اثر افزایش دمای هوا در مرحله پر شدن دانه بر میزان تبدیل و ضایعات برنج سفید در شرایط اقلیمی مازندران

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

2 استاد گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیست‌فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

3 استادیار زراعت، مؤسسه تحقیقات برنج کشور - معاونت مازندران، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران

4 استادیار پژوهشکده ژنتیک و زیست‌فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

سابقه و هدف:
آماره‌های تبدیل برنج شامل راندمان تبدیل، درصد دانه خرده، میزان گچی و سفیدی به دلیل تأثیرگذاری بر میزان ضایعات، قیمت، بازارپسندی و درآمد نهایی تولید از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. کاهش کیفیت تبدیل دانه برنج در اثرتغییرات اقلیم و افزایش جهانی دما هوا یکی از چالش‌های مهم در بسیاری از مناطق برنج‌خیز دنیا از جمله کشور ما محسوب می‌‌شود و تغییرات راندمان تبدیل صرف‌نظر از مدیریت زراعی به خصوصیات رقم و شرایط محیطی هر منطقه به‌خصوص دمای هوا در مرحله پر شدن دانه وابسته است. بنابراین، این مطالعه با هدف بررسی تأثیر منطقه محل کشت بر پارامترهای مرتبط با تبدیل دانه در دو رقم برنج (’طارم هاشمی‘ و ’شیرودی‘) و رابطه بین این پارامترها با میانگین دمای هوا در طول دوره پر شدن دانه در سه منطقه آمل، بابلسر و پل‌سفید از استان مازندران اجرا شد. .
مواد و روش‌ها:
سه آزمایش به طور مجزا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سه منطقه شامل بابلسر(با ارتفاع 21 متر پایین‌تر‌ از سطح آب‌های آزاد)، آمل (با ارتفاع 24 متر بالاتر از سطح آب‌های آزاد) و پل‌سفید (با ارتفاع 625 متر بالاتر از سطح آب‌های آزاد) بر روی دو رقم برنج ’طارم هاشمی‘ و ’شیرودی‘ در سال 1393 اجرا گردید. عملیات کاشت، داشت و برداشت در هر یک از مناطق مطابق با عرف همان منطقه و در شرایط مطلوب مدیریتی انجام شد. همچنین، کلیه صفات مورد مطالعه سه ماه بعد از برداشت در آزمایشگاه کیفیت بذر موسسه تحقیقات برنج آمل اندازه‌گیری گردید.
یافته‌ها:
نتایج نشان داد که اثر اقلیم‌های متفاوت محلی بر برخی از صفات همچون درصد راندمان تبدیل، دانه سالم، خرده و میزان گچی در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار گردید. دانه برنج تولید شده در مزارع پل‌سفید از نظر کلیه صفات کیفی اندازه‌گیری شده نسبت به مزارع آمل و بابلسر از کیفیت تبدیل بالاتری برخوردار بودند. که علت آن را می‌توان به وقوع میانگین دمای هوا پایین‌تر در طول مرحله پر شدن دانه نسبت داد. به‌طور کلی، به ازای افزایش هر یک درجه سانتی‌گراد در میانگین دما هوا در ارقام ’طارم هاشمی‘ و ’شیرودی‘راندمان تبدیل (46/1 و 03/1 درصد)، میزان دانه کامل (58/3 و 11/3 درصد) و درجه سفیدی (25/1 و 42/1 واحد) کاهش یافت. در مقابل، میزان خرده دانه به‌ترتیب 63/2 و 51/2 درصد و میزان گچی به‌ترتیب 65/1 و 24/4 درصد افرایش نشان دادند. سود اقتصادی تبدیل به ازای هر یک درجه سانتی‌گراد افزایش دما، برای رقم ’شیرودی ‘و ’طارم هاشمی‘ به‌ترتیب 000/000/12 و 000/8000 ریال در هر هکتار کاهش یافت.
نتیجه‌گیری:
از نتایج مطالعه حاضر می‌توان برای پیش‌بینی میزان ضایعات تبدیل دانه برنج و برآورد اثرات دما بر سود اقتصادی در شرایط اقلیمی مازندران استفاده نمود. بر اساس یافته‌های این مطالعه می‌توان تغییرات کیفیت دانه برنج به دما را در هر دو رقم ’طارم هاشمی‘ و ’شیرودی‘، تحت شرایط اقلیم‌های متفاوت محلی مازندران برآورد نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Influence of elevated air temperature during grain-filling stage on milling parameters and rice grain wastage under different local climates in Mazandaran province

