اولویت بندی مکانی تولید محصول پیاز در مناطق گرم و خشک (مطالعه موردی: استان سیستان و بلوچستان)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

نویسنده

چکیده

نیل همزمان به خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی و کاهش فشار بر منابع آبی موجود مستلزم تعیین مناطق مستعد کشت بر اساس معیارهای ارزیابی مناسب می‌باشد. لذا در این پژوهش، به اولویت‌بندی شهرستان‌های مختلف استان سیستان و بلوچستان در تولید محصول پیاز به عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات تولیدی استان پرداخته شد. بدین منظور، داده‌های اقلیمی و اطلاعات مربوط به تقویم کشت، متوسط عملکرد و سطح زیرکشت پیاز طی سال‌های 1379 تا 1390 جمع‌آوری شد. اولویت‌بندی بر اساس ترکیب شاخص‌های آب مجازی، ارزش واحد آب و بهره‌وری اقتصادی آب آبیاری صورت گرفت. میانگین پیاز مازاد تولیدی در استان برابر با 6/38 هزار تن بوده که حدود 70 درصد از آن در دو شهرستان سرباز و چابهار تولید می‌شود. بیش از 65 درصد از سطح استان در کلاس کشت خوب بر اساس معیارهای ارزیابی مناسب قرار دارند. با این وجود، کاهش سطح زیرکشت در شهرستان‌های ایرانشهر، کنارک و چابهار و اختصاص آن به شهرستان‌های خاش و یا سرباز می‌تواند درآمد سالانه را در حد قابل توجهی افزایش دهد. لذا، بر اساس نتایج این پژوهش، انتخاب محل مناسب کشت در استان توام با ارتقای راندمان آبیاری به 85 درصد در سطح استان قادر خواهد بود تا میزان شاخص بهره‌وری اقتصادی آب آبی را حدود 68/123 درصد افزایش دهد که نتیجه‌ی آن، افزایش منفعت حاصل از کشت پیاز به میزان دست‌کم 9/13554 تا حداکثر 2/56809 ریال به ازای هر مترمکعب آب مصرفی در استان خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Spatial prioritizing of the onion producing in warm and arid regions (Case study: Sistan and Bluchestan Province)

نویسندگان [English]

  • F. Karandish
  • S. Salari
  • A. Darzi Naftchali
چکیده [English]

Achieving the self-sufficiency in producing agricultural crops and decreasing the pressure on the available water resources need determining the fertile places for cultivation based on the suitable evaluating indices. In this research, the prioritization of different township in Sistan and Blouchestan Province for onion cultivation, as one of the most important production in the province, was carried out. In order to, the weather data, yield, cultivated area and irrigation method were used through 2000 to 2011. The prioritizing was done based on virtual water, unit water value and economical irrigation water use efficiency indices. Sistan and Bluchestan was self-sufficient in onion producing. The 12-year average excess onion production was 38.6 thousand ton, 70 percentages of which was produced in Sarbaz and Chabahar townships. More than 65 percentages of the onion cultivated area are located in the suitable cultivation class based on the evaluating indices. However, decreasing the cultivated area in Konarak, Chabahar and Iranshahr and allocating them to Sarbaz or Khash would considerably increase the annual return of onion cultivation. The result showed that applying a suitable spatial cultivation management and promoting the irrigation efficiency to 85 percentages would increase the economical irrigation water use efficiency by 123.68 percentages which would led to 13554.9 to 56809.2 Rs increase in the economic return of onion cultivation per unit cub meter water use.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economical irrigation water use efficiency
  • Onion yield
  • Unit water value
  • Virtual water