مقایسه خصوصیات کمی و کیفی 35 دورگ و ژنوتیپ امیدبخش زردآلو در شرایط استان خراسان رضوی

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

2 دانشیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران

3 استادیار گروه کشاورزی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه ولایت، ایرانشهر، ایران

چکیده

سابقه و هدف: یکی از اهداف مهم اصلاح زردآلو در ایران، دست‌یابی به ارقام جدید سازگار با خصوصیات مطلوب است. بنابراین ضروریست قبل از معرفی، سازگاری ژنوتیپ های امیدبخش در نقاط مختلف کشور مورد ارزیابی قرار گیرد. این مطالعه با هدف بررسی سازگاری و تعیین خصوصیات کمی و کیفی 35 دورگ و ژنوتیپ به‌دست آمده از برنامه اصلاحی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی اجرا شد.
مواد و روش‌ها: در این پروژه 35 ژنوتیپ انتخابی و امید بخش زردآلو که در ایستگاه تحقیقات باغبانی سهند طی سالیان گذشته از طریق هیبریداسیون و انتخاب از میان ژنوتیپ‌های بومی بدست آمده‌اند، برای انجام آزمایشات طی سال‌های 1396 تا 1398 مورد ارزیابی قرار گرفتند و ژنوتیپ‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. فاکتورهای اندازه-گیری‌شده شامل صفات فنولوژیکی، مورفولوژیکی وپومولوژیکی بودند. هم‌چنین، همبستگی بین صفات و تجزیه به عامل‌های اصلی نیز انجام گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که ژنوتیپ DM101 زودرس‌ترین و رقم جلیل دیررس‌ترین بودند. ژنوتیپ‌ها از لحاظ قدرت رویشی درخت در سه گروه (قوی، متوسط و ضعیف)، شاخه‌زایی در سه گروه (زیاد، متوسط و کم)، توزیع جوانه در درخت در سه گروه (غالبا روی سیخک، غالبا روی شاخه‌های یکساله، بهطور مساوی روی سیخک و شاخه یکساله)، قرار گرفتند. هم‌چنین، ژنوتیپ‌های مورد بررسی از لحاظ متوسط وزن میوه بسیار متفاوت بودند. بهطوری‌که رقم شانلی با 50/75 گرم و AC311 با 90/14 گرم به‌ترتیب از بیشترین و کمترین متوسط وزن برخوردار بودند. ژنوتیپ‌ها از لحاظ میزان عملکرد نیز تفاوت معنی‌داری با یکدیگر داشتند، به‌گونه‌ای‌که بالاترین میزان عملکرد (110 کیلوگرم) در ژنوتیپ AD735 مشاهده شد. مزه مغز اکثر ارقام باستثنای AD741 و AD546 شیرین بودند. مشخصات بیوشیمیایی میوه نیز تغییرات معنی‌داری در بین ژنوتیپ‌ها نشان داد، به‌طوری‌که دامنه تغییرات مواد جامد محلول از 48/13 درصد در AD650 تا 95/21 درصد در AC801 و HS515 متفاوت بودند. همبستگی مثبتی بین وزن میوه با وزن هسته (73/0) و وزن مغز (26/0) و همبستگی منفی با عملکرد (19/0-) و تعداد روز از مرحله تمام گل تا رسیدن میوه (18/0-) وجود داشت. مواد جامد محلول همبستگی منفی در سطح 5 درصد با اسید کل (21/0-) و همبستگی مثبتی با pH (40/0) در سطح 1 درصد داشت. نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی نشان داد که عامل PC1 با 44/29 درصد کل تغییرات بیانگر خصوصیات پومولوژیکی، عامل PC2 با 00/17 درصد کل تغییرات بیانگر خصوصیات مورفولوژیکی، عامل PC3 با 00/9 درصد کل تغییرات بیانگر خصوصیات فنولوژیکی و عامل PC4 با 00/8 درصد کل تغییرات بیانگر خصوصیات شیمیایی میوه بودند. این چهار ترکیب حدود 94/64 درصد از کل تغییرات را دارا بودند.
نتیجه‌گیری: به‌طور کلی، ارقام شانلی از لحاظ بزرگی اندازه میوه، جلیل از لحاظ دیررسی، کیفیت میوه و قابلیت خشکباری مناسب و پارسی از لحاظ کیفیت میوه، بازارپسندی و رنگ‌پذیری بسیار عالی نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها برتری داشتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of Quantitative and Qualitative Characteristics of 35 Promising Hybrids and Genotypes of Apricot under Khorasan Razavi province conditions

نویسندگان [English]

  • ebrahim ganji moghadam 1
  • Jalil Dejampour 2
  • Mahbube Zamanipour 3
1 1Associate Prof., Crop and Horticultural Science Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran,
2 Associate Prof., Crop and Horticultural Science Research Department, East Azerbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Tabriz, Iran
3 Assistant Prof., Dept. of Agriculture, Faculty of Technical and Engineering, Velayat University, Iranshahr, Iran
چکیده [English]

Background and objectives: In Iran, One of the important goals of apricot breeding programs is to obtain new compatible cultivars with the suitable characteristics. Therefore, it is necessary to evaluate the compatibility of promising genotypes in different parts of the country before releasing. The aim of this study was to evaluate the adaptability and determine the quantitative and qualitative characteristics of 35 hybrid and genotypes obtained from the breeding programs in Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center.
Matherials and methods: In this project, 35 selected and promising apricot genotypes obtained at Sahand Horticultural Research Station during the past years through hybridization and selection from native genotypes were evaluated for experiment in 2017-2019. Genotypes were studied in a randomized complete block design with three replications. Measured factors included phenological, morphological and pomological traits. Also, correlations between traits and decomposition into main factors were performed.
Results: The results showed that DM101 genotype was the earliest ripening and Jalil was the late ripening. Genotypes in terms of tree vegetative ability in three groups (strong, medium and weak), branching in three groups (high, medium and low), distribution of buds in trees in three groups (often on spur, often on annual branches, equally on spur and annual branches). Also, The studied genotypes were very different in terms of average fruit weight, so that, Shanli cultivar with 75.50 g and the AC311 with 14.90 g had the highest and lowest average weights, respectively. Genotypes also differed significantly in terms of yield, so that the highest yield (110 kg) was observed in genotype of AD735. The kernel bitterness of most varieties, except for the AD741 and AD546, were sweet. Fruit biochemical characteristics also showed significant changes among genotypes, so that the soluble solids variations ranged from 13.48% in AD650 to 21.95% in AC801 and HS515. Fruit weight had a positive correlation with stone weight (0.73) and kernel weight (0.26) and negative correlation with yield (-0.19) and the number of days from the full bloom to fruit ripening (-0.18). Soluble solids had a negative correlation at 5% level with total acid (-0.21) and a positive correlation with pH (0.40) at 1% level. The results of principal component analysis showed that PC1 factor with 29.44% of total changes expressing pomological characteristics, PC2 factor with 17.00% total changes indicating morphological characteristics, PC3 factor with 9.00% total changes indicating phenological traits and PC4 factor With 8.00% of the total changes, they indicated the chemical properties of the fruit. These four combinations accounted for about 64.94% of the total variation.
Conclusions: In general, Shanli cultivar was superior in fruit size, Jalil in late ripening, good fruit quality and drying ability and Parsi in terms of fruit quality, marketability and excellent colorabitliy are superior to other genotypes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Apricot
