تأثیر ردیف کاشت، فاصله بوته و وزن مینی تیوبر بر عملکرد سیب‏ زمینی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی،

2 کارشناسارشد مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی،

چکیده

سابقه و هدف: سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) یکی از مهمترین محصولات زراعی دنیا به شمار می رود که از نظر اهمیت غذایی مقام چهارم را بعد از گندم، برنج و ذرت دارد. تراکم کشت و وزن مینی‌تیوبر از عوامل مؤثر بر عملکرد و اجزاء عملکرد در تولید غده بذری سیب‌‌ زمینی می‌باشند. تراکم کشت به‌شدت عملکرد غده (تعداد و وزن غده) را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در تراکم‌های بالاتر، غده بیشتری تولید شده و عملکرد در واحد سطح افزایش می‌یابد. گیاهان حاصل از کشت غده‌های سبک‌تر زمان بیشتری را برای جوانه زنی صرف کرده و جوانه‌های آنها تولید ساقه‌های ضعیف‌تر، ریشه‌های کوچکتر و نسبت ساقه به ریشه بالاتر می‌کنند. در نتیجه تعداد و وزن غده‌های تولیدی در هر گیاه کاهش می‌یابد. هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر ردیف کاشت، فاصله بوته و وزن مینی تیوبر بر عملکرد غده سیب زمینی رقم سانته در شرایط مزرعه بود.
مواد و روش‌ها: این آزمایش در سال زراعی 91-1390 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزى خراسان رضوی (طرق) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل فواصل ردیف کاشت (5/37 و 75 سانتی‌متر)، فاصله بوته (15 و 20 سانتی‌متر) و وزن مینی‌تیوبر (کمتر از 5، 10-5 و بیشتر از 10 گرم) بودند. در این تحقیق صفاتی از قبیل تعداد و وزن غده در واحد سطح و همچنین میانگین قطر و وزن آنها، درصد غده‏های کوچکتر از 35، 55-35 و بزرگتر از 55 میلی‌متر، درصد ماده خشک و عملکرد کل اندازه‌گیری شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار آماری SAS 9.1 انجام شد. مقایسه میانگین‌ها نیز با استفاده از آزمون LSD در سطح احتمال پنج درصد صورت گرفت.
یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس تغییرات معنی‌داری را بین فواصل مختلف کشت و وزن مینی‌تیوبر‏ها برای کلیه صفات مورد مطالعه نشان داد. در این آزمایش در فواصل کشت کمتر (15 سانتی‌متر روی ردیف) عملکرد کل بیشتری حاصل شد. نتایج حاکی از برتری وزن مینی‌تیوبر‌های بیشتر از 10 گرم از نظر اکثر صفات شاخص عملکرد می‏باشد. در این مطالعه، عملکرد کل با کاهش فاصله ردیف به طور معنی‌داری افزایش یافت. محاسبه ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد که بین تعداد غده در متر مربع با عملکرد کل همبستگی مثبت و معنی‌دار وجود داشت. در حالیکه بین درصد ماده خشک با عملکرد کل همبستگی منفی و معنی‌داری مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصله، بیشترین تعداد غده در متر مربع و عملکرد کل از کشت درشت‌ترین مینی‌تیوبرها (بزرگتراز 10 گرم) با فاصله بوته 15 سانتی‌متر روی ردیف بدست آمد. در حالیکه بالاترین تعداد غده در هر بوته از کشت مینی‌تیوبرهای با وزن متوسط (10-5 گرم) در پایین‌ترین تراکم (20× 75 سانتی‌متر) حاصل شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of row and plant spacing, and minituber weight on potato yield

نویسندگان [English]

  • A. Bolandi 1
  • H. Hamidi 2
1
2
چکیده [English]

Background and objectives: Potato (Solanum tuberosum L.) plant is one of leading agricultural products in the world. It is the fourth most cultivated food crop after wheat, rice and maize. Planting density and weight of minituber are the factors influencing on the yield and yield components on seed tuber production in potato. Plant density strongly affected yield, both by number and by weight and more tubers and yield per square meter were expected in higher plant densities. Plants grown from lighter tubers spend more time for germination and their buds have thinner stems, smaller roots, and higher stem to root ratio; the number and weight of tubers produced was low in plants as well. The purpose of this study was to investigate the effects of row, plant spacing and minituber weight on Sante potato tuber yield in field conditions.
Materials and methods: This experiment was carried out in 2012 in research field of Razavi Khorasan Agricultural Research Station (Torogh) as a factorial experiment in randomized complete block design with three replications. The experimental factors were row spacing at two levels (37.5 and 75 cm), plant distances in row at two levels (15 and 20 cm) and minituber weight at three levels (<5, 5-10 and >10 gram). In this research, traits such as numbers and weight of tubers per m2, means of diameter, weight of tuber, tuber percent with diameter <35, 35-55 and >55 millimeter, dry matter percent and total yield were measured. Aanalysis of variance of the measured parameters were calculated using the software SAS 9.1. Mean comparisons were performed by LSD test at 5% probability level.
Results: Results of analysis of variance indicated that there are significant variation among spacing and minituber weight for all traits studied. In this experiment, in less spacing seed (15 centimeter within-row) more total yield obtained. In term of all traits related to yield, minituber weight >10 gram showed superiority. In this study, total yield was significantly increased with reduction of row spacing.
Comparison of correlation coefficients showed that there was significant positive correlation between tuber number per m2 and total yield. While, there was significant negative correlation between percentage of dry matter and total yield.
Conclusion: According to the results, the maximum number of tubers per m2 and the total yield were obtained from minituber planting (greater than 10 g) with 15 cm space between plants in the row. The maximum number of tuber per plant was obtained from minituber planting with average weight (5-10 gram) at the lowest density (75*20 cm).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diameter of tuber
  • Number of tuber
  • Plant density
  • Sante
  • Weight of tuber