اثر مقادیر مختلف آب آبیاری بر عملکرد و بهره‌وری آب ارقام مختلف گندم در منطقه گرگان

نوع مقاله : پژوهشی

چکیده

افزایش بهره‌وری آب، عامل کلیدی برای رفع بزرگ‌ترین چالش کنونی بخش کشاورزی در مناطق کم‌آب یعنی تولید بیشتر با آب کمتر است. این پژوهش به بررسی واکنش ارقام مختلف گندم نسبت به آب، کارآیی مصرف آب با استفاده از روش آبیاری بارانی تک‌شاخه‌ایپرداخته است. چهار مقدار آب (1W، 2W، 3W و 4W) براساس فاصله از خط لوله فرعی آبیاری بارانی به‌عنوان عامل اصلی ثابت و شش رقم گندم (1C تا 6C) که به‌صورت تصادفی در داخل هر تیمار آبیاری توزیع شده بودند، تحت یک آزمایش کرت‌های خرد شده با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بررسی نشان داد که عملکرد گندم تحت‌تأثیر تیمارهای آبیاری و ارقام می‌باشد. وجود باران مناسب در طی فصل رشد گندم عامل تخلیه بیشتر رطوبت از نیم‌رخ خاک در تیمارهای کم آبیاری نسبت به تیمارهای آبیاری کامل بوده و بیشترین تغییرات در لایه سطحی خاک اتفاق افتاد. به‌طورکلی با کاهش مقدار آب آبیاری در آبیاری تکمیلی مقدار کارآیی مصرف آب افزایش یافت. مقادیر بهینه آب آبیاری برای حصول به حداکثر عملکرد در ارقام فوق در دامنه 290 تا 320 میلی‌متر در نوسان بود. بیشترین و کمترین کارآیی مصرف آب به‌ترتیب برای ارقام 5C (48/1 کیلوگرم بر مترمکعب) و 1C (3/1 کیلوگرم بر مترمکعب) به‌دست آمد. بهترین عملکرد دانه گندم برای حصول به حداکثر بهره‌وری آب از 4100 کیلوگرم بر هکتار در رقم 1C تا 4900 کیلوگرم بر هکتار در رقم 3C در نوسان بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of different amount of irrigation water on yield and water use efficiency of various wheat cultivars in Gorgan

چکیده [English]

In the water-limited areas, the great challenge of the agricultural sector is more production from less water that it can be achieved by increasing water productivity. A field study was conducted to compare various cultivars of wheat to water using line source sprinkler irrigation at Gorgan Research Station in 2005-2006. The effect of variable water supply on yield and WUE of six wheat cultivars were determined. Four locations with distance from the laterals were monitored all of the irrigations. Four irrigation treatments (W1, W2, W3 and W4) were provided by the reduction of irrigation water with distance from the line source. The experiment used a strip plot design to examine the effect of fixed irrigation rates on six cultivars (C1=Tajan, C2=N-80-6, C3=N-80-7, C4=N-80-19, C5=N-81-18, C6=Desconcido) with four replications. Each irrigation treatment of each strip was divided into six cultivars treatments, along the length of the laterals. Result indicated that the grain yield was affected by irrigation treatment and genotypes. Due to suitable rainfall during the growing season, soil moisture depletion was high in deficit irrigation treatment (W4) as compared to W1 treatment. Generally, the WUE was increased with decreasing applied water under supplementary irrigation. The optimum amount of water to achieve maximum WUE was a range of 290 to 320 mm in the above-mentioned cultivars. The highest and the lowest WUE was related to C5 (1.48 kg m-3) and C1 (1.3 kg m-3) respectively. The optimum yield to achieve the highest WUE was found between 4100 kg ha-1 (in C1 cultivar) up to 4900 kg ha-1 (in C3 cultivar).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sprinkler Irrigation
  • Water use efficiency
  • Wheat
  • Gorgan