تأثیر مصرف کود آلی و تقسیط نیتروژن بر عملکرد و اجزای آن در برنج

نوع مقاله : پژوهشی

چکیده

استفاده از کودهای آلی در راستای بهبود خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و جبران خسارت‌های ناشی از‌ عملیات شله‌زنی در زمین برنج توصیه شده است. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی اثر مصرف کود آلی (از نوع گاوی) و تقسیط نیتروژن 20 عملکرد و برخی از خصوصیات برنج با هدف کاهش زیان‌های ناشی از شله‌زنی و غرقابی خاک انجام گرفت. آزمایش به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سه سال متوالی (سال‌های 77، 78 و 79) اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل شاهد (بدون کود آلی و نیتروژن)، کود آلی به‌میزان 16 تن در هکتار، کود آلی به‌میزان 32 تن در هکتار، کود نیتروژن به‌میزان 3/104 کیلوگرم در هکتار هم‌زمان با نشاکاری، کود نیتروژن به‌میزان 3/104 کیلوگرم در هکتار در دو نوبت (نصف هم‌زمان با نشاکاری و نصف دیگر هم‌زمان با شروع پنجه‌زنی)، کود نیتروژن به‌میزان 3/104 کیلوگرم در هکتار در سه نوبت (یک سوم هم‌زمان با نشاکاری، یک سوم هم‌زمان با شروع پنجه‌زنی و یک سوم ‌آخر هم‌زمان با گرده‌افشانی) بودند. در سال اول بیشترین عملکرد شلتوک متعلق به تیمار کود نیتروژن به‌میزان 3/104 کیلوگرم در هکتار در سه نوبت و کمترین عملکرد شلتوک متعلق به تیمار شاهد بود. مقایسه میانگین صفات در سال دوم نشان داد که مصرف کود آلی علاوه ‌بر افزایش عملکرد شلتوک، سایر خصوصیات گیاهی از جمله ارتفاع بوته و وزن خشک گیاه را نیز متأثر ساخت. روند افزایش و بهبود صفات در سال سوم نیز ادامه یافت به‌طوری‌که همانند سال دو، بیشترین افزایش صفات به تیمار 32 تن کود گاوی در هکتار و پس از آن به 16 تن کود گاوی در هکتار تعلق داشت با این حال آثار مصرف کود آلی در سال سوم مشهودتر از سال اول و دوم آزمایش بود که این امر می‌تواند ناشی از بهبود خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و آزادسازی عناصر غذایی از کود آلی طی زمان باشد. اندازه‌گیری خصوصیات خاک نیز نتایج را تأیید نمود به‌طوری‌که مصرف کود دامی باعث افزایش هدایت الکتریکی عصاره‌ی اشباع، درصد مواد آلی، نیتروژن کل خاک، فسفر و پتاسیم و آهن قابل جذب خاک گردید. نتایج نشان داد که کود آلی در کشت برنج‌ به‌ویژه در مقادیر بالا بیشترین تأثیر را در بهبود صفات و در نتیجه، افزایش عملکرد برنج داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of organic fertilizers and split application of nitrogen on yield and yield components of rice

چکیده [English]

Due to market price, rice production in Isfahan province has expanded to many locations, where there is enough fresh water for a cropping season, with no considerations on negative aspects of this practice. Organic fertilizers have been recommended as an amendment to reduce the negative impact of puddling on soil physical and chemical properties. This experiment was conducted to study the effects of cow manure on sustainability of rice yield under soil submergence and puddling practice. According to a randomized complete block design with three replications, rice were planted under six fertilizer treatments for three years. Treatments included three methods of urea applications, two levels of cow manure and a no fertilizer application as a check. Analysis of variance revealed a significant yield difference among fertilizer treatments for the first year of the experiment. Mean yield comparisons showed that highest yield was obtained when 104 kg/ha nitrogen was applied at different rice growth stages. In the second year, except for 1000-grain weight, other measured traits were significantly different among fertilizer treatments. In this year, significantly higher yield were obtained from the plots that received the highest organic manure each year (32 ton/ha). Lowest yield belonged to the check treatment. Analysis of variance for the third year,s data also indicated a significant difference among fertilizer treatments for plant dry weight, number of plants per hill, plant height and seed yield. Similar to the second year, highest value on these traits belonged to treatment with highest organic fertilizer, and the lowest to the check treatment. It may be concluded that organic manure application in rice culture could sustain a higher yield compared to chemical fertilizers, which is a common practice in Isfahan province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rice
  • Urea
  • Organic Manure
  • Yield