ارزیابی تنوع توده های بومی زنبق مردابی (Iris pseudacorus) بر پایه صفات ریخت شناسی

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم باغبانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 نویسنده مسئول، گروه علوم باغبانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 گروه علوم باغبانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

4 گروه بیوتکنولوژی گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

سابقه و هدف: مطالعات گیاهان بومی به عنوان ذخایر ارزشمند و گونه‌های بکر در پژوهش‌های تنوع بسیار جذاب هستند. خانواده زنبق در صنعت گیاهان زینتی - دارویی ارزشمند بوده و دارای جایگاه ویژه‌ای است. زنبق مردابی غالباً در تالاب‌ها و مکان‌های بسیار مرطوب رشد کرده، از گیاهان زینتی معروف و دارای ارزش اقتصادی در صنعت عطر‌سازی می‌باشد. بررسی صفات ریخت‌شناسی گیاهان به عنوان پایه تنوع ژنتیکی بسیار کارا بوده و بر همین اساس در پژوهش حاضر تنوع زنبق مردابی بر پایه صفات ریخت‌شناسی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه، 16 توده از گونه‌های زنبق مردابی در دو استان گیلان و مازندران از سواحل منتهی به آستارا تا جویبار به کمک مطالعات میدانی شناسایی و جمع‌آوری شده و همچنین بر اساس موقعیت جغرافیایی آنها در سه جمعیت گروه‌بندی شدند. سیزده ویژگی ریخت‌شناسی شامل طول، عرض و تعداد برگ، طول و قطر دمگل، طول و عرض آویز، طول و عرض خامه، طول و عرض گلبرگ، تعداد گل روی شاخه و طول شاخه گل‌دهنده به دقت سنجش گردیدند. جهت انجام تجزیه واریانس و مقایسه میانگین داده‌های صفات ریخت‌شناسی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار با استفاده از نرم‌‌افزار SAS و تجزیه به مولفه‌های اصلی به کمک نرم‌افزار SPSS مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده‌ها برای تولید ماتریس در نرم‌افزار NTedit قرار گرفتند. برای تعیین شباهت 16 توده مورد مطالعه و گروه-بندی آنها از نظر ویژگی‌های فنوتیپی (ریخت‌شناسی)، تجزیه خوشه‌ای انجام شد.
یافته‌ها: نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد همه‌ی صفات ریخت‌شناسی زینتی زنبق مردابی (طول، عرض و تعداد برگ، طول و قطر دمگل، طول و عرض آویز، طول و عرض خامه، طول و عرض گلبرگ، تعداد گل روی شاخه و طول شاخه گل‌دهنده) در توده‌های مورد بررسی تفاوت معنی‌داری در سطح احتمال یک و پنج درصد نشان دادند. در تجزیه خوشه‌ای مشخص شد برای جمعیت‌های مورد بررسی از لحاظ صفات سنجش شده از بین نقاط برش بدست آمده در خوشه‌بندی کل جمعیت‌ها به چهار گروه اصلی تقسیم شدند. بدین صورت که توده‌‌های F، P، H، M، O، K، E، و G در گروه اول، توده‌‌های B، J، I، L، A و N گروه دوم، توده C گروه سوم و توده Q گروه چهار خوشه‌بندی شدند. نتایج بدست آمده از جدول همبستگی صفات کمی نشان می‌دهد که بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار مربوط به طول آویز و عرض آویز (62% r =)، عرض آویز و عرض گلبرگ (68% r =) و همچنین عرض آویز و عرض خامه (61% r =) وجود دارد. پارامترهای نامبرده از صفات زینتی شاخص در زنبق بوده و همبستگی‌های موجود نشان می‌دهد عواملی که سبب بهبود هریک شوند، احتمالا می‌تواند سبب ارتقاء صفات همبسته با آنان نیز گردد.
نتیجه‌گیری: نتایج بدست آمده حاکی از آن است که توده‌‌های مورد بررسی از نظر صفات ریخت‌شناسی تنوع قابل‌ملاحظه‌ای می‌باشند. در مجموع صفات رویشی و زایشی مورد سنجش می‌توان استنباط کرد که توده رامسر پتانسیل بیشتری در حوزه مطالعات ریخت‌شناسی زنبق مردابی دارد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که پتانسیل ژنتیکی خوبی بین توده‌‌های زنبق مردابی در دو استان گیلان و مازندران به‌عنوان یکی از قطب‌های پراکنش زنبق مردابی در ایران وجود دارد. از این‌رو پژوهش‌گران به‌نژادگر در حوزه اصلاح گیاهان زینتی می‌توانند با شناسایی صفات و ویژگی‌های مورد‌نظر در گیاهان زینتی تجاری به جمع‌آوری ذخایز توارثی اهتمام ورزند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Genetic diversity of native Yellow flag (Iris pseudacorus) accessions based on morphological traits

