شناسایی تعدادی از لاین‌های برتر و سازگار کلزا از لحاظ صفات مختلف زراعی و فنولوژیکی در رشت

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

2 نویسنده مسئول، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

3 استادیار پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

چکیده

سابقه و هدف: کشت و توسعه زراعت کلزا به‌منظور تولید روغن و کنجاله دام و هم‌چنین به‌عنوان کشت دوم بعد از برداشت برنج برای جلوگیری از اتلاف بهره‌وری زمین از اهمیت بالایی برخوردار است، لذا انتخاب و شناسایی ارقام و لاین‌هایی که ضمن داشتن دوره رسیدگی کوتاه از ویژگی‌های زراعی مطلوب و عملکرد بالایی نیز برخوردار باشند بر اهمیت آن می‌افزاید. در این راستا پژوهش حاضر به منظور شناسایی لاین‌های برتر و سازگار از نظر صفات مختلف زراعی و فنولوژیکی در رشت انجام شد.
مواد و روش‌ها: در پژوهش حاضر، تعداد 20 لاین کلزا به همراه دو رقم صفار و دلگان، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات برنج رشت طی سال زراعی 99-1398 مورد بررسی قرار گرفت. صفات اندازه گیری شده شامل روز تا سبز شدن، روز تا گلدهی، روز تا خورجین دهی، روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، ارتفاع پایین‌ترین شاخه خورجین‌دار، تعداد شاخه فرعی، قطر ساقه، طول خورجین، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت بود. از رتبه بندی آروناچالام و تجزیه گرافیکی دو طرفه ژنوتیپ در صفت برای مقایسه ژنوتیپ‌ها و تعیین برترین ژنوتیپ‌ها از لحاظ کلیه صفات انجام شد.
یافته‌ها: طبق نتایج تجزیه واریانس لاین‌های مختلف از لحاظ تمامی صفات اختلاف معنی‌داری داشتند که بیانگر تنوع لاین‌ها از نظر این صفات می‌باشد. از لحاظ دوره رسیدگی، دامنه تغییرات ژنوتیپ‌ها، سه روز و از 195 (در رقم صفار و لاین SRL-98-20 ) تا حدود 198 روز (در لاین SRL-98-15) متغیر بود. در مجموع بیشترین مقدار عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک (بترتیب 30/3773 و 3/12143 کیلوگرم در هکتار) و بیشترین تعداد خورجین در بوته (1/209 عدد) در لاین SRL-98-17 مشاهده شد و باتوجه به اینکه این لاین دوره رسیدگی کوتاهی (67/196 روز) نیز داشت می‌توان به‌عنوان برترین لاین معرفی کرد. همه لاین‌ها از لحاظ عملکرد و سایر صفات زراعی و مورفولوژیکی، نسبت به رقم شاهد صفار (با عملکرد 67/1621 کیلوگرم در هکتار)، جایگاه برتری کسب کردند. رقم دلگان نیز از لحاظ عملکرد (30/2903 کیلوگرم در هکتار) برتر از رقم صفار بود.
نتیجه‌گیری کلی: بر اساس نتایج رتبه‌بندی آروناچالام، و نمودار دو طرفه ژنوتیپ در صفت لاین‌های SRL-98-17، SRL-98-14، SRL-98-9، SRL-98-1، SRL-98-15 و SRL-98-12 بترتیب بالاترین رتبه‌ها را به خود اختصاص دادند و توانستند از لحاظ کلیه صفات فنولوژیکی، موفولوژیکی و صفات مرتبط با عملکرد برترین جایگاه را به خود اختصاص دهند و بنابراین بر اساس نتایج پژوهش حاضر می‌توان این لاین‌ها را به عنوان لاین‌های سازگار در شرایط آب و هوای معتدل و مرطوب شمال ایران معرفی کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification of a number of superior and adaptive rapeseed (Brassica napus L.) lines in terms of different agronomic and phenological traits in Rasht

نویسندگان [English]

  • Elham Mehdipour 1
  • Atefeh Sabouri 2
  • Mohammad Rabiee 3
1 M.Sc. Graduate, Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan, Rasht, Iran
2 Corresponding Author, Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan, Rasht, Iran.
3 Research Assistant Rice Research Institute of Iran, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Rasht, Iran
چکیده [English]

