نقش مدیریت زراعی بر میزان مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌‌ای در مزارع گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد اکولوژیک (اگرواکولوژی)، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 استادیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 دانشیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

4 4. دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

5 استاد گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

مقدمه: در سال‌های اخیر ارزیابی انرژی ورودی و خروجی و پتانسیل گرمایش جهانی در بین محققان بخش کشاورزی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. مدیریت صحیح در انتخاب روش‌های مناسب عملیات زراعی باعث کاهش مصرف سوخت، انرژی و کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای در تولید محصولات کشاورزی می‌شود. به همین منظور این مطالعه با هدف ارزیابی میزان تولید، بهره‌وری انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ی گیاه گلرنگ در شرایط خاک‌ورزی حفاظتی و مصرف کود اجرا گردید.

مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار و به‌صورت دیم انجام شد. تیمارها شامل سامانه‌های خاک‌ورزی (خاک‌ورزی رایج، خاک‌ورزی کاهشی و بی‌خاک‌ورزی) به‌عنوان عامل اصلی و کود NPK، در چهار سطح صفر، 33، 66 و 100 درصد به‌عنوان عامل فرعی بودند. طرح شامل سه بلوک اصلی (هر بلوک برای یک تکرار) بود. هر بلوک به سه کرت اصلی (هر کرت اصلی برای یک عملیات خاک‌ورزی) تقسیم شد. فاصله بین هر بلوک 3 متر و فاصله بین کرت‌های اصلی 2 متر در نظر گرفته شد. در هر کرت اصلی چهار کرت فرعی وجود داشت که فاصله هر کرت فرعی 1 متر در نظر گرفته شد. مساحت کرت اصلی 21×15 متر و مساحت هر کرت فرعی 5/4×15 متر بود. کاشت گلرنگ در ردیف‌هایی با 5 خط کاشت با فاصله ردیف 50 سانتی‌متر و فاصله بین بوته‌ها 10 سانتی‌متر انجام شد. مقدار بذر مصرفی گلرنگ 8 کیلوگرم در هکتار بود. در تمامی مراحل کاشت، داشت و برداشت، کلیه مدیریت‌های کشاورزی بر اساس مدیریت متعارف منطقه و با روش کشاورز انجام شد تا تمامی نهاده‌ها و خروجی‌ها به مزرعه اندازه‌گیری شود، پس از ثبت دقیق اطلاعات، ابتدا کلیه نهاده‌ها (کودها، سموم شیمیایی، سوخت، بذر، نیروی انسانی و غیره) به میزان انرژی و سپس به میزان گازهای گلخانه‌ای تبدیل شدند قبل از تجزیه واریانس داده‌ها، آزمون نرمال بودن داده‌ها انجام شد. در این تحقیق برای مقایسه میانگین از آزمون LSD در سطح احتمال 5 درصد استفاده شد

نتایج و بحث: نتایج نشان داد که اکثر صفات مورد بررسی تحت تأثیر سیستم خاک‌ورزی، کود و اثر متقابل آن‌ها قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه گلرنگ (1956 کیلوگرم در هکتار) مربوط به نسبت کودی 33 درصد و خاک‌ورزی مرسوم و کمترین عملکرد دانه (1162 کیلوگرم در هکتار) مربوط به کشت بدون خاک‌ورزی است. در بررسی انرژی‌های ورودی مشخص شد که بالاترین سهم مربوط به سوخت (50 درصد) و نیروی انسانی (8/24 درصد) بود که در اثر کاربرد خاک‌ورزی حفاظتی و مصرف کود سهم این دو کاهش یافت. بالاترین بهره‌وری انرژی در تولید دانه گلرنگ (28/0 کیلوگرم در مگا ژول) از خاک‌ورزی کاهشی و عدم مصرف کود حاصل شد. در بین نهاده‌های مورد استفاده، کود فسفات بیشترین تولید گاز دی‌اکسیدکربن، کود اوره بیشترین تولید گاز متان و سوخت‌های فسیلی بیشترین تولید گاز اکسید نیتروژن را سبب شدند و در تمام سطوح کودی و سیستم‌های خاک‌ورزی بالاترین میزان تولید این گازهای گلخانه‌ای نیز مربوط به این نهاده‌ها بود.

