بررسی اثرات برخی گونه ها ی قارچ تریکودرما بر فاکتورهای رشدی گوجه فرنگی در سه روش مایه زنی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه گیاه پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بجنورد،

2 استادیار گروه گیاه پزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد،

3 استاد گروه گیاهپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد،

4 دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

 
سابقه و هدف: گونه های مختلف تریکودرما به عنوان جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی وابزار بیولوژیک موفق در زمینه کشاورزی پایدار مطرح می باشند. این میکرو ارگانیسم ها با دارا بودن توان رقابت غذایی و مکانی بالا، استقرار و اسپورزایی فراوان در محیط ریزوسفر اغلب گیاهان زراعی و غیر زراعی و نیز قابلیت القاء مقاومت در گیاه، نه تنها باعث کاهش عوامل بیمارگر در خاک شده بلکه در برخی موارد موجب تحریک به رشدگیاه می گردند. اثرات مطلوب رشدی قارچ مذکور در رشد گیاه بستگی به عواملی چون نوع گونه قارچ، جدایه های مختلف یک گونه و روش مایه زنی دارد. لذا در این تحقیق سعی شده است تاثیرات کاربرد چهار گونه مختلف تریکودرما با استفاده از سه روش مختلف مایه زنی بر فاکتورهای رشدی گیاه گوجه فرنگی مقایسه گردد.
مواد وروشها: اثرات رشدی چهار گونه Trichoderma sp. (T1) ، T. virens (T2)، T. harzianum (T3, T4) و T. koningi (T5) روی گیاه گوجه فرنگی در شرایط گلخانه و در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل در چهار تکرار انجام پذیرفت. سه روش مختلف تلقیح، شامل بذرمال نمودن ، آلوده سازی خاک و محلول پاشی استفاده شده و کارایی هر سه روش با توجه به جدایه مصرفی ارزیابی شد. مایه تلقیح قارچ با غلظت 107 پروپاگول در هر گرم خاک، 107 اسپور در میلی لیتر و 106×3 اسپور برای هر بذر به ترتیب برای روشهای آلوده سازی خاک، محلول پاشی و بذر مال استفاده شد
یافته ها: بر اساس نتایج حاصل، روش خاک مصرف نسبت به دو روش استفاده شده دیگر بر روی فاکتورهای رشدی به ویژه وزن خشک و تر ریشه و اندام هوایی به طور معنی داری موثرتر عمل نمود. تیمار جدایههای T1، T2 و T5 در دو روش آلوده سازی خاک و بذرمال، بیشترین افزایش را در فاکتورهای رشدی مورد بررسی، نسبت به گیاهان شاهد مشخص نمودند. جدایه برتر T1 طول ریشه و ساقه گوجه فرنگی را به ترتیب به میزان 54 و 5/45 درصد، و نیز وزن خشک ریشه و ساقه، به ترتیب به میزان 80 و 60 درصد در مقایسه با شاهد سالم افزایش داد. در بررسی مقایسه میانگین ها به روش LSD، تیمار گیاهان گوجه فرنگی با جدایه های T1 و T2 به ویژه در روش آلوده سازی خاک، تفاوت محسوسی با احتمال 5٪ ندارد.
نتیجه گیری: روش آلوده سازی خاک به عنوان روش پیشنهادی تحقیق حاضر معرفی می گردد. همچنین به نظر میرسد بکارگیری جدایه های T1 و T2 جهت فرموله نمودن انفرادی یا ترکیبی به منظور کاربرد در شرایط مزرعه، بتواند در بهبود وضعیت رشدی گیاه گوجه فرنگی و افزایش محصول تاثیر قابل توجهی داشته باشد.

عنوان مقاله [English]

Study the effects of some Trichoderma spp. on tomato growth parameters using three inoculation methods

نویسندگان [English]

  • N. Heidarzadeh 1
  • S. Baghaee-Ravari 2
  • H. Rouhani 3
  • E. Mahdikhani Moghaddam 4
1
2
3
4
چکیده [English]

Background and objectives: Different Trichoderma species play role as suitable alternative for chemical fertilizers and successful biological tool in stable agriculture. These microorganisms show rivalry in food and place sources. They establish in the rhizosphere of most agricultural and non-agricultural plants via producing spores. They also could induce resistance in plants. These properties may lead to pathogen reduction as well as plant growth incitation. Favorite effect of Trichoderma species on the plant growth depends on type of species, strains and inoculation methods. Therefore this research has been tried to compare growth effects of four different Trichoderma species using three methods including seed coating, soil application and shoot spraying on tomato growth factors.
Materials and methods: Four Trichoderma spp. including Trichoderma sp (T1), Trichoderm virens (T2), Trichoderma harzianum (T3, T4) and Trichoderma koningi (T5) were evaluated on tomato growth under completely randomized design based on factorial mmethod with four replications in greenhouse conditions. Three methods, consisting of seed coating, soil application and shoot spraying were applied under pot experiments and the performance of all three methods was evaluated according to the isolates. Fungal inoculation suspension was prepared for each method separately. For instance in seed coating method, 3×106 Trichoderma spore on seed surface was estimated. Approximately 107 propagle per gram of soil was calculated for soil application method and in shoot spraying 107 spores per ml was prepared. Statistical analysis was carried out based on averages comparison by LSD method (P=0.05).
Results: Based on obtained results, soil application method showed meaningful promotion on tomato growth traits especially on dry root and foliar weight in comparison to other techniques. Overall, T1, T2 and T5 selected as the best candidates in trial conditions specifically in soil and seed application methods based on their positive effect on tomato growth factors. Isolate T1 increased root and shoot length by 54 and 45.5 percent respectively over controls in soil application treatment. In addition, the means comparisons using LSD method shows no significant difference between T1 and T2 isolates at 5% possibility level. So there is no difference between these isolates as a bio-fertilizer.
Conclusion: The soil application method was suggested as preferred technique in current study. In addition, it seems that application of T1 (Trichoderma sp.) and T2 (T. virens
) isolates in the form of individual or combined formulation which can be used in the field level and could improve tomato growth and yields significantly.