ارزیابی و انتخاب ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی برنج با کاربرد روش‌های فلئورومتری

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش مؤسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران

2 استاد دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

4 استاد گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

چکیده

سابقه و هدف: کمبود آب خاک و اتمسفر مهمترین فاکتور محدودکننده فتوسنتز و رشد گیاه به ویژه برنج بوده و بر فتوسنتز از طریق کاهش جذب کربن به واسطه محدودیت متابولیکی و روزنه ای اثرات منفی ایجاد می کند.. با توجه به محدود ظرفیت کربن گیری گیاه، خشکی منجر به خسارت یا تلفات مراکز واکنش فعال در فتوسیستم دو می گردد. بنابراین اندازه گیری غیر تخریبی فتوسنتز ازطریق فلئورومتری کلروفیلa، پتانسیل زنده ماندن گیاه و علائمی از پاسخ به خشکی را فراهم می نماید. برنج به افزایش خشکی وقتی که در دوره رویشی و گلدهی اتفاق می افتد حساس است. پاسخ گیاهان به تنش خشکی از طریق شناسایی خصوصیاتی که نقش مهمی در تحمل به تنش خشکی در سطوح مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی، سلولی، بیوشیمیایی و مولکولی بازی می‌کنند ارزیابی می‌گردد. این آزمایش با هدف ارزیابی ژنوتیپ های برنج با ‌اندازه‌گیری صفات مرتبط با ‌رنگزه‌های فتوسنتزی و مولفه‌های فلئورسانس کلروفیل به منظور انتخاب معیار مناسب برای غربالگری و ژنوتیپ‌های متحمل به تنش خشکی انجام شده است.
مواد و روش‌ها: آزمایش به صورت طرح کاملاً تصادفی دردو شرایط آبیاری کامل و تنش طی مرحله گیاهچه‌ای با 56 ژنوتیپ برنج ازاستان های مختلف ایران و موسسه تحقیقات بین المللی برنج (IRRI) در سال 1393 در موسسه تحقیقات برنج کشور (آمل) اجرا شد. بعد از بذرپاشی، آبیاری به صورت روزانه تا مرحله دو تا سه برگی گیاهچه انجام شد. بعد از15روز، درشرایط بدون تنش، آبیاری تا پایان دوره رشد ادامه و در محیط تحت تنش آبیاری به طور کامل قطع شد . پس ازاینکه رطوبت خاک به 20 درصد رسید (حدود 10 روز بعد از قطع آبیاری)، صفات مربوط به رنگیزه‌های کلروفیل مانند کلروفیل a، b و کارتنوئیدها و همچنین مولفه‌های فلئورسانس کلروفیل مانند Fv/ Fm، ΦPSII ، qN، ETR به همراه PAR بر اساس روش‌های علمی اندازه‌گیری شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که مقادیرکلروفیل a و b به ترتیب به مقدار 3/2 و 4/21 درصد در تنش خشکی افزایش و مقدارکارتنوئیدها 8/3 درصد کاهش داشت. مولفه‌های فلئورسانس کلروفیل به جز Fv/ Fm اختلاف‌آماری معنی‌داری در دو محیط نشان دادند. مولفه‌های ΦPSII qN ETR و PAR به ترتیب به مقدار 7/3، 13، 5/35 و 8/28 درصد در شرایط تنش نسبت به نرمال کاهش داشتند. نتایج همبستگی صفات نشان داده که بین کلروفیل a با b و کارتنوئید با کلروفیل a و b همبستگی مثبت و معنی‌دار وجود داشت. همبستگی بین ΦPSII با Fv/ F m و با q N به‌ترتیب با ضریب همبستگی 29/0 و 91/0- معنی‌دار بوده است.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که از رنگیزه‌های کلروفیل a، b، کارتنوئیدها و مولفه‌های فلئورسانس کلروفیل به‌ویژه ΦPSII و ETR می‌توان به عنوان معیارهای ارزیابی برنج در مرحله گیاهچه جهت انتخاب و غربال‌گری ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation and selection of drought tolerant rice genotypes using fluorometric methods

نویسندگان [English]

  • Morteza Nasiri 1
  • Moosa Meskarbashi 2
  • Payman Hassibi 3
  • Hemmatollah Pirdashti 4
1 1Assistant Prof. of Rice Research Institute of Iran, Mazandaran Branch, Agricultural Research, Education and Extention (AREEO), Amol, Iran
2 Professor of Ahvaz Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran
3 Associate Prof, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
4 Professor, Dept. of Agronomy, Genetic and Agricultural Biotechnology Institute of Tabarestan, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Sari, Iran
چکیده [English]

Introduction:
Water deficit in soil and atmosphere are the most important limiting factor for photosynthesis and plants growth especially rice and negative effect are created on photosynthesis through absorption carbon decrees that is caused stomatal and metabolic constraints. Since the capacity for photo protection is limited, drought can lead to damaged and loss of active PSII reaction centers. Therefore, non-destructive measurements of photosynthesis by chlorophyll a fluorometry may potentially provide to plant viability and performance in response to drought. Rice sensitive to drought increase when drought happen during the vegetative and flowering period. plants response to drought stress by identification of character that an important role in drought tolerance can be assessment in levels of morphological, cellular, biochemical and molecular. This experiment was conducted to evaluate the rice genotypes by measuring the traits associated with photosynthetic pigments and chlorophyll fluorescence components in order to select appropriate criteria for screening and drought stress tolerant genotypes
Materials and Methods:
This experiment was conducted completely randomized design in two condition of well watered and drought stress during seedling stage in rice genotypes with 56 different provinces of Iran and the International Rice Research Institute (IRRI) in Iran Rice Research Institute (Amol) in 2014. After seeding, irrigation was carried out on a daily basis up to two to three leaf seedling stage. After 15 days, in Customary irrigated conditions, irrigation continued to end of the growth period and was completely cut off under irrigation stress. After soil moisture reached 20% (about 10 days after irrigation stop), the traits of photosynthetic pigments such as chlorophyll a, b and carotenoids and chlorophyll fluorescence components such as Fv / Fm, ΦPSII, q N, ETR and PAR was measured on the basis of scientific methods
Result and Discussion:
The results showed that the amount of chlorophyll a and b, respectively, 2.3 and 21.4 percent increase and carotenoids content, 3.8 percent decline in drought stress. Chlorophyll fluorescence parameters except Fv: Fm showed significant differences in the two environments. ΦPSII, qN, ETR and PAR parameters, respectively, the value of 7.3, 13, 35.5 and 28.8 percent were reduced in stress to normal condition. Correlation results showed that chlorophyll a with b and carotenoids with chlorophyll a and b had significant positive correlation. Correlation between ΦPSII with Fv:Fm and qN to correlation coefficient 0.29 and - 0.91 was significant, respectively, .
Conclusions:
The results showed that under drought stress can be using chlorophyll pigments and chlorophyll fluorescence parameters, especially ΦPSII and ETR as evaluation criteria for the selection and screening of tolerant rice genotypes utilized

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rice
  • maximum quantum yield
  • chlorophyll fluorescence
  • photosystem II
  • screening

