تاثیر دوره غرقابی و نوع تغذیه نیتروژنی بر صفات کمی و کیفی سویا (Glycine max (L.) Merr)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

چکیده مبسوط
سابقه و هدف
دانه‌های روغنی پس از غلات، دومین ذخایر غذایی جهان را تشکیل می‌دهند. تنش‌های محیطی همواره یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش‌دهنده عملکرد و تولید گیاهان زراعی به شمار رفته و مقابله و یا کاهش اثر تنش‌ها به عنوان راهکاری مفید در جهت افزایش کیفی و کمی عملکرد محصولات مد‌نظر بوده است. غرقاب به شرایطی گفته می‌شود که قسمتی از ساقه گیاه در زیر سطح آب باشد. تنش غرقابی محدود‌کننده رشد و عملکرد گیاهان زراعی به‌خصوص در نواحی مرطوب می‌باشد و موجب تغییراتی در اجزای عملکرد، ظرفیت غلاف، عملکرد بیولوژیکی و کاهش عملکرد دانه در گیاهان روغنی می‌شود. با توجه به اینکه سویا یکی از مهمترین گیاهان روغنی کشور می‌باشد شناخت مجموعه عواملی که باعث بروز تنش غرقاب و در نتیجه موجب کاهش عملکرد سویا می‌شوند، امری ضروری است. بنابراین به منظور بررسی اثر دوره غرقابی و نوع تغذیه نیتروژنی بر کمیت و کیفیت عملکرد دانه سویا (Glycine max (L.) Merr) آزمایشی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، در سال 1391 انجام شد.
مواد و روش‌ها
این آزمایش با آرایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، در سه تکرار به صورت گلدانی انجام شد (برای هر تیمار 3 گلدان وجود داشت که که هر گلدان به‌عنوان یک تکرار در نظر گرفته شد). فاکتور‌های مورد بررسی شامل: سطوح تغدیه‌ای در سه سطح (1- تلقیح با باکتری japonicum BradyRhizobium 2- عدم تلقیح با باکتری و مصرف کود نیتروژنه (اوره) 3- عدم تلقیح با باکتری و عدم مصرف کود نیتروژنه) و فاکتور دوم دوره غرقاب در چهار سطح شامل: صفر، 5، 10 و 15 روز بود. دوره غرقاب در مرحله رشد زایشی (R2) اعمال گردید. در این آزمایش عملکرد دانه، اجزا عملکرد دانه، درصد روغن و پروتیین دانه اندازه‌گیری شد.
یافته‌ها
بر اساس نتایج این آزمایش نشان داد درصد روغن و عملکرد دانه در تمام سطوح تغذیه‌ای، طی تنش غرقاب دارای روندی کاهشی، اما درصد پروتئین دارای روند افزایشی بود. تفاوت معنی‌داری (05/0=α) بین سطوح تغذیه‌ای از نظر عملکرد، درصد روغن و پروتئین دانه وجود داشت. بالاترین عملکرد دانه (3/32 گرم در بوته) و درصد روغن دانه (3/26 درصد) در تیمار عدم تلقیح با باکتری و تغذیه با کود در شرایط عدم اعمال تنش غرقابی بدست آمد و کمترین عملکرد دانه (1/2 گرم در بوته) و درصد روغن دانه (11 درصد) در تیمار عدم تلقیح با باکتری و عدم مصرف کود در 15 روز غرقابی حاصل گردید. بیشترین درصد پروتئین دانه (37/39 درصد) در تیمار مصرف کود و بدون تلقیح با باکتری در 15 روز غرقابی و کمترین میزان آن (93/16 درصد) در تیمار عدم تلقیح و مصرف کود و عدم تنش غرقابی مشاهده گردید.
نتیجه‌گیری
نتایج این تحقیق نشان داد با کاهش مقدار نیتروژن قابل دسترس گیاه و افزایش دوره غرقاب، عملکرد دانه و درصد روغن بذر کاهش می‌یابد و نیز با افزایش مدت تنش غرقاب درصد پروتئین بذر افزایش پیدا می‌کند. نتایج این آزمایش همچنین نشان داد استفاده از کود اوره عملکرد دانه را نسبت به زمانی که گیاه سویا فقط با باکتری تلقیح می‌شود به طور معنی‌داری افزایش می‌دهد .

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effects of flooding period and type of nitrogen nutrition nitrogen on quantitative and qualitative traits of soybean (Glycine max (L.) Merr)

نویسندگان [English]

  • mohammad khadempir
  • serollah galeshi
  • afshin soltani
  • farshid ghaderifar
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
چکیده [English]

Abstract
Background and objectives
The Oilseeds after cereal, the world's second largest food supply make up. Environmental stress has always been one of the most important factors reducing crop yield and production are gone and Counter or reduce the effects of stress as a useful strategy to increase the quality and quantity of the products has been considered. Flooding conditions are said to be part of the stem plant below the water. Flooding stress is limiting growth and yield of cropsespecially in humid regions. Cause changes to be in yield components, pod capacity, biological yield and seed yield in oil plants. Given that soybean one of the main plants oil is the country's, Identifying the factors that to be cause flooded stress and thus reduce soybean yield, It is necessary. In order to investigate the effects of flooding period and type of nitrogen nutrition on quantitative and qualitative traits of soybean (Glycine max (L.) Merr), an experiment was conducted at Gorgan University in 2012.
Materials and methods
The experiment with factorial arrangement in a completely randomized design with three replications was conducted for pot (For each treatment, 3 pots, each pot there was considered a repeat). Treatments include dietary treatments at three levels of nitrogen (1. Do not inoculated plus nitrogen2. Inoculated with bacteria (Bradyrhizobium japonicum)3. Non-inoculated without fertilizer), severely flooded in four levels (0, 5, 10 and 15 days ) and the stress flooding reproductive stage (R2), respectively. In this experiment, yield, yield components, oil content and seed protein were measured.
Results
Seed yield and oil content in nutrient levels, during flooding was decline, but the protein was increased. There was a significant difference (α=0.05) between dietary levels of yield, oil content and seed protein. The highest seed yield (3.32 gram per plant) and seed oil content (26.3 percent) was in the treatment of non-inoculated with bacteria and feed fertilizer in the absence of flooding. The lowest seed yield (1.2 g per plant) and seed oil content (11 percent) in the treatment of non-inoculated with bacteria and no fertilizer was achieved in 15 days of flooding. Highest protein content (37.39 percent) was treated with fertilizer and without inoculation with bacteria at 15 days of flooding and the lowest (93.16 percent) was observed in the treatment of non-inoculated and fertilizer and flooding.
Conclusion
The results showed that by reducing the amount of available nitrogen for plants and increasing the flooding, seed yield and oil content reduced and seed protein content increased with increasing the stress time. The results also showed that the use of urea fertilizer, significantly increase seed yield in compared to when soybean plants inoculated just by bacteria.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inoculated with bacteria
  • Seed oil
  • Seed protein
  • Seed yield
  • Urea