Investigation of physicochemical changes in different lignocellulosic compounds of growing substrates and its effect on vegetative growth and fruit body production of oyster mushroom (Pleurotus ostreatus)

ضایعات کشاورزی و صنعتی می‌توانند به عنوان بستر کشت برای تولید قارچ صدفی مورد استفاده قرار گیرند. در دو دهه گذشته، به دلیل ارزش غذایی بالای شناخته شده و اثرات مفید بر سلامتی، افزایش قابل توجهی در تولید و مصرف قارچ‌ها مشاهده شده است. قارچ اوستراتوس که معمولاً با نام قارچ صدفی شناخته می‌شود، به عنوان یکی از رایج‌ترین و محبوب‌ترین گونه‌های قارچ در سراسر جهان، جایگاه برجسته‌ای دارد. نظر به اینکه کشت موفقیت‌آمیز قارچ صدفی به داشتن محیطی با محتوای نیتروژن متوسط، سلولز بالا و سطح لیگنین پایین بستگی دارد لذا بررسی و شناخت ویژگی های شیمیایی و فیزیکی ضایعات لیگنوسلولزی مختلف برای کشت قارچ صدفی از اهمیت بالایی برخوردار است همچنین بررسی تغییرات بیوشیمیایی در اجزای لیگنوسلولزی بستر کشت در طول دوره کشت قارچ از رشد رویشی تا برداشت اندام میوه‌دهی آن مهم می باشد.

مواد و روش ها

این پژوهش با استفاده از شش بستر کشت مختلف شامل کلش گندم، باگاس نیشکر، خرده چوب انگور، کلش گندم+ باگاس نیشکر (به نسبت وزنی مساوی)، کلش گندم+خرده چوب انگور (به نسبت وزنی مساوی) و باگاس نیشکر+خرده چوب انگور (به نسبت وزنی مساوی) انجام گردید. همچنین تعداد روزهای لازم برای تکمیل دوره پنجه دوانی میسلیوم، شروع تشکیل اندام گره ای و برداشت اولین اندام میوه ای محاسبه شد. پس از بلوغ، وزن تر اندام میوه ای قارچ اندازه‌گیری شد. همچنین صفاتی مانند کربن، نیتروژن، نسبت کربن به نیتروژن، هدایت الکتریکی، سلولز، همی‌سلولز و لیگنین محیط کشت در سه مرحله پنجه دوانی میسلیوم، شروع تشکیل اندام گره ای و برداشت اولین اندام میوه ای تعیین گردید.

یافته ها

نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین زمان برای کامل شدن پنجه دوانی میسلیوم و شروع تشکیل اندام گره ای در بسترهای خرده چوب انگور و کلش گندم به ترتیب 22، 15، 34 و 15 روز طول کشید همچنین بیشترین (33/40 روز) و کمترین (33 روز) زمان لازم برای برداشت اولین اندام میوه ای به ترتیب به بسترهای ترکیبی باگاس نیشکر و خرده چوب انگور (به نسبت وزنی مساوی) و بستر کلش گندم مربوط بود همچنین بیشترین (715 گرم) وزن تر اندام میوه ای قارچ به تیمار کلش گندم مربوط بود و نیز بیشترین (68/78 درصد) وزن خشک کل اندام میوه ای به تیمار ترکیبی باگاس نیشکر با خرده چوب انگور مربوط است. نتایج مربوط به بستر کشت نشان داد که بیشترین (23/22-) و کمترین (02/13-) درصد کاهش مقادیر کربن بستر کشت در مرحله برداشت اولین اندام میوه ای به ترتیب به تیمارهای ترکیبی کلش گندم و باگاس نیشکر (به نسبت وزنی مساوی) و تیمار باگاس نیشکر مربوط بود. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که مقادیر نیتروژن، هدایت الکتریکی و خاکستر بستر کشت در مراحل اتمام پنجه دوانی میسلیوم، شروع تولید اندام گره ای و برداشت اولین اندام میوه ای قارچ صدفی اوستراتوس افزایش یافت. در حالی که کربن، سلولز، همی سلولز