Background and objectives: Cultivation and development of rapeseed to produce oil and livestock food and as a second crop after rice harvest to prevent loss of land productivity is of great importance. Therefore, the selection and identification of cultivars and lines with a short period of maturity with desirable agronomic characteristics and high yield add to its importance. In this regard, the present study was conducted to identify the superior and most adaptive canola lines in terms of various agronomic and phonological traits.
Materials and methods: In the present study, 20 rapeseed lines along with Saffar and Dalgan cultivars were studied in a randomized complete block design with three replications in the research station of the Rice Research Institute of Iran in Rasht during the crop year of 2019-2020. The measured traits included stem diameter, number of branches, the lowest height of branches with pods, plant height, days to ripening, days to pods, days to flowering, days to emergence, grain yield, harvest index, biomass, one thousand seed weight, number of seeds per pod, number of pods per plant, and pod length. The Arunachalam ranking and GT-biplot analysis were performed to compare genotypes and identify the best genotypes in terms of all traits.
Results: According to the results of ANOVA, different lines had significant differences in terms of all traits, which indicates the diversity of lines for these traits. In terms of the ripening period, the range of genotype variation was three days and ranged from 195 (in Saffar cultivar and SRL9820 line) to about 198 days (in SRL-98-15 line). In total, the highest amount of grain yield and biological yield (3773.30 and 12143.3 kg ha-1, respectively) and the highest number of pods per plant (209.1) were observed in the line SRL-98-17, and considering this line showed a short ripening period processing (196.67 days). Therefore, it could be introduced as the best line. All lines in terms of yield and other agronomic and morphological traits, were superior to the control cultivar Saffar (with a yield of 1621.67 kg ha-1). Also Delgan cultivar in terms of yield appeared superior to Saffar cultivar (290.2903 kg ha-1).
Conclusion: Based on the results of Arunachalam ranking and GT-biplot analysis, lines SRL-98-17, SRL-98-14, SRL-98-9, SRL-98-1, SRL-98-15, and SRL-98-12 had the highest ranks, respectively. They achieved to the highest position in terms of all phenological, morphological, and yield-related traits. Therefore, based on the results of the present study, they can be introduced as the most adaptive lines under mild and humid climate of northern of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arunachalam ranking
  • Adaptation
  • Second crop
  • GT-biplot
1.Azizi, M., Soltani, A. and Khavari Khorasani, S. 1999. Canola (Physiology, Agronomy, Breeding and Biotechnology). Jihad, Mashhad University Publication. Mashhad. 230p. (In Persian)
2.Thomas, P. 2002. Canola grower’s manual. Canola Council of Canada. Winnipeg, MB.
3.FAO, 2017. Agricultural Date, FAOSTAT. Available et food and agriculture organization of the united nations. Http://faostat.org/faostat/ collections.
4.Friedt, W., Snowdon, R., Ordon, F. and Ahlemeyer. J. 2007. Plant Breeding: Assessment of genetic diversity in crop plants and is exploitation in breeding. Prog. Bot. 168: 152-177.
5.Walker, K.C., and Booth, E.J. 2001. Agricultural aspects of rape and other Brassica products. Eur. J. Lipid Sci. Technol. 103: 7. 441-446.
6.Shirani-Rad, A.H. and Dehshiri, A. 2002. Canola Guide (Planting, Crop Production, Harvest). Agricultural Education Pub. Agricultural Research and Education.(In Persian)
7.Alyari, H., Shekari, F. and Shekari, F. 2000. Oilseed: Agriculture and Physiology. Amidi Press. 182p. (In Persian)
8.Varges, M., Crossa, J., Eeuwijk, F.V. and Reynolds, K.D. 2001. Interpreting treatment environment interaction in agronomy trials. Agron. J. 93: 942-960.
