one of the origin area of olive in the world, identifying and protecting the olive resources, identifying the old orchards and organizing the genotypes have special importance.
Materials and Methods: In this study, 32 genotypes were evaluated using morphological markers according to the standard methods of the International Olive Council, which was approved by the Seed and Plant Registration and Certification Institute. This method comprises 33 morphological traits for leaf, stone and fruit. Of these, 11 quantitative traits and 22 qualitative attributes were studied. Quantitative traits were determined in 30 fruits and stones and 15 leaves. The cluster analysis, grouping and factor analysis and principle component analysis were performed.
Results: The results showed that there were some significant differences at 0.1% probability level among the genotypes studied in terms of fruit weight, fruit length, fruit diameter, fruit length to diameter ratio and flesh percentage and stone weight, stone length, stone diameter, and stone length to diameter ratio.. The highest fruit weight was observed in genotype I7 (3.88 g). The highest fruit lengths were in genotypes B13 (25.28 mm) and F1 (25.15 mm). The highest fruit diameter was in genotype I7 (16.48 mm). The highest stone weight was seen in genotypes G4 (0.95 g) and the highest stone length was related to F1 (21.55 mm). The genotype F12 had the highest leaf length (65.66 mm), but did not have any significant difference with genotype D2, F9, D10, A12 and A10. The genotype F12 had the highest leaf width (14.77 mm). In evaluating the qualitative traits of fruit, most genotypes had symmetrical shape and about one third of genotypes were partly symmetric, while there was not seen any asymmetric shape among genotypes. Correlation analysis showed that there is a significant correlation between the majorities of measured traits. According to the results, the highest correlation was observed between stone weight and stone diameter (r = 0.86). In cluster analysis, 32 genotypes were divided into six main clusters in the distance of 0.68. Based on the factor analysis, the data of this study have four main factors, in which justified about 91% of the total variance. Analysis of the principle component confirmed the existence of high morphological variability among the genotypes.
Conclusion: According to the results of this study, there was a highly genetic diversity among olive genotypes located in Hashemabad Gorgan, therefore they could be promising genotypes in propagation programs, breeding, and development of olive commercial orchards and cultivar selection in Golestan province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cluster analysis
  • Factor analysis
  • Morphological markers
  • Olive
  • Principal component

مراجع

1.Adabi Firouz Jaei, M., Zamani, Z. and Fatahi Moghadam, M.R. 2013. Study of wild and commercial pomegranates genotypes from the north of Iranusing morphological traits. J. Plant. Prod. 20: 91-109. (In Persian)
2.Alipor, H. and Ghaffari Movafagh, F. 2011. Evaluation of genetic variation in Iranian pistachio cultivars using morphological characteristics. Iran. J. Hort. Sci. 42: 73-82. (In Persian)
3.Azimi, M., Taghadosi, M.V. and Maleki, B. 2008. In the translation of classification, origin, diffusion and history of the olive. Zanjan university Press. (In Persian)
4.Barranco, D. and Rallo, L. 2000.Olive Cultivars in Spain. Hort. Technol. 10: 107-110.
5.Barranco, D., Cimato, A., Fiorino, P., Rallo, L., Touzani, A., Castañeda, C., Serafín, F. and Trujillo, I. 2000. World catalogue of olive varieties. International olive oil council. Madrid. Spain.
6.Bencic, D., Lolic, T. and Sindrak, T. 2010. Morphological diversity of olive (Olea europaea L.) variety Lastovka phenotypes in the northwestern part of the island of korcula. Seed. Sci. 26: 153-159.
7.Belaj, A., Leon, L., Satovic, Z. and De La Rosa, R. 2011. Variability ofwild olives (Olea europaea subsp. Europaea var. Sylvestris) analyzed by agro-morphological traits and ssr markers. Sci. Hort. 129: 561-569.
8.Caballero, J.M., Del Rio, C., Barranco, D. and Trujillo, I. 2006. The olive world germplasm bank of cordoba. Spain. Olea. 25: 14-19.
9.Darvishiyan, M. 1997. Olive. Agricultural education press, 295p. (In Persian) 
10.Dastkar, E., Soleimani, A., Jafary, H. and Naghavi, M.R. 2013. Discriminant and cluster analyses of olive cultivars based on IOC protocol. J. Hort. Sci. Technol. 13: 259-270. (In Persian)
11.Ertekin, C., Gozlekci, S., Kabas, O., Sonmez, S. and Akinci, I. 2006. Some physical, pomological and nutritional properties of two plums (Prunus domestica L.) Cultivars. Euphytica.75: 508-514.
 12.Garcia-Donas Diaz, M. 2001. Caracterizacin morfolgica, agronmica y elaiotecnica de los acebuches de la provincia de cgdiz. Universidad de crdoba. Trabajo profesional de fin de carrera.
13.Garcia-Verdugo, C., Forrest, A.D., Balaguer, L., Fay, M.C. and Vargas, P. 2010. Parallel evolution of insular
Olea europaea subspecies based on geographical structuring of plastid DNA variation and phenotypic similarity in leaf traits. Bot. J. Lin. Soc. 162: 54-63.
14.Ghasemi, A. 2007. Identification and collection of native varieties and wild species of almond from feridonshahr. Proceedings of the 5th Iranian horticultural sciences congress. University of Shiraz. Iran. 610p. (In Persian)
15.Gitonga, L., Kahangi, E., Muigai, A., Ngamau, K., Gichuki, S., Cheluget, W. and Wepukhulu, S. 2008. Assessment of phenotypic diversity of macadamia (Macadamia spp.) germplasm in Kenya using leaf and fruit morphology. Afric. J. Plant. Sci. 2: 86-93.
16.Hajilo, J., Gerigorian, W., Mohammadi, A. and Nazemieh, A. 2007. Study of pollen tube growth stop under controlled pollination in some apricot cultivars, proceedings of the 5th Iranian horticultural sciences congress. University of Shiraz. Iran. 221p. (In Persian)
17.Hannachi, H., Breton, C., Msallem, M., Ben El Hadj, S., El Gazzah, M. and Berville, A. 2008. Differences between native and introduced cultivars as revealed by morphology of drupes. Oil composition and SSR polymorphism;a case study in Tunisia. Sci. Hort.116: 280-290.
18.Hannachi, H., Sommerlatte, H., Breton, C., Msallem, M., El Gazzah, M., Ben El Hadj, S. and Berville, A. 2009. Oleaster (Var. Sylvestris) and subsp. Cuspidata are suitable genetic resources for improvement of the olive (Olea europaea subsp. Europaea var. Europaea). Gen. Res. Crop. Evol.56: 393-403.
19.Homapour, M., Hamedi, M., Moslehishad, M. and Safafar, H. 2014. Physical and chemical properties of olive oil extracted from olive cultivars grown in Shiraz and kazeroon. Iran. J. Nut. Sci. Food. Technol. 9: 121-130.(In Persian)  
20.Idrissi, A. and Quazzani, N. 2003. Contribution of morphological descriptor to the inventory and identification of olive (Olea europaea L.) Varieties. PGR newsletter (FAO- IPGRI). 136: 1-10.
21.Jalali, A. 2013. Study of diversity of olive genotypes of hashemabad province based on fruit traits and oil quality. Master's Thesis of GorganUniversity of Agricultural Sciences and Natural Resources. (In Persian) 
22.Jalili, I., Rabiee, V., Azami, M.A. and Daghestani, M. 2011. Genotypic diversity of prune and plum using morphological characteristics in maragheh region. Seed. Plant. Improv. 27: 357-374. (In Persian)
23.Janatizade, A., Fattahimoghadam, M.R., Zamani, Z.A. and Zeraatgar, H. 2011. Genetic variation of some apricot cultivars and genotypes using morphological characteristics and rapd markers. Iran. J. Hort. 42: 255-265.(In Persian)
24.Mousavi Ghahfarrokhi, A., Fattahi Moghaddam, M.R., Zamani, Z. and Imani, A. 2010. Evaluation of qualitative and quantitative characteristics of some almond cultivars and genotypes. Iran. J. Hort. Sci.41: 119-131. (In Persian)
25.Mulas, M. 1999. Characterization of olive wild ecotypes. Acta Hort.474: 121-124.
26.Mulas, M., Fadda, A. and Cauli, E. 2004. Prime osservazioni su cloni di oleastro (Olea europaea var Sylvestris hoff-e-link) selezionati per l’ utilizzo forestale. Italus Hortus. V11. Pp: 214-217.
27.Naotoshi, H., Ryutaro, T., Toshihiro, T., Isao, O., Shunji, I. and Isao, S. 1998. Morphological characteristic of the interspecific hybrids between Japanese apricot (Prunus mume) and plum(P. Salicina). J. Japan. Soc. Hort. Sci. 67: 708-714.
28.Nezamivand Chegini, M., Samizadeh Lahiji, H.A., Ramezani Malakroodi, M. and Mohsenzadeh Golfazani, M. 2016. Assessment of genetic diversity among four olive cultivars use morphological markers. J. App. Crop. Breed. 3: 201-213. (In Persian)
29.Nikzad, N., Sahari, M.A., Ghavami,M., Piravivanak, Z., Hoseini, S.E., Safafar, H. and Bolandnazar, S.A. 2013. Physico-chemical properties and nutritional indexes of cultivars during table olive processing. Food Sci. Tech. Res. J.39: 31-41. (In Persian)  
30.Poreskandari, E., Soleymani, H., Saba, J. and Taheri, M. 2013. The evaluation of pomological characteristics and grouping of some olive cultivars in zanjan province. Seed. Plant Improv. 29: 623-636. (In Persian)
31.Sadeghi, H. 2002. Planting, having, and picking olive. Agricultural education Press. Pp: 3-25. (In Persian) 
32.Torkzaban, B., Ataei, S., Saboora, A. and Hoseini Mazinani, S.M. 2010. Study of variation of some unknown olive genotypes in collecyion of tarom research station in Iran, applying morphological markers. Iran. J. Biol.
23: 520-531. (In Persian)
33.Valizadegan, S., Tabatabaei, I., Tavasoli, A. and Vazifeshenas, H.R. 2009. Study of multi variate procedures statistics in some Iranian pomegranate genotypes using morphological markers. J. Sci. 21: 66-75. (In Persian)
34.Zeinalabedini, M., Majourhat, K., Khayam-Nekoui, M., Grigorian, V., Torchi, M., Dicenta, F. and Martinez-Gomez, P. 2007. Comparison of the use of morphological, protein and DNA markers in the genetic characterization of Iranian wild prunus species. Euphytica. 116: 80-88.
پژوهش‌های تولید گیاهی
دوره 26، شماره 4
اسفند 1398
صفحه 97-113

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار