واکنش پنبه به کم آبیاری در مراحل مختلف رشد

نوع مقاله : پژوهشی

چکیده

هدف اصلی از اجرای کم آبیاری، افزایش راندمان کاربرد آب از طریق کاهش میزان آب آبیاری در هر نوبت و یا از طریق حذف آبیاری‌هایی است که کمترین بازدهی را دارند. پنبه گیاهی است که به زمان و مقدار آب آبیاری در مراحل مختلف رشد واکنش زیادی نشان می‌دهد، به‌طوری‌که ممکن است در بعضی از مراحل رشد به کم آبیاری حساس بوده یا در بعضی از مراحل اصلاً به آب نیاز نداشته باشد. برای تعیین میزان آب مصرفی و حساسیت پنبه به کم آبیاری در هر یک از مراحل رشد، پژوهش حاضر در قالب طرح کرت‌های خرد شده با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم‌آباد گرگان طی سه سال اجرا گردید. تیمارهای کم آبیاری شامل: کم آبیاری در مرحله گلدهی (I1)،کم آبیاری در مرحله اوج گلدهی (I2)، کم آبیاری در مرحله قوزه‌دهی (I3)، کم آبیاری در مراحل گلدهی، اوج گلدهی و قوزه‌دهی (I4)، کم آبیاری در مراحل گلدهی و اوج گلدهی (I5)،‌ کم آبیاری در مراحل گلدهی و قوزه‌دهی (I6) و کم آبیاری در مرحله اوج گلدهی و قوزه‌دهی (I7) به‌عنوان کرت اصلی و مقادیر آب آبیاری 0، 35، 70 و 100 درصد نیاز آبی به‌عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه مرکب سه ساله نشان داد که بین سال‌ها از نظر عملکرد، درصد زودرسی، وزن قوزه و تعداد قوزه در بوته اختلاف کاملاً معنی‌دار وجود داشت. بین تیمارهای کم آبیاری در مراحل مختلف رشد از نظر عملکرد اختلاف کاملاً معنی‌دار اما از نظر درصد زودرسی، وزن قوزه و تعداد قوزه در بوته اختلاف معنی‌دار وجود نداشت. بیشترین عملکرد در طی سه سال مربوط به تیمارهای آبیاری I7، I2 و I3 بود. کمترین عملکرد مربوط به تیمارهای I4 و I5 بود. در مجموع می‌توان گفت حساس‌ترین مراحل رشد پنبه از نظر تنش آبی مراحل گلدهی و اوج گلدهی می‌باشند. بین مقادیر مختلف آب آبیاری از نظر عملکرد، درصد زودرسی، وزن قوزه و تعداد قوزه در بوته اختلاف کاملاً معنی‌دار وجود داشت. بهترین تیمار آبیاری، تیمار70 درصد نیاز آبی بود که دارای کارآیی مصرف آب بیشتر، آب مصرفی کمتر و کاهش عملکرد به‌ترتیب به میزان 7/16، 4/18 و 7/4 درصد نسبت به تیمار آبیاری کامل بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Cotton response to deficit irrigation during different growth stages

چکیده [English]

The objective of deficit irrigation is to increase water use efficiency by reducing of water quantity or wave off further irrigations that have not necessary. Cotton plant is sensitive to irrigation timing and quantity through different growth stages. The field trail was conducted at Hashemabad Cotton Research Station (Gorgan) to determine water consumption and cotton sensitivity to deficit irrigation at different growth stages during years 2004, 2005 and 2006. The study was carried out in a split plot design with three replications. Treatments of deficit irrigation in different growth stages were contained: deficit irrigation in flowering stage(I1), deficit irrigation in peak flowering stage(I2), deficit irrigation in boll formation stage(I3), deficit irrigation in flowering, peak flowering and boll formation stages(I4), deficit irrigation in flowering and peak flowering stages(I5), deficit irrigation in flowering and boll formation stages (I6) and deficit irrigation in peak flowering and boll formation stages (I7) as main plots and irrigation water quantities of 0% (q1) , 35 % (q2), 70 % (q3) and 100% (q4) water requirement as subplots. Data from combined three years analyses showed that there were significant differences (R<0.01) among years with respect to yield, earliness percentage, boll weight and boll number per plant. Through different growth stages, deficit irrigation treatments showed significantly different yield but did not showed significantly difference earliness percentage, boll weight and boll number per plant. Irrigation treatments I7, I2, and I3 had the highest yield over 3 years. The lowest yield was found in I4 and I5. In summery, flowering and peak flowering stages can be considered the most sensitive growth stages with respect to water deficit. Irrigation water quantities were significantly different with respect to yield, earliness percentage, boll weight and boll number per plant. Treatment of 70% of water requirement(q3) had higher water use efficiency at rate of 16.7% , less water use at rate of 18.4% and 4.7% yield reduction than full irrigation (q4), so it can be applied as best treatment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deficit irrigation
  • Full irrigation
  • Different irrigation water quantities
  • Different growth stages and Cotton