بررسی وضعیت پتاسیم به روش روابط کمیت به‌شدت (Q/I) در خاک‌های زیر کشت توتون مازندران

نوع مقاله : پژوهشی

چکیده

روابط کمیت به‌شدت (Q/I)، یک درک و آگاهی مستقیمی از وضعیت پتاسیم خاک را‌ نشان می‌دهد. نسبت کمیت به‌شدت پتاسیم و رابطه آن با برخی خصوصیت‌های خاک در 15 مزرعه زیر کشت توتون در استان مازندران، مورد بررسی قرار گرفت. مقادیر فاکتور شدت تعادلی (AReK) از 0009/0 تا 0313/0 5/0(mol/l) بود. خاک‌های دارابکلا، چلهمردی و اروت، پتاسیم‌های جذب سطحی شده را در موقعیت‌های گوه‌ای شکل و لبه‌ها (مواضع اختصاصی) به‌طور محکم نگه داشته‌اند. برعکس خاک‌های والاغوز و پروریچ‌آباد، پتاسیم‌ها را در موقعیت‌های سطحی یا مواضع غیراختصاصی، جذب و نگهداری کرده‌اند. حدود تغییرات پتاسیم لابیل یا تبادلی (ºDK-) بین Cmol/kg 44/1-007/0 با میانگین 332/0 بود. کمترین میزان به خاک اروت و بیشترین مقدار آن نیز به خاک پروریچ‌آباد متعلق بود. با این حال، مقادیر پتاسیم عصاره‌گیری شده با استات آمونیوم نرمال به‌مقدار قابل توجهی بیشتر از مقادیر ºK∆ بود. این امر نشان می‌دهد که در این خاک‌ها، استات آمونیوم نرمال باعث برآورد اضافی پتاسیم تبادلی شده است. بنابراین پارامتر ºK∆ می‌تواند شاخص مطمئن‌تری نسبت به استات آمونیوم نرمال برای آزمون خاک و توصیه کودی دراین خاک‌ها باشد. مقادیر Kx‌، از Cmol/kg050/0 تا 026/1 تغییر کرد و مقادیر ظرفیت بافری بالقوه پتاسیم (PBCK) خاک‌ها نیز، از 29/11 تا 60/208 با میانگین 5/0(mol/l)/(Cmol/kg) 24/99 تغییر داشت. کمترین مقدار به ‌خاک پاجا و بیشترین مقدار به خاک دارابکلا- بابویه مربوط بود. همبستگی مثبت و معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد، میان مقدار پتاسیم تبادلی (ºK∆)، شدت تعادلی پتاسیم (AReK) و پتاسیم قابل استخراج با استات آمونیوم نرمال، مشاهده گردید. پارامترهای کمیت به‌شدت اطلاعات مفیدی را برای درک وضعیت پتاسیم قابل استفاده خاک‌ها فراهم می‌کند و می‌تواند برای توصیه کودی پتاسیم مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Q/I Parameters of Potassium in the Soils of Mazandaran under Tobacco Cultivation

چکیده [English]

Quantity-intensity (Q/I) relationships provide insight into a soil’s immediate K status. Q/I parameters of potassium and their relationships with some soil properties were investigated on 15 combined top soil samples (0-30 Cm) collected from the cultivated tobacco fields in Mazandaran. The amount of the equilibrium activity ratio for potassium (AReK) ranged from 0.0009 to 0.0313 (Cmol/l)0.5. The adsorbed K held specifically at edge /wedge shaped positions in Darabkola, Chalamardi and Ervet soils. In contrast, soils of Valaghoz and Parvarichabad held the K at planar surfaces. Labile K (-DK°) ranged from 0.007 to 1.44 with a mean value of 0.332 Cmol/kg. The lowest value found in Ervet soil and the highest one in Parvarichabad soil. However, NH4AOc-exchangeable K values were always considerably higher than DK° values. This suggests that there were over estimation by NH4AOc (1N). Therefore, DK° is a better estimate of soil labile K than exchangeable K by NH4AOc (1N) soil test. The Kx values ranged from 0.050 to 1.026 Cmol/kg and the values for PBCK varied from 11.29 to 208.60 with an average of 99.24 (Cmol/kg)/(Cmol/l)0.5. The Paja and Darabkola-baboyeh soils had the lowest and highest values for PBCK, respectively. There were significantly and positively correlations with each other among the DK°, AReK and NH4AOc-K at 1% probability level. The Q/I parameters provide useful information for understanding available K stauts of soils and can be used for K-fertilizer recommendations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • K exchange
  • NH4AOc-K
  • Q/I parameters
  • Specific K sites
  • Activity ratios