بررسی رابطه بین عملکرد و اجزای آن در ژنوتیپ‌های گشنیز بومی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

سابقه و هدف: با توجه به اینکه گشنیز عمدتاً برای دانه کشت و کار می‌شود، واریته‌هایی که دارای عملکرد دانه بیشتر باشند، مطلوب هستند. از آنجایی که عملکرد یک صفت کمی پیچیده و به شدت تحت تأثیر محیط قرار می‌گیرد و معمولاً وراثت‌پذیری پایینی دارد، بنابراین بررسی رابطه بین عملکرد و اجزای آن، راندمان برنامه‌های اصلاحی را با تعیین معیار انتخاب مناسب، بهبود می‌بخشد. این مطالعه با هدف بررسی تحلیل همبستگی بین عملکرد و اجزاء آن و استفاده از تحلیل مسیر ترتیبی و برآودهای وراثت‌پذیری در شناسایی صفات موثر در اصلاح ژنوتیپ‌های گشنیز انجام شد.
مواد و روش‌ها: مواد گیاهی شامل 36 ژنوتیپ نتاج حاصل از تلاقی‌‎های دی‌آلل 6 ژنوتیپ گشنیز در نسل‌های F1 و F2 در قالب یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات فنولوژیکی، موفولوژیکی و عملکرد و اجزای عملکرد شامل روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی، روز تا برداشت، تعداد برگ، تعداد شاخه در گیاه، تعداد چتر در گیاه، تعداد چتر بارور در گیاه، تعداد دانه در گیاه، وزن هزار دانه، وزن دانه در گیاه (عملکرد دانه) و شاخص کلروفیل مورد اندازه‌گیری قرار گرفتند. تجزیه دی‌آلل به روش گریفینگ، تجزیه همبستگی، تجزیه رگرسیون گام به گام و تجزیه مسیر ترتیبی انجام گرفت.
یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس ژنتیکی حاکی از معنی‌دار بودن میانگین مربعات ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی برای تمامی صفات مورد بررسی بود که نشان‌دهنده اهمیت اثرات افزایشی و غیر افزایشی ژن‌ها در کنترل این صفات بود. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین مقدار همبستگی بین صفات تعداد چتر بارور (**67/0(r= و وزن هزار دانه (**66/0(r= با وزن دانه در گیاه بود. بر اساس مقادیر تورم واریانس و بزرگی اثرات مستقیم، صفات تعداد چتر بارور، تعداد روز تا گلدهی، وزن هزار دانه و تعداد دانه به عنوان متغیرهای رتبه اول انتخاب و 86 درصد از تغییرات وزن دانه در گیاه را توجیه کردند. آزمون t که با استفاده از مقادیر اشتباه معیار بدست آمد حاکی از معنی‌دار بودن تمامی اثرات مستقیم بود. بیشترین اثر مستقیم مثبت بر روی وزن دانه مربوط به تعداد چتر بارور (45/0) و بیشترین اثر غیر مستقیم مربوط به تعداد چتر بارور از طریق وزن هزار دانه (40/0) بود.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که سه صفت تعداد چتر بارور، وزن هزار دانه و تعداد دانه با توجه به همبستگی و اثر مستقیم مثبت معنی‌دار با وزن دانه در گیاه و داشتن کنترل ژنتیکی افزایشی و وراثت‌پذیری خصوصی بالا، می‌توانند بعنوان شاخص‌های مناسب در برنامه‌های اصلاحی برای انتخاب ژنوتیپ‌های با وزن دانه در گیاه بالا در نسل‌های مختلف گشنیز در مزرعه مورد استفاده قرار گیرند. همچنین با توجه به همبستگی و اثر مستقیم منفی معنی‌دار صفت تعداد روز تا گلدهی با وزن دانه در گیاه و داشتن کنترل ژنتیکی افزایشی و وراثت‌پذیری خصوصی بالا می‌توان صفت زودرسی را به عنوان یک شاخص انتخاب در جهت اصلاح ارقام مختلف گشنیز در نظر گرفت.
واژه‌های کلیدی: تجزیه ضرایب مسیر ترتیبی، رگرسیون گام به گام، گشنیز، همبستگی.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Study on relationships between yield and its components in Iranian coriander genotypes

نویسنده [English]

  • Hamid Dehghani
چکیده [English]

Background and objectives: Coriander is mainly cultivated and widely distributed for the seeds. Therefore, development cultivar with high seed yield is important in coriander. On other hands, seed yield is a complex quantitative trait, considerably affected by environment and usually has a low heritability. Therefore, Study on relationships between yield and its components will improve the efficiency of a breeding program with appropriate selection criteria. The objectives of this research were to analyze the correlation between seed yield and related traits in coriander and by applyusing sequential path analysis and heritability estimates to identifying effective traits for which may be useful in breeding higher-yieldingimprove coriander genotypes.
Materials and methods: Plant materials including 36 genotypes of diallel crosses progenies of six coriander landrace and theirF1 and F2 generations were evaluated in randomized complete block design with three replications. The phonological, morphological characteristics and yield and its components including days to flowering, days to end of flowering, days to ripening, leaf number, branch number per plant, umbel number per plant, fertile umbel number per plant, seed number per plant, thousand seed weight, seed weight per plant (seed yield) and chlorophyll content were measured. Diallel analysis through Griffing method, correlation analysis, stepwise regression analysis and sequential path analysis was performed on the data.
Results: Results of genetic analysis of variance showed significant general and specific combining abilities for all traits that reveals the importance of both additive and non additive gene effect in controlling these traits. Also, results showed that the highest coefficient correlation was obtained between fertile umbel number per plant (r=0.67**) and thousand seed weight (r=0.66**) with seed yield. Sequential stepwise multiple regression analysis was performed to organize the predictor variables into first and second order paths based on their respective contributions to the total variation of yield and minimum collinearity. Based on the variance inflation factor and magnitude of direct effects, fertile umbel number per plant (r=0.45**), days to flowering (r=-0.46**), thousand seed weight (r=0.31**) and seed number per plant (r=0.30**) were considered as first order variables and accounted for 86 percent of total variation of yield. The t-test of significance, using standard error values, indicating that all direct effects were significant. Number of fertile umbels had the largest direct effect (0.45) on seed weight and also number of fertile umbels had the largest indirect effect (0.40) on seed weight through thousand seed weight.
Conclusion: The results indicated that three traits including fertile umbel number per plant, thousand seed weight and seed number per plant considering the positive correlation and direct effect with seed yield and having additive genetic control and high narrow-sense heritability, can be used as a suitable criterion in selecting for increased seed yield in breeding programs of coriander in different generations of coriander under field conditions. Also, considering the negative correlation and direct effect of day to flowering with seed yield and having additive genetic control and high narrow-sense heritability, early maturity can be considered as an independent selection index for breeding of different varieties of coriander.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stepwise regression
  • Sequential path analysis
  • Coriander
  • correlation
1.Abbaszadeh, B., Assareh, M.H., Ardakani, M.R., Paknejad, F., Layegh-Haghighi, M. and
Meshkizadeh, S. 2011. Sequential path analysis of effective characters on shoot yield and
essential oil percentage of Camphorosma monspeliaca L. Iran. J. Med. Arom. Plant.
28: 523-533. (In Persian)
2.AMOS. 2010. AMOS 19. Users Guied. Chicago, IL, USA.
3.Bahraminejad, A., Mohammadi-Nejad, G.H. and Khadir, M. 2011. Genetic diversity
evaluation of Cumin (Cuminum cyminum L.) based on phenotypic traits. Aust J. Crop Sci.
5: 301-307.
4.Burt, S. 2004. Essential oils: their antibacterial properties and potential applications in foods-a
review. Int. J. Food Microbiol. 94: 223-253.
5.Chithra, V. and Leelamma, S. 2000. Coriandrum sativum effect on lipid metabolism in
1, 2-dimethyl hydrazine induced colon cancer. J. Ethnopharmacol. 71: 457-463.
6.Cockram, J., Jones, H., Leigh, F.J., Osullivan, D., Powell, W., Laurie, D.A. and Greenland,
A.J. 2007. Control of flowering time in temperate cereals: genes, domestication and
sustainable productivity. J. Exp. Bot. 58: 1231-1244.
7.Dyulgerov, N. and Dyulgerova, B. 2013. Variation of yield components in coriander
(Coriandrum Sativum L.). Agr. Sci. Tech. 5: 2. 160-163.
8.Efron, B. and Tibshirani, R. 1993. An introduction to the bootstrap. Chapman and Hall,
London, 430p.
9.Falconer, D.S. 2002. Introduction to quantitative genetics. Ronald Press, New York, 725p.
10.Falconer, D.S., Mackay, T.F.C. and Frankham, R. 1996. Introduction to quantitative genetics
(4th edn). Trends Genet. 12: 280.
11.Gallagher, A., Flatt, P., Duffy, G. and Abdel-Wahab, Y. 2003. The effects of traditional
antidiabetic plants on in vitro glucose diffusion. Nutr. Res. 23: 413-424.
12.Golparvar, A.R. and Ghasemi-Pirbalouti, A. 2011. Genetic improvement of essential oil
percentage and dry flower yield using indirect selection in German chamomile (Matricaria
chamomilla L.). J. Herb. Drug. 1: 33-40. (In Persian)
13.Griffing, B. 1956. A generalized treatment of the use of diallel crosses in quantitative
inheritance. Heredity. 10: 31-50.
14.Kalb, T.J. and Davis, D.W. 1984. Evaluation of combining ability, heterosis and genetic
variance for yield, maturity and plant characteristics in bush muskmelon. J. Am. Soc. Hort.
Sci. 109: 416-419.
15.Karimi-Afshar, A., Baghizadeh, A. and Mohammadi-Nejad, G.H. 2016. Evaluation of
relationships between morphological traits and grain yield in Cumin (Cuminum cyminum L.)
under normal and drought conditions. J. Crop Breed. 8: 160-165. (In Persian)
16.Khodadadi, M., Dehghani, H., Jalali-Javaran, M., Rashidi-Monfared, S. and Christopher, J.T.
2016. Numerical and graphical assessment of relationships between traits of the Iranian
Coriandrum sativum L. core collection by considering genotype × irrigation interaction. Sci.
Hort. 200: 73-82.
17.Khodadadi, M., Dehghani, H., Javaran, M.J. and Christopher, J.T. 2016. Seed yield, fatty and
essential oils content genetics in coriander. Ind. Crop. Prod. 94: 72-81.
18.Loss, S.P. and Siddique, K. 1994. Morphological and physiological traits associated with
wheat yield increases in Mediterranean environments. Adv. Agron. 52: 229-276.
19.Mohammadi, R., Dehghani, H., Karimzadeh, G., Dane, F. and Akrami, M. 2014. Study on
relationships between yield and its components in Iranian cantaloupe genotypes. Iran. J.
Hort. Sci. 45: 1-10. (In Persian)
20.Mohammadi, S., Prasanna, B. and Singh, N. 2003. Sequential path model for determining
interrelationships among grain yield and related characters in maize. Crop Sci. 43: 1690-1697.
21.Mohsenzadeh-Golfazani, M., Aalami, A., Samizadeh, H.A., Shoaei-Daylami, M. and
Talesh-Sasani, S. 2012. Study of relationship between yield and yield components in tobacco
genotype using path analysis method. J. Crop Breed. 4: 26-40. (In Persian)
22.Motzo, R. and Giunta, F. 2007. The effect of breeding on the phenology of Italian durum
wheat: from landraces to modern cultivars. Eur. J. Agron. 26: 462-470.
23.Pirzad, A., Alyari, H., Shakiba, M.R., Zehtab-Salmasi, S. and Mohammadi, A. 2006.
Essential oil content and composition of german Chamomile (Matricaria chamomilla L.)
at different irrigation regimes. J. Agron. 5: 3. 451-455.
24.Sefidkon, F., Abbasi, K., Jamzad, Z. and Ahmadi, S. 2007. The effect of distillation methods
and stage of plant growth on the essential oil content and composition of Satureja rechingeri
Jamzad. Food Chem. 100: 1054-1058.
25.SPSS, I. 2010. SPSS 19. Users Guied. Chicago, IL., USA.
26.Wangensteen, H., Samuelsen, A.B. and Malterud, K.E. 2004. Antioxidant activity in extracts
from coriander. Food Chem. 88: 293-297.
27.Williams, W., Demment, M. and Jones, M. 1990. A concise table for path analysis statistics.
Agron. J. 82: 1022-1024.
28.Wright, S. 1921. Correlation and causation. J. Agri. Res. 20: 557-585.
29.Zehtab-Salmasi, S., Ghasemi-Golezani, K. and Moghbeli, S. 2006. Effect of sowing date and
limited irrigation on the seed yield and quality of dill (Anethum graveolens L.). Turk. J.
Agric. For. 30: 1-6.
30.Zhang, Y., Kang, M.S. and Lamkey, K.R. 2005. Diallel-SAS05: a comprehensive program
for griffing's and gardner-eberhart analyses. Agron. J. 97: 1097-1106.