نویسندگان [English]

  • Nayyereh Ghorbani 1
  • Esmaeil Cha,mani 2
  • Aliakbar Shokouhian 3
  • Seyyedeh Sanaz Ramezanpour 4
1 Ph.D. Student, Dept. of Horticultural Science, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
2 Corresponding Author, Dept. of Horticultural Science, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
3 Dept. of Horticultural Science, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
4 Dept. of Plant Biotechnology, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
چکیده [English]

Background and objectives
Studies of native plants are very attractive as valuable reserves and pristine species in the study of plant diversity. The Iridaceae family is valuable and have special importance in the ornamental-medicinal plants industry. Yellow flag that often grows in wetlands and very humid places is a famous ornamental plant and has economic value in the perfume industry. The study of plant morphological traits as a basis for genetic diversity is very efficient and based on this in the present study, yellow flag diversity based on morphological traits has been studied.
Materials and methods
In this study, 16 accessions of yellow flag species in Guilan and Mazandaran provinces from the coasts from Astara to Juibar were identified and collected by field studies and also grouped into three populations based on their geographical location. Thirteen morphological and ornamental attributes of yellow flag including length, width and number of leaves, length and diameter of peduncle, length and width of pendant, length and width of cream, length and width of petals, number of flowers per branch and flowering branch length have been carefully measured. In order to perform analysis of variance and compare the mean data of morphological traits in a completely randomized design in three replications have been evaluated using SAS software and graphs were drawn using Excel software and Principal component analysis has been evaluated using SPSS software. The data were embedded in NTedit software to generate the matrix. To determine the similarity of 16 studied accessions and group them in terms of phenotypic characteristics (morphology), cluster analysis was performed.
Results
The results of analysis of variance showed that all ornamental morphological traits of yellow flag including length, width and number of leaves, pedicel length and diameter, sepal length and width, style length and width, petal length and width, number of flowers and stem length showed significant differences in the studied accessions at the level of 1 and 5 percent. In cluster analysis, it was found that the studied populations were divided into four main groups in terms of traits measured from the cut-off points obtained in clustering the whole populations. Thus, accessions F, P, H, M, O, K, E, and G in the first group, accessions B, J, I, L, A and N in the second group, accession C in the third group and accession Q in the group of four clusters have been became. The results obtained from the correlation table of quantitative traits show that the most positive and significant correlations are related to sepal length and sepal width (r = 62%), sepal width and petal width (r = 68%) as well as sepal width and style width. (r = 61%). The mentioned parameters are one of the most important ornamental traits in iris and the existing correlations show that the factors that improve each of them can probably also improve the traits associated with them.
Conclusion
The findings of the analysis of the present study indicate that there is considerable variation in morphological traits among the studied accessions. From the results of vegetative and reproductive traits, it can be inferred that Ramsar accession has more potential in the field of morphological studies of yellow flag. This indicates that there is a good genetic potential among yellow flag accessions in Guilan and Mazandaran provinces as one of its distribution centers in Iran. Therefore, breeders in the field of ornamental plant breeding can identify the desired traits and characteristics in commercial ornamental plants to collect hereditary reserves.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cluster analysis
  • Ecotypes
  • Genetic resources
  • Ornamental geophyte
  • Yellow flag

