ارزیابی رژیم‌های آبیاری سطحی بر کارآیی مصرف نیتروژن در زراعت چغندرقند

نوع مقاله : پژوهشی

چکیده

در اراضی تحت آبیاری سطحی، مدیریت ناصحیح کودهای ازته باعث ایجاد آلودگی آب‌های زیرزمینی در نزدیکی سطح خاک و یا آ‌ب‌های سطحی در اثر فرسایش خاک زراعی می‌گردد. در مناطق کاشت چغندرقند (Beta Vulgaris L.)، آبیاری با حجم کم یک راه‌کار جهت حفظ غلظت مناسب نیترات است. در ایران مطالعاتی در مورد کارآیی مصرف نیتروژن چغندرقند انجام شده، لیکن اطلاعات راجع به اثر سطوح آب و کود در این زمینه محدود است. این پژوهش با هدف بررسی رژیم‌های آبیاری و سطوح نیتروژن در تعیین میزان نیتروژن برای حداکثر عملکرد ریشه و شکر و نیز کارآیی مصرف آن در چغندرقند، به روش آبیاری سطحی در قالب طرح آماری کرت‌های خرد شده بلوک کامل تصادفی با دو فاکتور مقدار آب در چهار سطح شامل 1I، 2I، 3I و 4I‌ (40، 80، 120 و160 درصد تبخیر از سطح طشتک کلاس A‌)، مقدار ازت در چهار سطح شامل 0N، 1N، 2N و 3N (شاهد، 90، 180‌ و 270 کیلوگرم در هکتار ازت از منبع اوره) در سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد عملکرد ریشه، شکر و کل ماده خشک و نیز کارآیی مصرف نیتروژن تحت‌تأثیر مقدار آب، مقدار نیتروژن و اثر متقابل آن‌ها قرارگرفت. تیمار (4I) با 47969 کیلوگرم در هکتار و تیمار (2I) با 6855 کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب بیشترین عملکرد ریشه و عملکرد شکر را داشتند. نتایج نشان داد که در شرایط کم آبیاری عملکرد کاهش یافت. هم‌چنین با افزایش نیتروژن عملکرد ریشه، شکر و ماده خشک کل افزایش نشان داد. اثرات متقابل نشان داد که تیمار 3N4I و 3N3I به‌ترتیب با 53621 و 53075 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد ریشه، و نیز با 7887 و 7689 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد شکر را داشتند. نتایج نشان داد که کارآیی مصرف نیتروژن با افزایش میزان آب مصرفی برای هر یک از سه جزء مورد مطالعه گیاه افزایش (4<I3<I2<I1I) و با افزایش مقدار کود مصرفی کارآیی مصرف نیتروژن کاهش (3>N2>N1N) می‌یابد. بیشترین کارآیی مصرف ازت در تیمار آبیاری 4I و با مصرف 90 کیلوگرم ازت به‌دست آمد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessment of flood irrigation regimes on nitrogen use efficiency for sugar beet

چکیده [English]

Mismanagement of nitrogenous fertilizers has caused serious nitrate (NO3) contamination in many flood-irrigated. Low-volume irrigation practices can offer an alternative approach for controlling NO3 leaching and agricultural water use. The simultaneous application of fertilizers and irrigation water is an appropriate alternative to increase the efficiency of applied water and fertilizers. The nitrogen use efficiency of sugar beet (Beta Vulgaris L.) has been studied through the Iran but there is limited information about the response to irrigation and amount nitrogen fertilizer. The objective of this study was to investigate the effect of various irrigation and nitrogen amounts on efficiency of applied fertilizers. A field experiment with sugar beet as randomized block, split-plot design with irrigation treatments as main plots and N fertilizer rates as subplots, with three replications, was used. Four levels of the water (40, 80, 120 and 160% evaporation from surface of A class pan, treatments I1 toI4) and nitrogen fertilizer (urea) rates (N0, N1, N2, and N3, respectively 0, 90, 180 and 270 kg N ha-1were applied. The results indicated there were significant differences (P£0.01) in root yield, sugar content, total dry matter and nitrogen use efficiency (NUE) basis of root yield, sugar and total dry matter yield between treatments Treatment I4 with 47969 kg ha-1, root yield and treatment I2 with 6855 kg ha-1, sugar content had maximum production. The result showed, root yield, sugar content and total dry matter increased with increasing applied nitrogen. Treatment I4N3 with 53621 kg ha-1root yield, 7887 kg ha-1sugar content and treatment I3N3 with 53075 kg ha-1root yield, 7689 kg ha-1sugar content had maximum yield. Nitrogen use efficiency maintained an order I4>I3>I2>I1 and F1>F2>F3. There was a decreasing pattern in NUE values with increasing fertilizer rates. The results showed that by increasing applied water, nitrogen use efficiency increased and affected by fertilizers treatments. Fertilizer use efficiency also decreased by increasing fertilizer rate. The results also demonstrated there were significant differences in all the treatment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Surface irrigation
  • Sugar beet
  • Sugar
  • Yield
  • Nitrogen use efficiency