نویسندگان [English]

  • Nahid Fathi 1
  • Hemmatollah Pirdashti 2
  • Morteza Nasiri 3
  • esmail bakhshandeh 4
1 Ph.D. Student of Agronomy, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari
2 Prof., Dept. of Agronomy, Genetics and Agricultural Biotechnology Institute of Tabarestan, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran
3 Assistant Prof. of Agronomy, Rice Research Institute of Iran, Deputy of Mazandaran, Agricultural Research, Education and Extention Organization (AREEO), Amol, Iran,
4 Assistant Prof., Genetics and Agricultural Biotechnology Institute of Tabarestan, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran
چکیده [English]

Background and objectives: Rice milling parameters consist of milling recovery, broken grain percent, chalkiness and whiteness due to the effect on waste, price, marketing and final income of production. Reducing in rice grain milling parameters due to climate change and global temperature increase is one of the most important challenges in many of the world's rice planting regions, including our country, and the changes in milling recovery, regardless of agronomic management, depend on the environmental conditions of each region, especially the air temperature on grain filling stage. Therefore, the present study was conducted to investigate the effect of different local climates on milling parameters (MP) of two rice cultivars (cvs. ‘Tarom-Hashemi’ and ‘Shiroudi’) and also to estimate the relationships between MP and average air temperatures (AAT) during the grain filling stage of rice (from anthesis stage (50% of flowers opened) to harvesting time) in Babolsar, Amol and Polesefid regions in Mazandaran province.

Materials and methods: Three field experiments were conducted separately based on the randomized complete blocks design with four replications in Babolsar (-21 m sea level, asl), Amol (+24 m asl) and Polesefid (+625 m asl) in the north of Iran on two rice cultivars ‘Tarom-Hashemi’ and ‘Shiroudi’ in 2014. All agronomic managements were done based on local recommendations in each region. Moreover, all studied traits were measured in the grain quality laboratory of Rice Research Institute of Iran, Deputy of Mazandaran (Amol) in three months after harvesting.

Results: The results indicated that the effects of different local climates were statistically significant on percentage of milling recovery, head and broken grain and chalkiness (P < 0.01). All studied traits in Polesefid were better than them in both Amol and Babolsar which can be due to lower temperature during the grain filling stage of rice. In general, milling recovery (1.46 and 1.03 %, respectively), amount of head grain (3.58 and 3.11 mm, respectively) and whiteness (1.25 and 1.42, respectively) increased linearly per unit increase in AAT in both ‘Tarom-Hashemi’ and ‘Shiroudi’, respectively. Inversely, broken grain of rice (2.63 and 2.51%) and chalkiness content (1.65 and 4.24%) increased linearly per unit increase in temperature for ‘Tarom-Hashemi’ and ‘Shiroudi’, respectively. Milling economic benefit also decreased 8000,000 and 12,000,000 Rial ha-1 per unit increase in temperature for ‘Tarom-Hashemi’ and ‘Shiroudi’, respectively.

Conclusion: These results can be used for predicting the amount of rice milling wastage and estimating the effect of temperature on economic benefit under climate conditions of Mazandaran province. Based on our findings in this study, milling parameters variation were related to temperature which can be estimated in both cultivars (‘Tarom-Hashemi’ and ‘Shiroudi’) under different local climates of Mazandaran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Regression analysis"
  • " Rice grain"
  • "Milling Recovery"
  • "Chalky content"