  • Hybrid
  • Genetic diversity
  • Flower and fruit characteristics
1.Akin, E.B., Karabulut, I. and Topcu, A. 2008. Some compositional properties of main Malatya apricot (Prunus armeniaca L.) varieties. Food Chem. 107: 939-948.
2.Anonymous, A. 1994. Fruit Juices Test Methods, 2nd edition. Iran. Standard and Indust. Res. Inst, Karaj, Iran, Report No. 2685. (In Persian)
3.Arzani, K., Nejatian, M.A. and Karimzadeh, G. 2005. Apricot (Prunus armeniaca) pollen morphological characterization through scanning electron microscopy, using multivariate analysis. New Zeal J. Crop Hort. Sci.33: 381-388.
4.Arzani, K., Khoshghalb, H., Malakouti, M.J. and Barzegar, M. 2008. Postharvest physicochemical changes and properties of Asian (Pyrus serotina Rehd.)and European (Pyrus communis L.)pear cultivars. Hort. Environ. Biotech.49: 4. 244-252.
5.Asma, B.M. and Ozturk, K. 2005. Analysis of morphological, pomological and yield characteristics of some apricot germplasm in Turkey. Genet. Resour. Crop Ev. 52: 305-313.
6.Asma, B.M., Kan, T. and Birhanli, O. 2007. Characterization of promising apricot (Prunus armenica L.) genetic resources in Malatya, Turkey. Genet. Resour. Crop Ev. 54: 205-212.
7.Balta, F., Kaya, T., Yarilgac, T., Kazankaya, A., Balta, M.F. and Koyuncu, M.A. 2002. Promising apricot genetic resources from the Lake Van Region. Genet. Resour. Crop Ev. 49: 409-413.
8.Burgos, L., Alburquerque, N. and Egea, J. 2004. Review. Flower in apricot and its implications for breeding. Span. J. Agric. Res. 2: 2. 227-241.
9.Dejampour, J. 2016. New selections apricot of Breeding Program in Sahand Horticulture Research Station (SHRS). Int. J. For. Hort. 2: 2. 21-30.
10.Ganji Moghaddam, E., Ahmadi Moghaddam, H. and Piri, S. 2013. Genetic variation of selected Siah Mashhad sweet cherry genotypes grown under Mashhad environmental conditions in Iran. Crop. Breed. J. 3: 1. 45-51.
11.Gitonga, L., Kahangi, E., Muigai, A., Ngamau, K., Gichuki, S., Cheluget, W. and Wepukhulu, S. 2008. Assessment of phenotypic diversity of macadamia (Macadamia spp.) germplasm in Kenya using leaf and fruit morphology. Afr. J. Plant Sci. 2: 86-93.
12.Heged̃𝑢s, A., Engel, R. and Abrankoe, L. 2010. Antioxidant and antiradical capacities in apricot (Prunus armeniaca L.) fruits: variations from genotypes, years, and analytical methods. J. Food Sci. 75: 9. 722-730.
13.Hernandez, F., Pionchet, J., Moreno, M.A., Martinez, J.J. and Legua, P. 2010. Performance of Prunus rootstocks for apricot in Mediterranean conditions. Hort. Sci. 124: 354-359.
14.Hormaza, J.I. 2002. Molecular characterization and similarity relationships among apricot (Prunus armeniaca L.) genotypes using simple sequence repeats. Theor. Appl. Genet. 104: 321-328.
15.Izadi, E., Fatahi Moghadam, M. and Nazeri, V. 2011. Measurment of fruit qualitative characteristics of some wild and domestic plum (Prunus domestica L.). P 1488-1491. In: Proc. 7thIran. Hort. Sci. Cong., Isfahan, Iran.(In Persian)
16.Jackson, D.L.N. 2004. Temprate and semi tropical fruits production. First edition. Sayyari M., Translation, Ilam Univ. Publ, Ilam. (In Persian)
17.Jannatizadeh, A., Fattahi Moghadam, M.R., Zamani, R. and Zearaatghar, H. 2010. Study of Genetic variation in some apricot cultivars and genotype using morphological characteristics and RAPD markers. J. Hort. Sci. 3: 255-265. (In Persian)
18.Janatizadeh, A.A., Fattahi Moghaddam, M.R., Zamani, Z. and Zeraatgar, H. 2011. Investigation of the genetic diversity of apricot varieties and cultivars using RAPD markers and morphological traits. Iran. J. Hort. Sci. 42: 255-265.
19.Javaherdeh, M. 2005. Spring chilling injury and its damages on apricot in a 18 years study in order to select cold resistant germplasms. P 16. In: Proc. 4th Iran. Hort. Sci. Cong.. Mashhad, Iran.
20.Khoshghalb, H. 2001. Study on early growth, performance and survival of Asian pear cultivars (Pyrus serotina Rehd) on European Pear (Pyrus communis L.) seedling rootstock under environmental condition. M.Sc. Thesis, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. (In Persian)
21.Lo Bianco, R., Farina, V., Indelicato, S.G., Filizzola, F. and Agozzino, P. 2010. Fruit physical, chemical and aromatic attributes of early, intermediate and late apricot cultivars. J. Sci. Food Agric. 90: 1008-1019.
22.Mesbahi, K., Ganji Moghaddam, A., Nikkhah, S. and Asgharzadeh, A.2014. Phenological, morphological and pomological characteristics of some apricot genotypes and the effect of pretreatment and drying method on leaf quality. Seed and Plant Prod. J.30: 2. 153-167. (In Persian)
23.Mohhamadzadeh, S., Boozari, S. Abdousi, V. and Kavand, A. 2005. Morphological and pomological traits of some local genotype and cultivars of apricot. Seed and Plant Improv. J.1: 1-29. (In Persian)
24.Molaei, S., Soleymani, A. and Zeinolabedini, M. 2016. Evaluation of quantitative and qualitative characteristics of some apricot cultivars in Zanjan state. J. Hort. Sci. 30: 1. 35-48.
25.Mratinic, E., Popovski, B., Miloševic,T. and Popovska, M. 2011. Analysisof morphological and pomological characteristics of quality, vegetative growth, and evapotranspiration relations. Int. J. Phys. Sci. 6: 3134-3142.
26.Pinar, H., Bircan, M., Yilmaz, C., Kargi, S. P., Kaska, N. and Yildiz, A. 2008. The Performance of Some Apricot Cultivars in the Mersin Ecological Conditions. 14th Int. Symp. Apricot Breed. Cult. 16-20 Haziran 2008, Matera, Italy. 862: 109-112.
27.Piri, S., Gholami, R., Piri, S.H.,Mehri, S.H. and Einizadeh, S.H. 2017. Analysis of pomochemical properties of some apricot germplasm selected from Khalkhal region. J. Crop Prod and Process. 7: 2. 117-131. (In Persian) 
28.Polat, A.A. and Caliskan, O. 2013.Yield and Fruit Characteristics of Various Apricot Cultivars under Subtropical Climate Conditions of the Mediterranean Region in Turkey. Int. J. Agron. pp. 1-5.
29.Rahnemoon, H., Dzhampour, J., Hajilo, J. and Fathi, H. 2015. Fruiting characteristics of six promising apricot genotypes. J. Seed Plant Prod.2: 31. 145-159. 
30.Ruiz, D. and Egea, J. 2007. Phenotypic diversity and relationships of fruit quality traits in apricot (Prunus armeniaca L.) germplasm. Euphytica. 163: 143-158.
31.Ruiz, D. and Egea, J. 2008. Analysis of the variability and correlations of floral biology factors affecting fruit set in apricot in a Mediterranean climate. Sci. Hort. 21: 154-163.
32.Schmidt, H. and Gruppe, W. 1988. Breeding dwarf rootstocks for sweet cherries. HortScience. 23: 112-114.
33.Sharifani, M., Hemmati, K., Hassani, S. and Fallahi, E. 2006. Evaluation of useful botanical traits for Iranian Pyrus species. Acta Hort. 769: 185-188.
34.Ullah, S., Muhammad, A., Hussian, I., UrRahman, H., Zeeshan Hyder, M., Din M. and Din, N. 2017. Morphological variations in apricot (Prunus armeniaca L.) cultivars growth in Gilgil Baltistan Pakistan. Pakistan J. Agric. Res.30: 1. 1-16.
35.Zadbagheri, M., Mostafavi, M., Khalili, A. and Sadraei Mangili K. 2005. Study of quantitative and qualitative traits of 6 Iranian and foreign cherry cultivars and the relationship between these traitsand fruit cracking rate. J. Agric. Sci.11: 127-142. (In Persian)