‏بررسی تغییرات کیفیت بذر در طی نمو و رسیدگی بذر در هیبریدهای منوژرم چغندرقند

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 دانشیار موسسه اصلاح و تهیه بذر چغندر قند

چکیده

تسابقه و هدف: کیفیت بذر در چغندرقند مهمترین عامل تعیین‏کننده عملکرد ریشه است. بذرهایی که دارای درصد جوانه‏زنی کمتر و جوانه‏زنی آن‏ها کند و غیریکنواخت باشد، بوته‏های حاصل از آن‏ها نیز رشد اولیه کندتری خواهند داشت. نتایج تحقیقات مختلف حاکی از آن است که زمان برداشت یکی از عوامل مهم تاثیر گذار بر کیفیت بذر چغندرقند می‏باشد. در برداشت زود هنگام چغندرقند، جوانه‏زنی و بنیه بذر پایین می‏باشد و برداشت دیر هنگام نیز به افزایش تلفات ناشی از ریزش بذر منجر می‏شود. با این وجود در هر تعداد مشخص روز بعد از اولین گل، ارقام ممکن است از نظر درصد جوانه‏زنی به طور قابل‏ملاحظه‏ای متفاوت باشند. همانند سایر گیاهان زراعی، تعیین زمان برداشت برای حصول بذرهایی با کیفیت بالا در چغندرقند الزامی است. بنابراین این تحقیق به منظور مطالعه تغییرات کیفیت بذر در طول نمو و رسیدگی بذر در پایه‏های مادری چغندرقند و تعیین مرحله‌ای از نمو که در آن، بذر دارای حداکثر کیفیت است، صورت گرفت.
مواد و روش‏ها: این تحقیق در سال 1392 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل (آلاروق) و در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با12 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل پنج پایه مادری دیپلوئید نر عقیم سینگل کراس شامل 436×7112، SB36×7112، 231×261، SB37×28874 و 419×SB36 بودند. هر کرت آزمایشی شامل هشت خط کاشت به طول شش متر با فاصله 60 سانتی‌متر بود. به‏طوری‏که دو ردیف کناری به‏عنوان والد پدری (اوتایپ) و شش ردیف وسطی به والدین نرعقیم اختصاص یافته بود. برای ارزیابی تغییرات کیفیت بذر در چغندرقند در مرحله گل‏دهی 5 بوته از هر کرت علامت‌دار شدند و از 50 درصد گل‏دهی تا پایان دوره رشد، از بذرهای در حال رشد با فواصل زمانی 7-5 روز برداشت شدند. بعد از برداشت بذر و محاسبه وزن تر، وزن خشک میوه‏ها، آزمون‏های جوانه‏زنی، تسریع پیری و هدایت الکتریکی انجام گرفت
یافته‏ها: ‏نتایج نشان داد که در بین پایه‏‏های مادری مختلف از نظر حداکثر وزن خشک بذر تفاوت وجود داشت و درجه روز رشد لازم برای رسیدن به حداکثر وزن خشک بعد از 50 درصد گل‏دهی، در پایه‏‏های مادری 7112×SB36 ، SB37×28874، 7112×436، 419×SB36 و 261×231 به ترتیب معادل 5/507، 3/563، 3/459، 7/499 و 7/492 درجه روز رشد بود. در این زمان‏ها رطوبت بذر به ترتیب 3/52، 8/40، 6/52، 4/44 و 5/42 درصد بود. رسیدگی کیفی در پایه‏های مادری SB37×28874 و 261×231 قبل از رسیدگی فیزیولوژیکی اتفاق افتاد ولی در پایه‏‏های مادری 7112×SB36 ، 7112×436 و 419×SB36 بعد از رسیدگی فیزیولوژیکی به حداکثر کیفیت (حداکثر جوانه‏زنی) رسیدند.
نتیجه‏گیری: برای رسیدن به کیفیت بالا در بذر چغندرقند، باید عملیات برداشت پس از 580-480 درجه روز رشد بعد از 50 درصد گل‏دهی انجام شود که در این زمان رطوبت بذر بین 52-40 درصد و رنگ قشر خارجی میوه قرمز است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Study of sugar beet (Beta vulgaris L.) monogerm hybrids seed quality changes during fruit development and maturation

نویسندگان [English]

  • B. Kamkar 1
  • F. Ghaderifar 1
  • M.A. Chegini 2
1
2
چکیده [English]

Background and objectives: The most important determining factor in sugar beet root yield is seed quality. Seeds with germination percentage are lower; the germination is slow and non-uniform, will produce plants that initial growth is slow. According to various studies indicate that harvest time is an important factor influencing the quality of sugar beet seed. In the early harvest of sugar beet seed plants, germination and seed vigor is low and late harvest also led to an increase in losses due to seed loss. However, in the specified number of days after the first flowering, germination percentage in various cultivars may be significantly different. Like other crops, harvest timing is essential for achieving high quality seeds of sugar beet. Therefore, this study was to evaluate changes in seed quality during development and ripening in cytoplasmic male sterile (CMS) lines of sugar beet and determine a stage of development where maximum seed quality was done.
Materials and methods: This study was conducted in Ardabil Agricultural Research Station (Alarough) in 2012 and based on a Completely Randomized Block Design. The experimental treatments were five promising diploid cytoplasmic male sterile (CMS) lines (7112×SB36, SB37×28874, 7112×436, 419×SB36 and 261×231) of sugar beet. Each plot consists of eight lines planting and hybrid varieties were sown in strips in female: male ratio was 6: 2. To evaluate changes in the quality of sugar beet seed, 5 plants in each plot in the flowering stage were symptomatic and from 50 percent flowering until the end of the growing period, growing seeds were harvested at intervals of 7-5 days. After harvesting and calculate fresh and dry weight of fruits, was carried out germination test, accelerated aging and electrical conductivity.
Results: Results indicated that there were significant differences among different female parent in respect to maximum seed dry weight. Needed Degree days (GDD) to attain the maximum seed weight after 50% flowering was 507.5, 563.3, 459.3, 499.7 and 492.7 for 7112×SB36, SB37×28874, 7112×436, 419× SB36 and 261× 231 lines, respectively. At the corresponding dates, the seed moisture content was 52.3, 40.8, 52.6, 44.4 and 42.5%, respectively. The maximum seed quality (maximum germination) for SB37×28874 and 261×231 occurred before, but for 7112×SB36, 7112×436 and 419×SB36 after the physiological maturity.
Conclusion: To achieve high quality seeds in sugar beet, harvesting must be done at 480-580 degree-days after 50% flowering. At this time, the moisture content of fruits was in the range of 40-52% and the fruits were red-colored.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Physiological maturity
  • Qualitative maturity
  • Seed production
  • Sugar beet