بررسی تأثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر خصوصیات فیزیکی خاک و عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم

نوع مقاله : پژوهشی

چکیده

به‌منظور تعیین تأثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم دیم، آزمایشی در شهرستان سنندج طی دو سال زراعی 85-1384 و 86-1385 انجام گردید. آزمایش در قالب کرت‌های یک‌بار خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با دو فاکتور در چهار تکرار انجام گردید. سه روش مختلف خاک‌ورزی شامل شخم با گاوآهن برگردان‌دار، قلمی و سیستم بدون خاک‌ورزی به‌عنوان سطوح عامل اصلی و دو رقم سرداری و آذر 2 به‌عنوان سطوح عامل فرعی در نظر گرفته شد. تأثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر خصوصیات فیزیکی خاک نیز در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که روش‌های مختلف خاک‌ورزی تأثیر معنی‌داری بر وزن مخصوص ظاهری، تخلخل و شاخص مخروطی خاک داشتند. وزن مخصوص ظاهری در شخم با گاوآهن قلمی و شاخص مخروطی در سیستم بدون خاک‌ورزی در مقایسه با سایر روش‌های خاک‌ورزی دارای بیش‌ترین مقدار بودند. فاکتور‌های خاک‌ورزی و رقم، تأثیر معنی‌داری روی عملکرد دانه و اجزای عملکرد و رشد ریشه داشت. عملکرد رقم سرداری (1624 کیلوگرم دانه در هکتار) به‌طور معنی‌داری بیشتر از رقم آذر 2 بود (01/0>P). عملکرد دانه در کشت با گاوآهن قلمی به‌دلیل افزایش رطوبت خاک و بهبود خواص فیزیکی خاک در مقایسه با سایر روش‌های خاک‌ورزی دارای بیش‌ترین مقدار بود. استفاده از گاوآهن قلمی منجر به تولید بیش‌ترین وزن هزاردانه و تعداد دانه در سنبله گردید. روش خاک‌ورزی و رقم تأثیر معنی‌داری بر وزن زیست‌توده و ارتفاع داشتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study on the effect of different tillage methods on the soil physical properties, yield and yield components of rainfed wheat

چکیده [English]

In order to determine the effect of different tillage methods on grain yield and yield components of two wheat cultivars an experiment was conducted in Sanandaj in during 2005 and 2006-2007. Experiment was carried out in a split plot design based on RCBD with four replications. The three methods of tillage, including moldboard plow, chisel plow and no tillage were arranged as main plots, and two cultivars (Sardari and Azar 2) as the subplot. Also, the effect of different tillage methods on soil physical properties was evaluated with complete randomized blocks. The results showed that different tillage methods had significant effect on bulk density, porosity and soil cone index. The greatest bulk density and acone index was attained in chisel plow and no tillage system, respectively. The tillage methods and cultivars had a significant effect on yield and yield components. Sardary cultivars produced more grain (1624 kgha-1) than Azar2, statistically. The greater yield was attained in chisel plow than other tillage methods. Chisel plow improved soil water and soil physical properties. Using chisel plow resulted in maximum 1000 seed weight and maximum grain number in spike. Tillage methods and the cultivars had a significant effect on plant height and biomass.

کلیدواژه‌ها [English]

  • rainfed wheat
  • tillage
  • Soil properties
  • Grain yield