9.Samonte, S.O., Wilson, L.T., McClung, and A. M. 1998. Path analysis of yield and yield related traits of fifteen diverse rice genotypes. Crop Sci. 38: 1130-1136.
10.Khoshnazar-Porshokohei, R., Ahmadi, M.R. and Ghnnadha M.R. 2000. A study of adaptation and yield capacity of rapeseed (Brassica napus L.) cultivars and lines. Iranian J. Agric. Sci.31: 3. 341-352. (In Persian)
11.Sharifi, Sh., Rezaeizad, A. and Shoshtari, L. 2016. Evaluation of grain stability of new rapeseed (Brassica napus L.) lines under terminal drought stress conditions. Iranian J. Crop Sci.17: 4. 288-300. (In Persian)
12.Ozer, H., Oral, E. and Dogru, O. 1999. Relationship between yield and yield components on currently improved spring rapeseed cultivars. Tr. J. Agri. Forest. 23: 603-607.
13.Hashemi, S.M.R., Esfahani, M., Asghari, J. and Rabiei, M. 2009. The effect of harvest time on grain yield and yield components of preferred rapeseed (Brassica napus L.) cultivars. Agric. Sci. (Tabriz), 19: 1. 234-247. (In Persian)
14.Ahmadi, J., Vaezi, B. and Naraki, H. 2012. Stability analysis of oilseed rape under dry and comparison of selection methods of stable genotypes using stability statistics. Crop Prod. 36: 2. 13-23. (In Persian)
15.Alizadeh, B., Yazdandust Hamedani, A., Rezaei zad, A., Azizi, M., Amiri Oghan, H. and Alizadeh, L. 2014. Evaluation of seed yield of rapeseed winter lines.13th Iranian Crop Sciences Congress & 3rd Iranian Seed Science and Technology Conference. Karaj. 26-28 August.(In Persian)
16.Fanaei, H.R., Amiri Oghan, H., Alam Khomram, M.H., Danaei, A.Kh., Kazerani, N., Askari, A., et al. 2019b. Dalgan, new-cultivar of canola by high yield potential for cultivation in warm and dry region in South of country.Res. Achieve. Field Hort. Crops (RAFHC). 7: 161-173. (In Persian)
17.Fanaei, H.R., Amiri Oghan, H., Alam Khomram, M.H., Askari, A., Ghodrati, Gh.R.A.Kh., Danaei, Kh., et al. 2019a. Introduction of early rapeseed cultivar (Saffar), suitable for the hot climate of the country. Achieve. Agric. Hort. Res. Technol. 2: 5. 18-19. (In Persian)
18.Arunachalam, V. and Bandyopadhyay, A. 1984. A method to make decisions jointly on a number of dependent characters. Indian J. Genet. Plant Breed. 44: 419-424.
19.Yan, W. and Rajcan, I. 2002. Biplot analysis of test sites and trait relations of soybean in Ontario. Crop Sci. 42: 11-20.
20.Yan, W. and Kang, M. S. 2003. GGE Biplot Analysis: A Graphical Tool for Breeders, Geneticists, and Agronomists. CRC Press. Boca Raton, FL. 286p.
21.Clegg, M.T. 1997. Plant genetic diversity and the struggle to measure selection. J. Heredity, 88: 1-7.
22.Rahimi, M. and Ozoni Davaji, A. 2014. Study of relationships between yield and some physiological traits of spring rapeseed cultivars. Crop Physiol. J.6: 23. 67-83. (In Persian)
23.Samizadeh, H., Yazdi-Samadi, B., Behamta, M.R., Taleii, A.R. and Stringam, G.R. 2007. Study of Silique length trait in doubled haploid brassica napus population by molecular markers. J. Agric. Sci. Technol. 9: 129-136.
24.Soleimanzadeh, H., Latifi, N. and Soltani, A. 2008. Relationship of phenology and physiological traits with grain yield in different cultivars of Rapeseed (Brassica napus L.) under rainfed conditions. J. Agric. Sci. Natur. Resour. 5: 20. 101-110. (In Persian)
25.Daniels, R.W., Scarisbrick, D.H. and Smith. L.G. 1986. Oilseed rape physiology. P 83-126. In D.H. Scarisbrick and R.W. Daniels (ed.) Oilseed rape. Collins, London UK.
26.Rabiee, M., Karimi, M.M. and Safa, F. 2004. Effect of planting dates on grain yield and agronomical characters of rapeseed cultivars as a second crop after rice at Kouchesfahan. Iranian J. Agric. Sci. 35: 1. 177-187. (In Persian)
27.Malekshahi, F., Dehghani, H. and Alizadeh, B. 2012. Biplot trait analysis of some of canola (Brassica napus L.) genotypes in irrigation and drought stress conditions. J. Plant Prod.35: 2. 1-16. (In Persian)