مراجع

1.Ambardekar, A.A., Siebenmorgen, T.J., Counce, P.A., Lanning, S.B. and Mauromoustakos, A. 2011. Impact of field-scale nighttime air temperatures during kernel development on rice milling quality. Field Crops Res. 122: 179-185.
2.Christensen, J.H., Hewitson, B., Busuioc, A., Chen, A. and Gao, X. 2007. Regional climate projections. In: Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Cambridge University Press.
3.Cooper, N.T.W., Siebenmorgen, T.J. and Counce, P.A. 2008. Effects of nighttime temperature during kernel development on rice physiochemical properties. Cereal Chem. 85: 276-282.
4.Counce, P.A., Bryant, R.J., Bergman, C.J., Bautista, R.C. and Wang, Y.J. 2005. Rice milling quality, grain dimensions and starch branching as affected byhigh night temperatures. Cereal Chem. 82: 645-648.
5.Dawe, D., Pandey, S. and Nelson, A. 2011. Emerging trends and spatial patterns of rice production. In: Rice in the Global Economy: Strategic Researchand Policy Issues for Food Security International Rice Research Institute, Los Baños, Philippines.
6.Deng, N., Ling, X., Sun, Y., Zhang, C., Fahad, S., Peng, S., Cui, K., Nie, L. and Huang, J. 2015. Influence of temperature and solar radiation on grain yield and quality in irrigated rice system. Eur. J. Agron. 64: 37-46.
7.FAO. 2002. World Agriculture: Towards 2015/2030 Summary Report. FAO, Rome, Italy.
8.Fitzgerald, M.A. and Resurreccion, A.P. 2009a. Maintaining the yield of edible rice in a warming world. Funct. Plant Biol. 36: 1037-1045.
9.Fitzgerald, M.A., McCouch, S.R. and Hall, R.D. 2009b. Not just a grain ofrice; the quest for quality. Trends Plant Sci. 14: 133-139.
10.Gillani, A., Alami, K.H., Siadat, S.A. and Seied Nejad, M. 2012. Effect of heat stress on rice milling quality of rice varieties in Khozestan. Crop Plants Physiol. 4: 5-21. (In Persian)
11.Habibi, F. 2013. Experimental methods for measuring quality characteristic in rice grain. Rice Research Institute of Iran. Rasht. 27p. (In persian)
12.Hirai, Y., Yamadutan, D. and Tsuda, M. 2003. Effect of temperature at ripening period on dark respi percentage and dry matter production in rice comparisonof the effects in the plants sown inpot at different time. Jpn Crop Sci.72: 436-442.
13.Hiromoto, Y., Hisrose, T., Kuroda, M. and Yamaguchi, T. 2007. Comprehensive expression profiling of rice grain filling related genes under high temperature using DNA microarray. Plant Physiol. 144: 258-277.
14.Ho, C.H., Yang, C.M., Hsiao, C.H. and Lai, M.H. 2013. Effect of climatic conditions during heading to harvest stage on quality of rice cultivar TWG71 Taiwan. Agri Res. 41: 222-240.
15.Huang, M., Jiang, L., Zou, Y. and Zhang, W. 2013. On-farm assessment of effect of low temperature at seedling stage on early-season rice quality. Field Crops Res. 141: 63-68.
16.Ishimaru, T., Horigane, A.K., Oda, M., Iwasawa, N. and San-oh, Y.A. 2009. Formation of grain chalkiness and changes in water distribution in developing rice caryopses grown under high-temperature stress. Cereal Sci.50: 166-174.
17.Krishnan, P., Ramakrishnan, B., Reddy, K.R. and Reddy, V. 2011. Chapter three-high-temperature effects on rice growth, yield, and grain quality. Adv. Agron. 111: 87-206.
18.Lanning, S.B., Siebenmorgen, T.J., Counce, P.A., Ambardekar, A.A. and Mauromoustakos, A. 2011. Extreme nighttime air temperatures in 2010 impact rice chalkiness and milling quality. Field Crops Res. 124: 132-136.
19.Lobell, D.B., Banziger, M., Magorokosho, C. and Vivek, B. 2011. Nonlinear heat effects on African maize as evidenced by historical yield trials. Nat Clim Change. 1: 42-45.
