برآورد میزان تلفات و ضایعات پس از برداشت برای محصولات کشاورزی در ایران

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی مجتمع آموزش عالی سراوان

2 دانشکده تولید گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

4 بخش تحقیقات علفهای ‌هرز، مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور

چکیده

سابقه و هدف: کاهش تلفات محصولات کشاورزی می‏تواند علاوه بر افزایش تامین غذا برای مردم، باعث کاهش هزینه‏های واردات غذا و نیز کاهش تلفات منابع در کشور شود. برای جهت‏دهی سیاست‏های کلان به سمت کاهش تلفات/ضایعات، نیاز به آگاهی از میزان کمّی آن ها در محصولات مختلف می‏باشد.

مواد و روش ها: این مطالعه به منظور برآورد درصد و مقدار تلفات/ضایعات محصولات کشاورزی موجود در سبد غذایی مردم ایران انجام شد. در این مطالعه اختلاف سرانه مصرف محصولات کشاورزی از سرانه تامین، به عنوان مجموع سرانه تلفات و سایر مصارف در نظر گرفته شد. با محاسبه مقدار سایر مصارف برای محصولات کشاورزی و کسر آن از مجموع سرانه تلفات/ضایعات و سایر مصارف، مقدار سرانه تلفات/ضایعات برای هر محصول کشاورزی به دست آمد.

یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که در کشور، درصد تلفات/ضایعات پس از برداشت برای گندم 15%، برنج سفید 4/10%، حبوبات 10%، سیب زمینی 8/19%، روغن 5/11%، قند و شکر 9/23%، میوه 5/57%، سبزی 54%، گوشت قرمز 2/11%، گوشت مرغ 2/12%، تخم مرغ 8/11 %، شیر 1/9 % و ماهی 8/2% بود. سالیانه 283/30 میلیون تن از محصولات کشاورزی تولید شده در داخل کشور (3/30 درصد از کل تولید محصولات کشاورزی داخل کشور) به دلیل تلفات/ضایعات از دسترس خارج می‏شود. این مقدار تلفات/ضایعات محصولات کشاورزی، معادل هدر رفت 393/3 میلیون هکتار سطح زیرکشت (24 درصد از کل سطح زیرکشت در کشور) و 119/25 میلیارد متر مکعب آب در کشور (29 درصد از کل آب مصرفی در بخش کشاورزی در کشور) است.

نتیجه گیری: بنابراین سیاست‏گذاران و مسولین کشور با در اختیار داشتن اطلاعات مربوط به تلفات/ضایعات برای هر یک از محصولات کشاورزی در کشور، می‏توانند با برآورد مقدار تلفات/ضایعات، هدررفت منابع آب و زمین ناشی از وجود تلفات/ضایعات، تاثیر کاهش تلفات/ضایعات محصولات کشاورزی را مورد ارزیابی قرار داده و اولویت‏ها جهت کاهش تلفات برای محصولات مختلف را تعیین کنند.

با در اختیار بودن این اطلاعات، می‏توان پتانسیل موجود در کاهش تلفات/ضایعات جهت تامین غذای مردم در کشور را مورد ارزیابی قرار داد. در همین راستا، نتایج این مطالعه می تواند به عنوان ورودی در مدل‏های ارزیابی یکپارچه (مانند سیستم SEA) مورد استفاده قرار ‏گیرد. همچنین در مطالعه حاضر، مقدار تلفات/ضایعات به تفکیک محصولات کشاورزی موجود در سبد غذایی مردم ایران برآورد شد. تاثیر تلفات/ضایعات بر هدررفت منابع آب و زمین نیز کمّی شد. نتایج نشان داد که سالیانه 30283 هزار تن محصولات کشاورزی تولید شده در داخل کشور به دلیل تلفات/ضایعات از بین می‏رود. تلفات/ضایعات محصولات کشاورزی باعث هدر رفت آب به مقدار 25119 میلیون متر مکعب در سال (معادل 29 درصد از کل آب مصرفی در بخش کشاورزی در کشور) و 3393 هزار هکتار از اراضی زیرکشت (24 درصد از کل اراضی زیرکشت کشور در سال) می‏شود. بیشترین هدررفت اراضی زیرکشت (1028 هزار هکتار معادل 3/30 درصد از کل اراضی هدررفته) و بیشترین هدر رفت آب (13295 میلیون مترمکعب معادل 9/52 درصد از کل آب هدررفته) ناشی از تلفات/ضایعات میوه بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Estimation of post-harvest losses/wastes for agricultural products in Iran

نویسندگان [English]

  • Seyedreza Amiri 1
  • ُSeyedmajid Alimagham 2
  • Afshin Soltani 3
  • Eskandar Zand 4
1 2- Associate Professor, Department of Plant Production, Faculty of Agriculture, Higher Educational Complex of Saravan, Iran, P.O. Box 9951634145.
2 Faculty of Plant Production, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
3 Faculty of Plant Production, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran
4 Department of Weed Research, Iranian Plant Protection Research Institute
چکیده [English]

Estimation of post-harvest losses/wastes for agricultural products in Iran

Background and Objectives: Reducing the loss of agricultural products not only, increase the supply of food for the people, but also, reduce the cost of importing food and reduce the loss of resources in Iran. Therefore. In order to reducing losses/wastes, it is necessary to know their quantity in different products.

Materials and methods: This study was conducted in order to estimate the percentage and amount of losses/wastes of agricultural products in the food basket of Iranian people. In our study, the difference between per capita consumption of agricultural products and per capita supply was considered as the sum of per capita losses and other expenses. By calculating the amount of other uses for agricultural products and deducting it from the total per capita losses/wastes and other uses, the per capita amount of losses/wastes for each agricultural product was obtained.

Findings: The results showed that the percentage of post-harvest losses/wastes for wheat, white rice, legumes, potatoes is, oil, Sugar, fruit, vegetables, meat, chicken, eggs, milk and fishis 15, 10.4, 10, 19.8, 11.5, 23.9, 57.5, 54, 11.2, 12.2, 11.8, 9.1 and 2.8%, respectively. Annually, 283.30 million tons of agricultural products produced in Iran (30.3% of the total production of agricultural products in the country) are lost due to losses/wastes. . Annually, 283.30 million tons of agricultural products produced in Iran (30.3% of the total production of agricultural products in the country) are lost due to losses/wastes. This amount of loss/waste of agricultural products is equivalent to the waste of 3.393 million hectares of cultivated area (24% of the total cultivated area in Iran) and 25.119 billion cubic meters of water in the country (29% of the total water consumed in the agricultural sector in iran).This amount of loss/waste of agricultural products is equivalent to the waste of 3.393 million hectares of cultivated area (24% of the total cultivated area in Iran) and 25.119 billion cubic meters of water in the country (29% of the total water consumed in the agricultural sector in iran).

Findings: The results showed that the percentage of post-harvest losses/wastes for wheat, white rice, legumes, potatoes is, oil, Sugar, fruit, vegetables, meat, chicken, eggs, milk and fishis 15, 10.4, 10, 19.8, 11.5, 23.9, 57.5, 54, 11.2, 12.2, 11.8, 9.1 and 2.8%, respectively. Annually, 283.30 million tons of agricultural products produced in Iran (30.3% of the tot

Conclusion: Therefore, the policy makers by having the information related to losses/wastes for each of the agricultural products in iran, can estimate the the waste of water and land resources and determine priorities to reduce losses for different products.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Supply per capita
  • Consumption
  • Food basket
  • Wastage
  • Resources