تعیین تناسب اراضی استان‏های خراسان رضوی، جنوبی و شمالی برای کشت زیره سبز با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و رهیافت مدل‏سازی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

چکیده

ارزیابی اراضی و انطباق‏پذیری نتایج باخروجی مدل‏های شبیه‏سازی می‏تواند به اتخاذ تصمیم در توسعه کشت گیاهان کمک کند. در این تحقیق، پتانسیل تولید و تناسب اراضی برای کشت زیره سبز در استان‏های خراسان به ترتیب با استفاده از مدل CUMMOD و روش مجموع ارزش‏ها و استفاده از عوامل اقلیمی و توپوگرافیک تعیین شدند. طبق نتایج، با وجود پهنه‏های کاملا مناسب و مناسب، پتانسیل تولید استان‏ها یکسان نبود. بر اساس مدل، مناطق جنوبی، و بخشی از مناطق مرکزی و شمالی خراسان شمالی قابلیت بالایی در تولید زیره سبز دارند (5/2 تا 3 تن در هکتار)، ولی در خراسان رضوی، پتانسیل تولید در دو طبقه 2-5/2 و کمتر از 2 تن در هکتار قرار می‏گیرد. ولی در خراسان جنوبی عملکردهای کمتر یا مساوی 2 تن در هکتار برای مناطق مرکزی و جنوب استان، و عملکردهای بین 2-5/2 تن در هکتار برای مناطق شمالی آن تعیین شد. در خراسان شمالی شیب خاک و جهت شیب، در خراسان رضوی جهت شیب و دمای حداکثر و در خراسان جنوبی دمای حداکثر منطقه به عنوان مهم‏ترین عوامل محدودکننده شناخته شدند. در این مطالعه با وجود عوامل محدودکننده، عمده پهنه‏ها مناسب شناخته شدند، چرا که اثر سایر عوامل در روش مجموع ارزش‏ها اغراق در سایر فاکتورها را تحت تاثیر قرار می‏دهد و نتایج را واقع‏گرایانه‏تر می‏کند. در کل نتایج نشان داد که با توجه به کاهش طول فصل رشد گیاه زیره سبز از سمت خراسان شمالی به رضوی و رضوی به سمت خراسان جنوبی از پتانسیل تولید این گیاه کاسته می‏شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Land suitability assessment for cumin production in North, Razavi and South Khorasan provinces using Geographical Information System and modeling approach

نویسندگان [English]

  • B. Kamkar
  • N. Meghdadi
چکیده [English]

Land evaluation and its consistency with simulation model’s outputs could assist decision making to develop plants for cultivation. In this study land suitability and potential yield of cumin was determined using CUMMOD and sum of values method by climatic and topographic factors, respectively, as a case study in Khorasans provinces. Results revealed that despite of the majority of favorable and completely favorable zones, potential yield was not the same in studied provinces. The CUMMOD results revealed that southern, a part of central and a part of northern areas of northern Khorasan province have considerable capability to produce cumin (2.5 to 3 ton ha-1). Potential yield was in two classified ranges as 2- 2.5 ton ha-1 and < 2 ton ha-1, while, predicted potential yield for central and southern parts of South Khorasan province was <2 ton ha-1 and 2-2.5 ton ha-1 for corresponding northern parts. Slope and aspect for northern, aspect and maximum temperature for Razavi and maximum temperature for southern Khorasan were the most limiting factors. In this study, although limiting factors were detected, but the majority of zones were located in favorable and completely favorable zones, because sum of values method avoids exaggerated effects of some factors. Therefore, results are more realistic. Overall, our results confirmed that the potential yield will decrease along with moving from northern Khorasan province toward South Khorasan province, which stems from shortening of the growing season.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land evaluation
  • Cuminum cyminum
  • simulation model
  • Potential yield