مراجع

1.Jozghasemi, S., Rabiei, V., Soleymani, A. and Khalighi, A. 2016. Karyotype analysis of seven Iris species native to Iran. Caryologia. 69: 4. 351-361.
2.Kim, H.H., Young, W.P., Pyung, S., Hae, W.C. and Jae, W.B. 2004. Karyotype analysis of eight Korean native species in the genus Iris. Korean J. Med. Crop Sci. 12: 5. 401-405.
3.Wendelbo, P. 1997. Tulips and Irises of Iran and Their Relatives. Botanical Institute of Iran Tehran. Iran; First Edition.
4.Kemper, T.W. 2012. The American Iris society. Missouri Botanical Garden, Missouri, USA.
5.Okba, M., Baki, P., Khaleel, A., El-Sherei, M. and Salem, M. 2020. Discrimination of common Iris species from Egypt based on their genetic and metabolic profiling. Phyto Anal. pp. 1-11.
6.Yousefi, Z. and Mohseni-Bandpei, A. 2010. Nitrogen and phosphorus removal from wastewater by subsurface wetlands planted with Iris pseudacorus. Ecol. Eng. 36: 777-782.
7.Lamote, V., Roldán-Ruiz, I., Coart, E., De Loose, M. and Van Bockstaele, E. 2002. A study of genetic variation in Iris pseudacorus populations using amplified fragment length polymorphisms (AFLPs). Aquat. Bot. 73: 19-31.
8.Jaca, T. and Mkhize, V. 2015. Distribution of Iris pseudacorus (Linnaeus, 1753) in South Africa. Bioinvasions Rec. 4: 4. 249-253.
9.Ovesná, J., Poláková, K. and Leisová, L. 2002. DNA analyses and their applications in plant breeding. Czech J. Genet Plant Breed. 38: 29-40.
10.Babalar, M., Khoshsokhan, F., Fattahi Moghaddam, M.R. and Pourmeidani, A. 2013. An evaluation of the morphological diversity and oil content in some populations of (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen). Iran. J. Hort. Sci. 44: 119-128. (In Persian)
11.Eghlim, G.H., Hadian, J. and Motallb Azar, A.R. 2018. Surver on diversity of morphological and biological production traits of Satureja rechingeri Jamzad clones in Dezfood climate. Plant Prod. 40: 4. 41-53. (In Persian)
12.Laurentin, H., Ratzinger, A. and Karlovsky, P. 2008. Relationship between metabolic and genomic diversity in sesame (Sesamum indicum L.). BMC Genomics. 9, 250. doi.org/ 10.1186/1471-2164-9-250.
13.Bhandari, H.R., Nishant Bhanu,A., Srivastava, K., Singh, M.N.,Shreya, A. and Hemantaranjan, A. 2017. Assessment of genetic diversity in crop plants - an overview. Adv. Plants Agric. Res. 7: 3. 279-286.
14.Acquaah, G. 2015. Conventional Plant Breeding Principles and Techniques, in: Al-Khayri, J.M., Jain, M., and Johnson, D.V. (Eds.), Advances in Plant Breeding Strategies: Breeding, Biotechnology and Molecular Tools. Springer International Publishing, New York City, USA.
15.Wróblewska, A., Brzosko, E., Czarnecka, B. and Nowosielski, J. 2003. High levels of genetic diversity in populations of Iris aphylla L. (Iridaceae), an endangered species in Poland. J. Linn. Soc. Bot. 142: 65-72.
16.Jump, A., Marchant, R. and Penuelas, J. 2009. Environmental change and the option value of genetic diversity. Trends Plant Sci. 14: 1. 51-58.
17.Herrmann, F., Romero, M., Blazquez, A., Kaufmann, D., Ashour, M., Kahl, S., Marin, J.B., Efferth, T. and Wink, M., 2011. Diversity of pharmacological properties in Chinese and European medicinal plants: Cytotoxicity, antiviral and antitrypanosomal screening of82 herbal drugs. Divers. 3: 547-580.
18.Salehan, S.M. and Nazarian Firuz Abadi, F. 2017. Phylogenetic analysis of Chrysanthemum morifolium cultivars by rpoC chloroplastic gene sequencing and morphological traits. Plant Genet. Res. 4: 1. 89-103.
19.Vignal, A., Milan, D., SanCristobal, M. and Eggen, A. 2002. A review on SNP and other types of molecular markers and their use in animal genetics. Genet. Sel. Evol. 34: 275-305.
20.Radmann, E.B. and Oliveira, R.P. 2003. Caracterizaca˜o de cultivares apireˆnicas de citros de mesa por meio de descritores morfolo´gicos. Pesq Agropecu Bras. 38: 1123-1129.
21.Azimi, M.H., Jozghasemi, S. and Barba-Gonzalez, R. 2018. Multivariate analysis of morphological characteristics in Iris germanica hybrids. Euphytica. 214: 161.
22.Johnson, R.A. and Wichern D.W. 1996. Applied multivariate methods for data analysis, Sterling Book House, New Delhi.
23.Dillon, W.R. and Goldstein, M. 1984. Multivariate analysis- Methods and applications. John Wiley and Sons,
New York, USA.
24.Hafezi Shahroodian, S., Azadfar, D., Soltanloo, H. and Ramezanpour, S. 2011. Genetic variability in natural Iranian populations of Cupressus sempervirens var. horizontalis in Caspian Sea coastward assessed by SSR markers. Plant Omics. 4: 1. 19-24.
25.Johnson, D.E. 1998. Applied multivariate methods for data analysis. Duxbury Press. New York, U.S.A.
26.Travlos, I.S., Cheimona, N., Roussis, I. and Bilalis, D.J. 2018. Weedspecies abundance and diversity indices in relation to tillage systems and fertilization. Front. Environ. Sci. 6. doi:10.3389/fenvs.2018.00011
27.Lewu, F.B., Grierson, D.S. and Afolayan, A.J. 2007. Morphological diversity among accessions of Pelargonium sidoides DC. in the Eastern Cape, South Africa. Genet Resour Crop Evol. 54: 1-6.
28.Rahimi, V., Arab, M., Dianati, Sh. and Amiri, R. 2009. Investigation of morphological diversity of Iranian native irises, Sixth Congress of Horticultural Sciences, Rasht, Iran, 324p.
29.Esmaeilpour, M., Taheri Abkenar, K., Aalami, A. and Bonyad, A. 2014. The pattern of intrapopulational and interpopulational changes of Betula pendula in Iran, based on leaf morphological traits. T.B.J. 18: 6. 33-44. (In Persian)
30.Raeisi Monfared, A., Yavari, A. and Moradi, N. 2020. Evaluation of morphological diversity of Gulf Salvia ecotypes grown in Hormozgan province, J. Plant Prod. Res. 27: 3. 279-296.
31.Makarevitch, I., Golovnina, K., Scherbik, S. and Blinov, A. 2003. Phylogenetic relationships of the Siberian Iris species inferred from noncoding chloroplast DNA sequences. Int’l. J. Plant Sci. 164: 2. 229-237.
32.Azimi, M., Sadeghian, S.Y., Beyrami Zadeh, E., Kalate Jari, S. and Taher Nejaz, Z. 2010. Study of genetic diversity of Iranian iris species using morphological features, Int. J. Hort. Sci. Technol. 11: 1. 71-86. (In Persian)
33.Ferjani, H., Haouala, F. and Mars, M. 2015. Morphological and karyological studies in two wild iris species (iridaceae) of Tunisia, Eur. Sci. J.11: 3. 1857-7881.
34.Li, Y., Li, S., Lu, X., Wang, Q., Han, H., Zhang, X., Ma, Y. and Gan, X. 2019. Leaf phenotypic variation of endangered plant Tetracentron sinense Oliv. and influence of geographical and climatic factors. J. For. Res. /doi.org/10.1007/ s11676-020-01124-8.
35.Verma, N. and Shukla, S. 2015. Impact of various factors responsible for fluctuation in plant secondary metabolites. J. Appl. Res. Med. Arom. 2: 4. 105-113.
36.Shmida, A., Evenari, M. and Noy-Meir, I. 1986. Hot desert ecosystems: an integrated view. In: Evenari M, ed. Hot deserts and arid shrublands. Amsterdam: Elsevier. Science Publishers.
37.Vainstein, A. 2002. Breeding for ornamentals: classical and molecular approaches. (1st ed.). Kluwer Academic Publish. 450p.
38.Taghipour, Sh., Ehtesham Nia, A., Khodayari, H. and Momivand, H. 2018. Genetic diversity of some tall chrysanthemum cultivars based on morphological traits in Biranshahr, J. Hort. Sci. 49: 2. 589-599.
39.Rahimi, V., Grouh, M.S.H., Solaymani, A., Bahermand, N. and Meftahizade, H. 2011. Assessment of cytological and morphological variation among Iranian native iris species. Afr. J. Biotechnol. 10: 44. 8805-8815.
40.Rahimi, V., Sadat-Hosseini Grouh, M., Solymani, A., Bahermand, N. and Meftahizade, H. 2011. Assessment of cytological and morphological variation among Iranian native Iris species. Afr. J. Biotechnol. 10: 44. 8805-8815.
41.Soltani, F., Akashi, V., Kashi, A., Zamani, Z., Zamani, Y. and Mostofi Kato, K. 2010. Characterization of Iranian melon landraces of Cucumis melo L. Groups Flexuosus and Dudaim by analysis of morphological characters and random amplified polymorphic DNA. Breed Sci. 60: 34-45.
42.Jackson, J.E. 1991. A user’s guide to principal components. Wiley, New York.
43.Hamrick, J.L. and Godt, M.J.W. 1989. Effects of life history traits on genetic diversity in plant species. Online J. Biol. Sci. 35: 1345. 1291-1298.
44.Mandak, B., Mohammadi, V. and Hadian, J. 2020. Evaluation of genetic diversity of Iranian native thyme using ISSR molecular markers. Iranian J. Field Crop Sci. 51: 2. 75-85.
45.Yuval, S., Avi, S., Orif, H. and Prter, C. 2002. Morphological variation of the Oncocyclus irises (Iris: Iridaceae)
in the southern Levant. Bot. J. Linn. Soc. 139: 369-382.
پژوهش‌های تولید گیاهی
دوره 29، شماره 3
مهر 1401
صفحه 105-125

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار