تلاقی‌پذیری و مقاومت به بیمارگر Pythium ultimum در سه گونه مختلف از جنس گلرنگ (Carthamus)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد اصلاح نباتات

چکیده

شناسایی و انتقال ژن از خویشاوندان وحشی به گونه‌های زراعی یکی از روش‌های اصلاح گیاهان برای ایجاد مقاومت به بیماری‌ها و آفات بشمار می‌رود. این مطالعه با هدف بررسی امکان تلاقی‌پذیری و واکنش به Pythium ultimum در گلرنگ زراعی و دو خویشاوند دیگر آن انجام شد. برای بررسی واکنش به بیمارگر از هشت ژنوتیپ متعلق به گونه زراعی، دو توده از گونه وحشی C. oxyacanthus از تهران و اصفهان و یک توده از گونه وحشی C. lanatus جمع‌آوری شده از استان گلستان به عنوان فاکتور فرعی، و دو محیط استریل و آلوده به بیمارگر P. ultimum به عنوان فاکتور اصلی در طرح اسپیلت پلات استفاده شد. برای ایجاد آلودگی از سوسپانسیون بیمارگر با غلظت نهایی 105 زئوسپور در هر میلی‌لیتر استفاده گردید. درصد جوانه‌زنی ژنوتیپ‌های گونه زراعی و گونه لاناتوس در محیط استریل بیش از 90 درصد بود، اما در محیط آلوده فقط ژنوتیپ‌های گونه زراعی توانستند همین مقدار جوانه‌زنی داشته باشند. تلاقی گونه‌ها با یکدیگر نشان داد که موفقیت در تولید بذر دورگ بارور، بستگی زیادی به انتخاب نوع پایه مادری دارد. در تلاقی گونه زراعی با اکسیاکانتوس، هنگامی‌که گونه زراعی به عنوان والد مادری بود، بذر دورگ بیشتری تولید شد. بذور حاصل از تلاقی دو گونه اکسیاکانتوس و زراعی بارور و دارای قابلیت جوانه‌زنی بودند، اما بذور حاصل از تلاقی لاناتوس با گلرنگ زراعی کاملاً عقیم بودند. مقاومت گونه اکسیاکانتوس به بیمارگر پیتیوم و موفقیت در تولید بذر دورگ، توانایی این گونه را برای انتقال ژن‌های مقاومت و همچنین سایر صفات مطلوب به گلرنگ زراعی نشان داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Crossability and resistance to Pythium ultimum in three different species of the genus safflower (Carthamus)

نویسنده [English]

  • Mohammadhadi Pahlevani 1
1
2
چکیده [English]

Identification and transfer of desirable genes from wild relatives to crop species is one of the breeding solutions for producing resistance to pathogens and pests. This study was conducted to evaluate crossability and the response to Pythium ultimum in three species of the genus Carthamus. To assess response to the pathogen, eight safflower (Carthamus tinctorius L) genotypes, two ecotypes of C. oxyacanthus collected from Tehran and Isfahan, and one ecotype of C. lanatus collected from Golestan province were cultured on infested media with zoospore suspension of P. ultimum in a split plot design. At the pathogen-free media, seed germination of cultivated and C. lanatus genotypes was higher than 90%, but at the infested media just cultivated genotypes had germination to this extent. The crossability experiment shows that, success in interspecific hybrid seed production is highly depended on choosing the seed producing parent. In the cross of cultivated species and C.oxyacanthus; more hybrid seed was obtained when C.oxyacanthus was female parent. Produced seeds on the cross of cultivated species and C.oxyacanthus had enough germination ability, but it was nothing for seeds obtained from cross of cultivated species and C.lanatus. Resistance of C.oxyacanthus to the pathogen Pythium and success in hybrid seed production show the potential of this species for transferring of resistance and other favorable traits to cultivated safflower.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interspesific hybridization
  • wild relatives
  • Zoospore
  • Seed