نتیجه‌گیری: تغییر سیستم خاک‌ورزی باعث افزایش بهره‌وری انرژی در تولید گیاه گلرنگ شد. اگرچه استفاده از کود نیتروژن باعث افزایش میزان تولید گیاه گلرنگ شد، اما به دلیل استفاده 100 درصد از کود مورد نیاز گیاه، بهره‌وری کاهش یافت. همچنین خاک‌ورزی حفاظتی باعث کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای در تولید محصولات زراعی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The role of crop management on amount of energy consumption and greenhouse gases emissions in safflower (Carthamus tinctorius L.) farms

نویسندگان [English]

  • Donya Parmah 1
  • Hamid Reza Chaghazardi 2
  • Farzad Mondany 3
  • Ali Beheshti Ale Agha 4
  • Daniel Kehrizi 5
1 Msc. of Ecology (Agroecology) Department, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Assistant Professor, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agricultural Sciences and Engineering, Razi University, Kermanshah, Iran.
3 Associate Professor, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agricultural Sciences and Engineering, Razi University, Kermanshah, Iran
4 Associate Professor, Department of Soil Science, Razi University, Kermanshah, Iran
5 Professor, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agricultural Sciences and Engineering, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

Introduction: In recent years, the assessment of input and output energy and global warming potential has gained a special place among researchers in the agricultural sector. Correct management in choosing appropriate methods of agricultural operations reduces fuel consumption, energy, and greenhouse gases production in the production of agricultural products. For this purpose, this study was carried out to evaluate the amount of production, energy efficiency, and greenhouse gas emissions of safflower under conservation tillage conditions and fertilizer consumption.



Materials and Methods: The experimental factors include three levels of different tillage systems including conventional tillage, reduced tillage, and no-tillage as the main factor. Four levels of NPK fertilizer at four levels of zero, 33, 66, and 100% of the required amount of safflower were used as secondary factors. The design consisted of three main blocks (each block for one replication). Each block was divided into three main plots (each main plot for one tillage operation). The distance between each block was 3 m and the distance between the main plots was considered 2 m. In each main plot, there were four sub-plots, and the distance between each sub-plot was considered to be 1 m. The area of the main plots was 21 ×15 m and the area of each sub-plot was 4.5 ×15 m. Saffron planting was done in rows with 5 planting lines with a row distance of 50 cm and a distance between plants of 10 cm. The amount of seed used for safflower was 8 kg/ha. In all stages of planting, keeping, and harvesting, all agricultural managements were investigated based on the conventional management of the area and with the farmer's method, to measure all inputs and outputs to the farm, after recording the information accurately, first all Inputs were converted into energy equivalents and then converted into greenhouse gas equivalents.



Results and Discussion: The results showed that most of the investigated traits were affected by the tillage system, fertilizer, and their interaction. The highest seed yield of safflower (1956 kg/ha) is from 33% fertilizer ratio and conventional tillage, and the lowest seed yield (1162 kg/ha) is from no-tillage. In terms of energy input, it was also found the highest share of input was related to fuel (50%) and human power (24.8%), which decreased due to the use of conservation tillage and fertilizer consumption. The highest energy efficiency in seed production in safflower (0.28 kg/MJ) was obtained from reduced tillage and no fertilizer use. The results of specific energy were contrary to the efficiency and energy efficiency trend. For example, the highest specific energy in the production of seeds, straw in the safflower plant was obtained from the no-tillage system and using 100% of the fertilizer required by the plant. In this treatment, the specific energy in safflower seed production was estimated to be 16.33 MJ/kg. The specific energy in the production of straw was calculated at about 10.91 MJ/kg, which indicates the inverse relationship between specific energy and energy efficiency. Among the inputs used, phosphate fertilizer caused the highest carbon dioxide production, urea fertilizer caused the highest methane production and fossil fuels caused the highest nitrogen oxide production, and in all fertilizer levels and tillage systems, the highest production of these greenhouse gases was related to these inputs.



Conclusion: Changing the tillage system increased energy efficiency in safflower plant production. Although the use of nitrogen fertilizer increased the production rate of the safflower plant, the productivity decreased due to the use of 100% of the fertilizer required by the plant. Also, conservation tillage has reduced the production of greenhouse gases in crop production.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Carbon dioxide
  • Fertilizer management
  • Oilseed
  • Organic matter
  • Tillage