20.Lyman, N.B., Jagadish, K.S.V., Nalley, L.L., Dixon, B.L. and Siebenmorgen, T. 2013. Neglecting rice milling yield and quality underestimates economic losses from high-temperature stress. PLoS One. 8: e72157.
21.Morita, S., Shiratsuchi, H., Takanashi, J. and Fujita, K. 2004. Effects of high temperature on grain ripening in rice plants analysis of the effects of high night and high day temperatures applied to the panicle and other parts of the plant. Jpn J. Crop Sci. 73: 77-85.(In Japanese with English abstract)
22.Nagata, K., Takita, T., Yoshinaga, S., Terashima, K. and Fukuda, A. 2004. Effect of air temperature during the early grain-filling stage on grain fissuring in rice. Jpn. J. Crop Sci.73: 336-342. (In Japanese with English abstract)
23.Peng, S., Huang, J., Sheehy, J.E., Laza, R.C., Visperas, R.M., Zhong, X., Centeno, G.S., Khush, G.S. and Cassman, K.G. 2004. Rice yields decline with higher night temperature from global warming. Proc Natl Acad Sci. 101: 9971-9975.
24.Perdon, A.A., Siebenmorgen, T.J., Mauromoustakos, A., Griffin, V.K. and Johnson, E.R. 2001. Degree of milling effects on rice pasting properties. Cereal Chemistry. 78: 205-209.
25.Puri, S., Dhillon, B. and Singh, N. 2014. Effect of degree of milling (Dom) on overall quality of rice- A Review. Int. J. Adv. Biotechnol. Res. 5: 474-489.
26.Ruiten, V.H. 1985. Rice milling: An overview In: Rice Chemistry and Technology 2nd American Association of Cereal Chemists, Inc. St. Paul. Amsterdam. pp. 349-388.
27.Singh, N., Sodhi, N.S., Kaur, M. and Saxena, S.K. 2003. Physico-chemical, morphological, thermal, cooking and textural properties of chalky and translucent rice kernels. Food Chem.82: 433-439.
28.Singh, R.K. and Singh, U.S.2000. Aromatics rices India: Oxford Publishing Co.
29.Singh, R.K., Singh, U.S. and Khush, G. S. 2000. Aromatic rices. Oxford and publishing co. New Delhi.
30.Su, Z., Liao, X., Zhao, G., Shi, R., Jiang, C., Zou, Q. and Dai, L. 2008. Analysis of grain qualities in Japonica rice(Oryza sativa L.) under different altitudes in highland region. Ecol. Environ. 17: 1157-1162.
31.Tashiro, T. and Wardlaw, I.F. 1999.The effect of temperathre on the accumulation of dry matter, carbon and nitrogen in the kernel of rice. Aust. J. Plant Physiol. 18: 259-265.
32.Tsukaguchi, T. and Iida, Y. 2008. Effects of assimilate supply and high temperature during grain-filling period on the occurrence of various types of chalky kernels in rice plants (Oryza sativa L.). Plant Prod. Sci. 11: 203-210.
33.Wakamatsu, K.I., Sasaki, O., Uezono, I. and Tanaka, A. 2007. Effects of high air temperature during the ripening period on the grain quality of rice in warm regions of Japan. Jpn. J. Crop Sci.76: 71-78. (In Japanese with English abstract)
34.Wassmann, R., Jagadish, S.V.K., Heuer, S., Ismail, A., Redona, E., Serraj, R., Singh, R. K., Howell, G., Pathak, H. and Sumfleth, K. 2009. Climate change affecting rice production: the physiological and agronomic basis for possible adaptation strategies. Adv. Agron. 101: 59-122.
35.Yoshioka, Y., Iwata, H., Tabata, M., Ninomiya, S. and Ohsawa, R. 2007. Chalkiness in rice: Potential for evaluation with image analysis. Crop Sci. 47: 2113-2120.
36.Zakaria, S., Matsuda, T., Tajima, S.and Nitta, Y. 2002. Effect of high temperature at ripening stage on the reserve accumulation in seed in some rice cultivars. Plant Sci. 5: 160-168.
پژوهش‌های تولید گیاهی
دوره 28، شماره 1
فروردین 1400
صفحه 1-15

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار