نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی
نویسندگان
1
دانش آموخته دکتری گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
2
استاد گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
3
دانشیار گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. ایران
4
گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
5
ااستاد گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. ایران
چکیده
سابقه و هدف: چاودار وحشی (Secale cereale) یکی از مهمترین علف‌های هرز غلات زمستانه در دنیا محسوب می شود. خسارت حاصل از تداخل این علف هرز با گندم بیش از سایر گونه های علف هرز می باشد. این گیاه عنوان مهمترین علف هرز گندم در ارتفاعات جنوبی استان گلستان (منطقه شاهکوه) شناخته می‌شود. از آنجایی که سطح زیر کشت گندم در ارتفاعات جنوبی استان گلستان (منطقه شاهکوه) در مقایسه با مناطق جلگه‌ای و کم ارتفاع بسیار پایین‌تر است، تاکنون هیچ توجهی به مشکلات تولید گندم از جمله حضور چاودار وحشی در منطقه مذکور نشده است.
مواد و روش‌ها: این آزمایش به صورت پیمایشی در 30 مزرعه گندم زیر کشت رقم الوند و رقم امید در منطقه شاهکوه-استان گلستان طراحی و اجرا گردید. نمونه‌برداری از هر مزرعه در مرحله رسیدگی کامل گندم در ده نقطه در کوادراتی به ابعاد1*1 متر مربع انجام شد. در هر نقطه تمامی بوته‌های گندم و چاودار وحشی برداشت و جهت تعیین تراکم، عملکرد و اجزای عملکرد به آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان منتقل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که تعداد بوته‌های چاودار وحشی در مزارع از 0 تا 9 بوته در متر مربع متغیر بود. تعداد سنبله در متر مربع، عملکرد دانه و عملکرد زیست‌توده چاودار وحشی در تمامی تراکم‌ها در تداخل با رقم الوند نسبت به تداخل با رقم امید بیشتر بود. با افزایش تراکم چاودار وحشی صفات مورد بررسی در ارقام گندم کاهش یافتند. به ازای ورود هر بوته چاودار وحشی تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، عملکرد زیست‌توده و شاخص برداشت به ترتیب به میزان 64/6، 50/3، 47/2، 28/9، 38/5 و 43/9 درصد در رقم امید و 74/4، 19/4، 93/2، 30/7، 77/3 و 15/7 درصد در رقم الوند کاهش یافتند. کاهش کمتر تعداد سنبله در متر مربع (پنجه بارور) و وزن هزاردانه در رقم الوند می‌تواند نشان‌دهنده توان رقابتی بالاتر آن نسبت به رقم امید باشد. از سوی دیگر، عملکرد دانه این ارقام در شرایط عدم تداخل با چاودار در مزارع تحت کشت بذرهای خودمصرفی تقریبا مشابه مزارع تحت کشت بذرهای گواهی شده (بدون آلودگی به چاودار وحشی) بود.
نتیجه گیری: این یافته‌ها نشان دادند که چاودار وحشی نقش مهمی در کاهش عملکرد ارقام گندم در منطقه شاهکوه دارد؛ رقم الوند با توجه به پتانسیل تولید عملکرد بالاتر در هر دو شرایط تداخل و عدم تداخل، رقم مناسب‌تری محسوب می‌شود؛ استفاده از بذرهای گواهی شده ممکن است راهکار اصلی کنترل چاودار وحشی در منطقه شاهکوه باشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Evaluating yield loss of winter wheat in competition with wild rye: a case study of Shahkoh region, Golestan province
نویسندگان [English]
-
Mohamadi Hadi
1
-
Farshid Ghaderifar
2
-
Asieh Siahmarguee
3
-
EBRAHIM zeinali
4
-
Javid Gherekhloo
5
1
: Ph.D graduated Student of Agronomy, Department of Agronomy, Plant Production Faculty, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran.
2
Professor, Department of Agronomy, Plant Production Faculty, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran.
3
Associate Professor, Department of Agronomy, Plant Production Faculty, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran.
4
Associate Professor, Department of Agronomy, Plant Production Faculty, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran.
5
Professor, Department of Agronomy, Plant Production Faculty, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran.
چکیده [English]
Background and objectives: Wild rye (Secale cereale) is considered one of the most important winter cereal weeds in the world. The damage resulting from the interference of this weed with wheat is more than other species of weed. This species is known as the most important wheat weed in the southern highlands of Golestan province (Shahkouh region). Since the area under wheat cultivation in the southern highlands of Golestan province (Shahkoh region) is much lower compared to the plains and low-altitude areas, no attention has been paid to the problems of wheat production, including the presence of Wild rye in the mentioned region.
Materials and methods: This experiment was designed and carried out as a survey method in 30 wheat fields at Alvand and Omid cultivars in Shahkoh region of Golestan province. Sampling was done from each field in the wheat harvest stage at ten points in quadrats measuring 1 x 1 square meter. All wheat and wild rye plants were harvested at each point and transferred to the Plant Physiology Laboratory of Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources to determine plant density, yield and yield components.
Results: The results showed that the number of wild rye plants in the fields varied from 0 to 9 plants per square meter. The number of spikes. m-2, grain yield and biomass yield of wild rye in all densities were higher in interference with Alvand cultivar than Omid cultivar. With increasing the density of rye, the studied traits decreased in wheat cultivars. With the introduce of each rye plant, the number of spikes.m-2, number of seeds per spike, 1000-seed weight, seed yield, biological yield and harvest index were 6.64%, 3.50%, 2.47%, 9.28%, 5.38% and 9.43% in Omid cultivar and 4.74%, 4.19%, 2.93%, 7.30%, 3.77% and 7.15% in Alvand cultivar, respectively. A lower decrease in the number of spikes.m-2 and 1000-seed weight in the Alvand cultivar can indicate its higher competitive power compared to the Omid. On the other hand, the seed yield of these cultivars in terms of non-interference with wild rye in fields under self-consumption seeds was almost similar to fields under certified seeds (without contamination with rye).
Conclusion: These findings showed that wild rye has an important role in reducing the yield of wheat cultivars in Shahkooh region; Alvand cultivar is considered as a more suitable cultivar due to its higher yield potential in both interference and non-interference conditions; The use of certified seeds may be the main strategy to control wild rye in Shahkuh region.
کلیدواژه‌ها [English]
-
certified seeds
-
competition
-
cousens three-parameter model
-
self-consumption seeds
-
yield loss
)