تأثیر مکش خاک و شوری آب بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار بخش مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل

2 دانشجوی دکتری بخش مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل

چکیده

چکیده:
سابقه و هدف:
کمبود آب و شوری آن در مناطق خشک و نیمه‌خشک، دو عامل محدود کننده تولیدات کشاورزی می‌باشند. ‌توجه ‌به ‌بهـبود و اصلاح ‌انواع ‌روش‌های ‌آبیـاری ‌سطـحی ‌و نیز مـکـانیزه ‌کردن‌ این ‌روش‌ها ‌برای ‌افزایش‌ رانـدمان ‌آبیـاری ‌و بالا بردن ‌یکنواخـتی ‌توزیع ‌آب ‌در ‌سطح‌ مزرعه، ‌از ‌اهمیت ‌خاصی ‌برخوردار ‌است. از طرف دیگر سطح زیرکشت پنبه در استان کرمان غالباً منحصر به منطقه ارزوئیه می‌باشد که با مساحتی حدود 2500 هکتار، قابلیت تولید حدود 5/2 تن وش پنبه در هکتار را داراست، لذا به‌دلیل کمبود منابع آب با کیفیت مناسب در استان کرمان، هدف تحقیق حاضر، بررسی تأثیر توأم کم‌آبیاری و شوری بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه می‌باشد.
مواد و روش:
در این تحقیق به‌منظور بررسی تأثر شوری بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه در شرایط اعمال سطوح مختلف پتانسیل ماتریک خاک در منطقه ارزوئیه استان کرمان، آزمایشی با استفاده از سیستم آبیاری شیاری در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 1391 و 1392 اجرا گردید. این آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات و در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی که دارای چهار سطح پتانسیلی (45=1I، 55=2I، 65=3I و 75=4I کیلو پاسکال جهت شروع آبیاری) به‌عنوان عامل اصلی و سه سطح شوری آب (5/1 =1EC، 5/4 =2EC و 5/7 =3EC دسی‌زیمنس‌برمتر) به‌عنوان عامل فرعی بود، در سه تکرار اجرا گردید.
یافته‌ها:
نتایج حاصل از بررسی عملکرد و اجزای عملکرد پنبه در شرایط اعمال توأم کم‌آبیاری و شوری تحت سیستم‌ آبیاری شیاری نشان داد که صرفه‌جویی 1150 مترمکعبی آب (7/11 درصد) بین نقاط پتانسیلی 45 و55 کیلو پاسکال جهت شروع آبیاری، در شرایطی باعث کاهش 3/7 درصدی عملکرد محصول، 7/7 درصدی تعداد غوزه در بوته و 4/11 درصدی ارتفاع بوته و وزن غوزه شده که افزایش 8/4 درصدی کارآیی مصرف آب، را درپی داشته است. همچنین اعمال سطح شوری 5/4 دسی‌زیمنس‌برمتر در مقایسه با سطح شوری 5/1 دسی‌زیمنس‌برمتر در کشت پنبه سبب کاهش 6/8 درصدی عملکرد و کارآیی مصرف آب، 2/4 درصدی وزن غوزه و 4/8 درصدی تعداد غوزه در بوته شد اما از لحاظ آماری تمامی صفات مذکور در هر دو تیمار مورد بررسی در یک گروه آماری قرار گرفتند.
نتیجه‌گیری:
با توجه به نتایج بدست آمده، می‌توان اذعان داشت که افزایش راندمان آبیاری در سیستم آبیاری شیاری در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور می‌تواند نقش بسزایی در صرفه‌جویی مصرف آب و کاهش هزینه‌های انرژی داشته باشد. همچنین با توجه به روند افزایش شوری منابع آب، اعمال نقطه پتانسیلی 55 کیلو پاسکال در شرایط استفاده از آب با شوری 5/4 دسی‌زیمنس بر متر می‌تواند در افزایش عملکرد، کارآیی مصرف آب و سطح زیرکشت پنبه نقش موثری داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effects of soil suction and salinity of water on yield and yield components of cotton

نویسندگان [English]

  • P Afrasiab 1
  • R Asadi 2
  • E Mohammadi 2
1
2
چکیده [English]

Abstract:
Background and objectives:
In arid and semi-arid regions, salinity is a serious and chronic problem for agriculture. Due to the improved methods of irrigation and mechanization this methods to increase water use efficiency and enhance the uniformity of water distribution in the field, is very important. Main area of farming cotton in Iran is about 150000 ha, which in Kerman province mostly is in Orzoueyeh region by the area of 2500 ha and capability of 2.5 ton ha-1. Therefore, Due to a shortage of good quality water resources in the province, the aim of this study was to evaluate the combined effect of irrigation and salinity on the yield of cotton.
Materials and methods:
In order to investigate the effect of salinity on yield and yield components of cotton under soil suction, a field experiment was carried out during 2011 and 2012 growing seasons at an experimental farm in Orzoueyeh territory of Kerman province. The treatments were laid out in Randomized Complete Block Design with three replications. The treatments were comprised of four soils potential including 45, 55, 65 and 75 Kpa tension in main plot and sub plot consisted of three salinity of irrigation water including 1.5, 4.5 and 7.5 dS.m-1.
Results:
The results showed that in comparison to 45 and 55 Kpa tension, parsimony of water usage equal 1150 m3 ha-1 achieved. Moreover yield, height of plant, number of bolls per plant and bolls weight decreased 7.3, 11.4, 7.7 and 11.4 percent respectively but water use efficiency increased 4.8 percent. Also, In comparison to 1.5 and 4.5 dS.m-1 salinity of irrigation water, yield, water use efficiency, bolls weight, number of bolls per plant and height of plants increased 8.6, 4.2, 8.4 and 4.1 percent respectively. But from statistically point view all mentioned traits in both treatment of study placed in one statistic group.
Conclusion:
According to the results, it can be said that in arid and semi-arid areas of the country, increase irrigation efficiency in furrow irrigation systems can play a role in saving water and energy costs. Also, due to the increased salinity of water resources, applying the 55 Kpa potential point in using salinity water with 4.5 dS.m-1 can have efficient role in increase yield, water use efficiency and area of cotton cultivate. According to the results, it can be said that in arid and semi-arid areas of the country, increase irrigation efficiency in furrow irrigation systems can play a role in saving water and energy costs. Also, due to the increased salinity of water resources, applying the 55 Kpa potential point in using salinity water with 4.5 dS.m-1 can have efficient role in increase yield, water use efficiency and area of cotton cultivate.
Key words:
Furrow Irrigation, Salinity Stress, Soil Suction, Water Use Efficiency

کلیدواژه‌ها [English]

  • furrow irrigation
  • Salinity stress
  • Soil Suction
  • Water use efficiency