مراجع

1.Anjum, F., Yaseen, M., Rasul, E.,Wahid, A. and Anjum, S. 2003. Water stress in barley (Hordeum vulgare L.) effect on chemical composition and chlorophyll contents. Pak. J. Agric. Res. 40: 45-49.
2.Baker, N.R. and Rosenqvist, E. 2004. Applications of chlorophyll fluorescence can improve crop production strategies: an examination of future possibilities.J. Exp. Bot. 55: 403. 1607-1621.
3.Clark, A.J., Landolt, W., Bucher, J.B. and Strasser, R.J. 2000. Beech (Fagus sylvatica) response to ozone exposure assessed with a chlorophyll fluorescence performance index. Environ. Pollut. (Oxford, U.K.). 109: 501-507.
4.Chang, T.T., Somrith, B. and O’Toole, J.C. 1979. Potential for improving drought resistance in rainfed lowland rice. Pages 149-164 In: Rainfed LowlandRice: Selected papers from the 1978. International Rice Research Conference. IRRI. Los Banos. Philippines.
5.Chatuverdi, G.S., Ram, P.C., Singh, A.K., Ram, P., Ingram, K.T., Singh, B.B., Singh, R.K. and Singh, V.P. 1996. Physiology of Stress Tolerance inRice. Proceedings of the International Conference on Stress Physiology of Rice. 28 Feb. 5 March 1994. Lucknow. U.P. India. 252p.
6.Chaves, M., Flaxes, J. and Pinheiro, C. 2009. Photosynthesis under drought and salt stress regulation mechanism from whole plant to cell. Ann. Bot. (Oxford,U. K.). 103: 551-556.
7.Efisue, A.A. 2006. Studies of drought tolerance in interspecific progenies of Oryza glaberrima (Steud) and O. Sativa (L.) and an appraisal of the use of male game- tocides in rice hybridizationPhD thesis, University of Kwazulu-Natal, South Africa.
8.Faralonia, C., Cutinob, I., Petruccelli, B.R., Levab, A.R., Lazzerib, S. and Torzillo, G. 2011. Chlorophyll fluorescence technique as a rapid tool for in vitro screening of olive cultivars (Olea europaea L.) tolerant to drought stress. Environ. Exp. Bot. 73: 49-56.
9.Farooq, M.A., Wahid, N., Kobayashi, D., Fujita and Basra, S.M.A. 2009.Plant drought stress: effects mechanisms and management. Agron. Sust. Dev.29: 185-212.
10.Flexas, J., Escalona, J.M. andMedrano, H. 1998. Down-regulation of photosynthesis by drought under field conditions in grapevine leaves. Aust. J. Plant Physiol. 25: 893-900.
11.Fransis, D. and Piekielek, D. 2000. Assessing crop nitrogen needs with chlorophyll meters. The Site- Specific Management Guidelines Series is published by the Potash and Phosphate Institute (PPI). Coordinated by South Dakota State University (SDSU). 237p.
12.Hakam, P., Khanizadeh, S., DeEll, J.R. and Richer, C. 2000. Assessing chilling tolerance in roses using chlorophyll fluorescence. Hortsci.. 35: 2. 184-186.
13.Hasani, Z., Pirdashti, H., Yaghoubian, Y. and Nouri, M.Z. 2013. Comparative effects of cold air and cold water stress on chlorophyll parameters in rice (Oryza sativa L.). Int. J. Biol. Allied Sci. 2013 IJFAS J. -2-2: 918-921.
14.Hassibi, P., Moradi, F. and Nabipour,M. 2007. Screening of rice genotypes for low temperature stress- using chlorophyll fluorescence. Iran. J. Crop Sci. 9: 1. 14-3. (In Persian).
15.Jackson, R.D., Idso, S.B., Reginato,R.J. and Pinter, P.J. 1981. Canopy temperature as a crop water stress indicator. J. Agric. Water Resour. Res. Plant Prod. 17: 1133-1138.
16.Jaleel, J.A., Manivannan, P., Wahid, A., Farooq, M., Jasim al-Juburi, H., Somasundaram, R. and Panneerselvam, R. 2009. Drought stress in plants: a review on morphological characteristics and pigments composition. Int. J. Agric. Biol. 11: 100-105.
17.Kaiser, W.M. 1987. Effect of water deficit on photosynthetic capacity. Exp. Plant. Physiol. 7: 142-149.
18.Kautsky, H. and Hirsch, A. 1931. Neuever such ezurkohl enfaure assimilation. Atmos. Environ. Res., [Ext. Lect.Workshop]. pp. 919-964.
19.Maisura, Chozin, M.A., Lubis, I., Junaedi, A. and Ehara, H. 2014. Some physiological character responses of rice under drought condition a paddy system. J. Gen. Physiol. 20: 1. 104-114.
20.Maxwell, K. and Johnson, G.N. 2000. Chlorophyll fluorescence- a practical guide.J.Exp.asa reference Parameter. Ann. Bot. (Oxford, U. K.). 89: 895-905.
21.Medrano, H., Escalona, J.M., Bota, J., Gulias, J. and Flexas, J. 2002. Regulation of photosynthesis of C3 plants in response to progressive drought: stomatal conductance as a reference parameter. Ann. Bot. (Oxford, U.K.). 89: 895-905.
22.Muhammad, N., Birgit, M., Thomas,G., Reich, E., Krzysztof, W. andAngela, S. 2014. Increased drought stress resilience of maize through endophyticcolonization by Burkholderia phytofirmans. PsJN and Enterobactersp. FD17. Environ. Exp. Bot. 97: 30-39.
23.Oukarron, A., Schansker, G. and Strasser, R.J. 2009. Drought stress effects on photosystem I content and photosystem II thermozolerance and lyzed using chl a fluorescence kinetics in barley varieties different intheir drought tolerance. J. Plant Physiol. 137: 188-199.
24.Pirdashti, H., Tahmasebi Sarvestani,Z. and Bahmanyar, M.A. 2009. Comparison of physiological responses among four contrast rice cultivars under drought stress conditions. World Academy Sci. Eng. Technol. 49: 51-53.
25.Porra, R.J. 2002. The chequered history of the development and use of simultaneous equations for the accurate determination of chlorophylls a and b. Photosynth. Pigm. 73: 149-156.
26.Rong-Hua, L.I., Pei-Pol, G., Michae, B., Stefania, G. and Salvatore, C. 2006. Evaluation of Chlorophyll Content and Fluorescence Parameters as Indicators of Drought Tolerance in Barley. Agric. Sci. China. 5: 10. 751-757.
27.Sheiber, V. and Schliwa, V.B.W. 1986. Continuous recording of photochemical and non- Photochemical chlorophyll fluorescence quenching with a new type of modulation fluorimeter. Photosynth. Res. 10: 51-62.
28.Strasser, R.J., Srivastava, A. and Tsimilli-Michael, M. 2004. Analysis of the: chlorophyll a fluorescence transient. In: Papageorgiou, G, Govindjee (Eds). Advances in photosynthesis and Respiration chlorophyll fluorescence a signature of photosynthesis, Vol. 19. kluwer Academic publishers, The Netherlands, pp. 321-362.
29.Taiz, L. and Zeiger, E. 1991. Plant physiology. The Benjamin Cummings Pub. Co. Inc. California. 782p.
30.Usman, M., Raheem, Z.F., Ahsan, T., Iqbal, A., Sarfaraz, Z.N. and Haq, Z. 2013. Morphological, Physiological and biochemical attributes as indicators for drought tolerance in rice (Oryza sativa L.) Eur. J. Biol. Sci. 5: 1. 23-28.
31.Woo, N.S., Badger, M.R. and Pogson, B.J. 2008. A rapid, non-invasive procedure for quantitative assessment of drought survival using chlorophyll fluorescence. Plant Methods. pp. 4-27.
32.Yoshida, S. and Hasegawa, S. 1982. The rice root system: its development and function. P 97-114 In: Drought resistance in crops with emphasis on rice. IRRI, Los Banos, Laguna, Philippines.
33.Zhang, K., Fang, Z., Liang, Y. andTian, J. 2009. Genetic dissection of chlorophyll content at different growth Stages in common wheat. J. Genet.88: 2. 183-190.
34.Zhao, G.Q., Ma, B.L. and Ren,C.Z. 2007. Growth, Gas Exchange, chlorophyll fluorescence and ion Content of naked oat in response to salinity. J. Crop Sci. 41: 123-131.
پژوهش‌های تولید گیاهی
دوره 27، شماره 3
آذر 1399
صفحه 1-21

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار